Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ellian over het aansturen van een criminele organisatie vanuit detentie door Benaouf A.

Antwoord van Minister Weerwind (Rechtsbescherming) (ontvangen 31 januari 2023). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 1206.

Vraag 1

Bent u bekend met de uitspraak van de Amsterdamse rechtbank van 6 december 2022 in
het zogeheten 13Maracane proces?1

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met deze uitspraak.

Vraag 2 en 3

Wat vindt u van het feit dat een Mocro-mafia kopstuk, namelijk Benaouf A., blijkens
het vonnis vanuit detentie «huiveringwekkende» moordplannen beraamde, onder andere
door het ronselen van zogenaamde «hitters» en het maken van prijsafspraken voor het
plegen van moorden?

Wat vindt u van het feit dat Benaouf A. «een coördinerende en sturende rol» vervulde
vanuit detentie onder andere door het gebruik van PGP-telefoons?

Antwoord 2 en 3

Ik heb kennisgenomen van de uitspraak van de rechter. Ik vind het onacceptabel dat
er vanuit detentie door kon worden gegaan met crimineel handelen. Het bestrijden van
voortgezet crimineel handelen tijdens detentie (VCHD) heeft de hoogste prioriteit,
waaronder het tegengaan van binnensmokkelen en opsporen van contrabande en in het
bijzonder telefoons. Mijn departement en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) werken
hier continu en met grote intensiteit aan, in goede samenwerking met de betrokken
ketenpartners. Deze samenwerking is geïntensiveerd met de Taskforce aanpak georganiseerde
criminaliteit in detentie en bij berechting. Deze Taskforce heeft onder andere de
wijziging van de Regeling Selectie, Plaatsing en Overplaatsing Gedetineerden (RSPOG)
gerealiseerd. Deze wijziging is medio december in werking getreden. Hieronder kom
ik uitgebreider op deze wijziging terug.

Vraag 4 en 5

Waarom zit een crimineel kopstuk als Benaouf A., gelet op strafrestant, vervolgstraffen,
criminele carrière, macht en middelen, niet in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI)
te Vught?

In hoeverre ziet u inmiddels in dat een zaak zoals die van Benaouaf A. exemplarisch
is, namelijk iemand die nu veroordeeld is voor het aansturen van een criminele organisatie
vanuit detentie, voor de te lichte beoordeling van de plaatsing in gevangenissen van
criminele kopstukken?

Antwoord 4 en 5

Ik ga niet in op de situatie rondom individuele gedetineerden. Ik beantwoord de vragen
daarom in algemene zin.

Plaatsingen in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) worden gedaan via de Selectie
Adviescommissie Extra Beveiligde Inrichting. In deze adviescommissie zitten vertegenwoordigers
van DJI, het OM, het GRIP en een psychiater. Zij geven een advies ten aanzien van
de plaatsing.2

De afgelopen jaren hebben we de gevangenispopulatie in Nederland zien veranderen.
De groep gedetineerden waarop extra toezicht moet worden uitgeoefend, neemt in omvang
toe. In juni 2022 en september 2022 heb ik uw Kamer geïnformeerd over de voortgang
van de maatregelen tegen deze buitencategorie criminelen.3 Met de bouw van het Justitieel Complex Vlissingen (JVC), met daarin een tweede EBI,
komt er extra beveiligde gevangeniscapaciteit. Een tweede EBI biedt meer mogelijkheden
om gedetineerden van elkaar te scheiden en netwerkvorming tegen te gaan. Om de toename
van deze extreem gevaarlijke gedetineerden op te vangen wordt de capaciteit van afdelingen
met Intensief Toezicht (AIT) in de komende periode fors uitgebreid. Het doel van dit
intensieve toezicht is om vluchtgevaar tegen te gaan en te voorkomen dat gedetineerden
door gaan met criminele activiteiten tijdens hun detentie. In de volgende voortgangsbrief
van de Taskforce, naar verwachting in maart, ga ik concreter op de nieuwe Afdelingen
met Intensief Toezicht in.

Verder is er onlangs een motie van het lid Ellian (VVD) aangenomen.4 Daarin wordt de regering verzocht om te onderzoeken of een (tijdelijke) locatie met
hoogbeveiligde cellen gerealiseerd zou kunnen worden. Dit onderzoek is op dit moment
in volle gang. Ik informeer uw kamer over de uitkomsten in de volgende voortgangsbrief
van de Taskforce.

Door de recente aanpassing van de Regeling selectie, plaatsing en overplaatsing van
gedetineerden (Rspog) is het nu mogelijk om iemand in een extra beveiligd regime te
plaatsen op basis van een dreiging die uitgaat van iemands rol en positie binnen een
crimineel netwerk.5 Daarnaast is met deze aanpassing het besluit omtrent verlenging van plaatsing van
een gedetineerde in de EBI aangepast van elke zes maanden naar elke twaalf maanden.

Vraag 6

Kunt u toelichten welke maatregelen worden getroffen bij het plaatsingsbeleid om te
voorkomen dat criminelen (uiteindelijk) niet in het juiste regime worden geplaatst,
waardoor zij door kunnen gaan met het aansturen van criminele organisaties?

Antwoord 6

Afgelopen juni en september heb ik uw Kamer geïnformeerd over de voortgang op de maatregelen
die worden onderzocht en getroffen in de strijd tegen voortgezet crimineel handelen
tijdens detentie.6 Een van de maatregelen is het verbeteren van de informatiedeling. Er hebben verkennende
gesprekken plaatsgevonden tussen DJI en ketenpartners over het optimaliseren van de
informatie-uitwisseling zodat de juiste inschatting kan worden gemaakt van mogelijke
risico’s zoals VCHD. In de eerstvolgende voortgangsbrief van de Taskforce ga ik hier
verder op in. Met goede informatie over het risicoprofiel van een gedetineerde kunnen
vanaf de eerste dag in detentie adequate toezichtsmaatregelen worden opgelegd en kan
de gedetineerde in een inrichting met het juiste beveiligingsniveau worden geplaatst.

Vraag 7

Kunt u toezeggen dat de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), nu nieuwe plaatsingsgronden
zijn gecreëerd, op basis van de meest actuele informatie en inzichten, criminele kopstukken
zoveel mogelijk in de EBI zal plaatsen?

Antwoord 7

Gedetineerden worden in de EBI geplaatst op grond van criteria die zijn genoemd in
een juridisch kader en op advies van de Selectie Adviescommissie Extra Beveiligde
Inrichting. Dit doen zij op basis van de meest actuele informatie en inzichten. Er
waren drie hoofdgronden voor plaatsing in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in
Vught: A: een extreem vluchtrisico, B: extreem maatschappelijk risico en C: risico
van voorgezet crimineel handelen tijdens detentie. Zoals hierboven aangegeven is door
de wijziging van de Rspog medio december 2022 een vierde grond toegevoegd (de D-grond)
waarmee plaatsing in de EBI ook mogelijk wordt bij de dreiging die uitgaat van iemands
rol en positie in een crimineel netwerk.