Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kamminga over het bericht ‘Regering Curaçao is het oneens met Hof en wil niet dat het huwelijk wordt opengesteld’

Antwoord van Staatssecretaris Van Huffelen (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties)
(ontvangen 23 januari 2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023,
nr. 1228.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat de regering van Curaçao in cassatie wil gaan tegen
een gerechtelijke uitspraak van Het Gemeenschappelijke Hof van Justitie met betrekking
tot het openstellen van het huwelijk van personen van hetzelfde geslacht?1, 2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u het ermee eens dat het van het grootste belang is dat alle inwoners van het
Koninkrijk der Nederlanden en dus ook Curaçao, de mogelijkheid hebben om met een partner
van hetzelfde geslacht te kunnen trouwen? Indien dit niet het geval is, waarom niet?

Antwoord 2

Ik ben het daar zeker mee eens. Ik vind het ook van groot belang dat overal binnen
het Koninkrijk zorg wordt gedragen voor de verwezenlijking van de fundamentele mensenrechten.
De keerzijde is echter dat die verwezenlijking in beginsel aan de autonome landen
zelf is. Wat wel uit de jurisprudentie van het Europese Hof voor de Rechten van de
Mens (hierna: EHRM) volgt, is dat er een positieve verplichting op staten rust die
het huwelijk niet openstellen voor partners van gelijk geslacht. Deze positieve verplichting
houdt in dat er een alternatief, zoals bijvoorbeeld een vorm van een geregistreerd
partnerschap, wettelijk moet worden verankerd. Een contractuele lappendeken, zoals
het EHRM het noemt, is niet gelijkwaardig aan een wettelijk stelsel. Veel rechtsgevolgen
van het huwelijk zijn immers niet contractueel te bereiken. Deze verplichting geldt
ook voor de landen binnen het Koninkrijk.

Vraag 3

Kunt u aangeven wat de Nederlandse regering de afgelopen jaren heeft gedaan op het
gebied van het huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht in haar relaties met
de autonome landen?

Antwoord 3

In 2010 is het Pink Orange Akkoord gesloten tussen de lhbtiq+ organisaties binnen
het Koninkrijk der Nederlanden. Het Ministerie van OCW ondersteunde deze Pink Orange
Alliantie van 2012 tot 2017 door middel van subsidies voor emancipatie. Hiermee zijn
jaarlijks verschillende activiteiten op de eilanden georganiseerd voor emancipatie
van de lhbtiq+ gemeenschap. Ook met het huidige emancipatiebeleid wordt ingezet op
de voortzetting van het Pink Orange Akkoord. Deze heeft tot doel om de lhbtiq+ organisaties
te versterken om zo gelijke rechten en acceptatie van lhbtiq+ personen in het Caribische
gebied te verwezenlijken. De Minister van OCW heeft als coördinerend Minister voor
emancipatie tijdens zijn bezoek aan Aruba, Bonaire en Curaçao in januari 2023 tevens
aandacht gevraagd voor de gelijke rechten van de lhbtiq+ gemeenschap.

Vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (hierna: BZK)
zijn er onder andere verschillende gesprekken gevoerd met diverse op de landen gevestigde
belangenpartijen. Daarnaast heeft BZK in 2022 een subsidie gegeven aan de organisatie
van het Pride festival op Curaçao waar ook een medewerker van de Nederlandse Vertegenwoordiging,
namens BZK, heeft gespeecht. Ook heb ik het onderwerp in het kader van de toezegging3 aan het lid Dittrich in verschillende overleggen met de landen ter sprake gebracht.

Verder wordt er bij de dienstreizen van bewindslieden steeds meer aandacht gevraagd
voor de (geschiedenis van de) lhbtiq+ gemeenschap op de eilanden. Zo is de Minister
van Justitie en Veiligheid recentelijk meegenomen op een tour door Otrabanda op Curaçao
waarbij stilgestaan werd bij de uitdagingen voor de gemeenschap.

Vraag 4

Heeft u contact gehad met de Curaçaose regering over het voornemen om in cassatie
te gaan tegen de gerechtelijke uitspraak? Zo ja, op welke wijze?

Antwoord 4

Ja, er is contact geweest met de Curaçaose regering over de beweegredenen om cassatie
in te stellen. Het al dan niet instellen van cassatie blijft wel een aangelegenheid
van het land zelf. Aruba heeft overigens nog geen beslissing genomen over het wel
of niet instellen van cassatie.

Vraag 5

Kunt u een indicatie geven van het geschatte aantal huwelijken van personen van hetzelfde
geslacht dat doorgang zou kunnen vinden als de gerechtelijke uitspraak van het Gemeenschappelijke
Hof van Justitie gehandhaafd blijft? Zo ja, hoe groot is dit aantal?

Antwoord 5

Een grove schatting zou zijn dat het om tientallen huwelijken zou gaan.

Vraag 6

Wat vind u van het feit dat een geregistreerd partnerschap op Aruba wel mogelijk is
voor personen van hetzelfde geslacht, maar dit op Curaçao niet het geval is?4

Antwoord 6

Zoals ik bij de beantwoording van vraag 2 heb aangegeven: het is in beginsel aan het
autonome land zelf om zorg te dragen voor de verwezenlijking van de fundamentele mensenrechten.
Ook heb ik de positieve verplichting die uit de jurisprudentie van het EHRM volgt
benoemd. Aruba heeft een eerste stap gezet met het wettelijk verankeren van een geregistreerd
partnerschap. Al is hierbij wel de kanttekening te plaatsen dat het op dit moment
nog niet helemaal een volwaardige vervanging is van het huwelijk daar de rechtsgevolgen
nog niet hetzelfde zijn. Overigens is door het Hof geoordeeld dat ook Aruba het discriminatieverbod
heeft geschonden door partners van gelijk geslacht uit te sluiten van het huwelijk.

Naast de schending van het discriminatieverbod, heeft het Hof geoordeeld dat Curaçao
ook de door het EHRM bepaalde positieve verplichting heeft geschonden. Dit baart mij
zorgen. Van belang is dat zij de mensenrechten in dit kader in ieder geval borgen.
Feit is immers dat er iets zal moeten gebeuren. Ik zal de uitkomst hiervan nauwgezet
volgen.

Vraag 7

Wat is volgens u de impact van de uitspraak van het Gemeenschappelijke Hof van Justitie
op de andere landen binnen het Koninkrijk? Hoe ziet u de dialoog met de autonome landen
binnen het Koninkrijk op dit onderwerp in de toekomst?

Antwoord 7

Het Hof heeft op dezelfde datum ook vonnis gewezen in een Arubaanse zaak, met dezelfde
conclusie. Uw vraag lijkt dan met name te zien op de impact van deze uitspraken op
Sint Maarten. Mocht dit vonnis overeind gehouden worden door de Hoge Raad dan heeft
dit zeker impact op Sint Maarten, daar de wettelijke kaders gelijkluidend zijn als
op Aruba en Curaçao. De dialoog wordt op dit moment gevoerd in het kader van de toezegging
aan het lid Dittrich. Dit heeft door de gevolgen en beperkingen van COVID vertraging
opgelopen.