Verslag van een bijeenkomst : Verslag van een conferentie van Voorzitters van de nationale parlementen in de Europese Unie te Brdo, Slovenië, 28 en 29 maart 2022

W/ Nr. 33
VERSLAG VAN EEN CONFERENTIE

Vastgesteld 23 december 2022

Op 28 en 29 maart 2022 vond in Brdo, Slovenië, de Conferentie van Voorzitters van
de parlementen in de Europese Unie plaats onder Sloveens Voorzitterschap. De Voorzitters
van de parlementen beogen met deze jaarlijkse conferentie informatie en best practices uit te wisselen en parlementaire samenwerking te stimuleren. De Voorzittersconferentie,
oftewel Speakers» Conference (EUSC), is de conferentie van de Voorzitters van de Kamers
van de parlementen van de EU, inclusief het Europees Parlement.

Namens de Eerste Kamer der Staten-Generaal nam de Voorzitter, Jan Anthonie Bruijn,
deel. Hij werd ambtelijk begeleid door de Griffier van de Eerste Kamer, Remco Nehmelman,
en Raadadviseur Europese Zaken, Ilse Van den Driessche. Namens de Tweede Kamer der
Staten-Generaal nam de Voorzitter, Vera Bergkamp, hieraan deel. Zij werd ambtelijk
begeleid door de waarnemend griffier van de vaste commissie voor Europese Zaken, Harm
Buisman. De delegatie brengt als volgt verslag uit. De Voorzittersconclusies zijn
als bijlage bij het verslag gevoegd.1

Algemeen

De conferentie, die voor het eerst in twee jaar wegens de coronapandemie weer fysiek
plaatsvond, stond dit jaar met name in het teken van de Russische inval in Oekraïne.
Daarnaast wisselden de Voorzitters van de parlementen ook ervaringen uit over de rol
van nationale parlementen in crisissituaties in het licht van de coronacrisis. In
hun inleidende woorden spraken zowel de Voorzitter van het Europees parlement, Roberta
Metsola, alsook de President van de Sloveense republiek, Borut Pahor, hun steun uit
voor Oekraïne.

Sessie I: The Role of Parliaments in Emergency Politics – Building Resilience for
Democratic Governance

In de eerste plenaire sessie stond de rol van nationale parlementen in crises centraal
en met name de impact van de COVID-19 pandemie op het functioneren van parlementen.
De inleidende sprekers, Meritxell Batet Lamaña, Roberto Fico en Tomasz Grodzki presenteerden
daarbij de respectievelijke Spaanse, Italiaanse en Poolse ervaringen.

In het debat dat volgde werden met name de concrete maatregelen die parlementen hebben
genomen tijdens de COVID 19-pandemie toegelicht. Verschillende sprekers haalden daarbij
het belang aan van een slagvaardig parlement in een stabiel institutioneel kader en
een veerkrachtige democratie, nu zowel interne als externe uitdagingen aan de orde
zijn.

De heer Bruijn merkte in dit kader onder andere op dat de COVID 19-pandemie werd gekenmerkt
door noodzakelijke maatregelen die een grote impact hadden op ieders leven en dat
deze maatregelen door velen als zeer restrictief werden ervaren. In zijn bijdrage
benadrukte hij daarbij de cruciale controlerende rol van het parlement in relatie
tot de noodzakelijke slagkracht van de regering in tijden van crisis. Het openbaar
bespreken in het parlement van feiten en van de motivering van de te nemen maatregelen,
en daarbij het kabinet tot verantwoording roepen was dan ook van grote sociale betekenis
in deze crisis.2

Sessie II: European Union as the Guarantor of Stability, Security and Prosperity in
the Region (and Beyond)

De tweede plenaire sessie betrof de rol van de Europese Unie als garantie voor stabiliteit,
veiligheid en welvaart in de regio en werd ingeleid met een videoboodschap door de
Voorzitter van de Verkhovna Rada, het Oekraïense parlement, Ruslan Stefanchuk. De
heer Stefanchuk noemde de Russische agressie tegen Oekraïne een oorlog tegen de democratische
wereld. Hij riep ook op tot het afkondigen van strengere sancties, zoals een olie-en
gasboycot.

Verschillende sprekers concludeerden dat de oorlog in Oekraïne laat zien dat vrede
en veiligheid geen vanzelfsprekendheden zijn in Europa en dat het belangrijk is om
met elkaar de ontwikkelingen in Europa te volgen en in dit geval solidariteit te betuigen
aan Oekraïne. Hierbij werd bijvoorbeeld door de Tsjechische Voorzitter gerefereerd
naar een Marshallplan voor Oekraïne voor de wederopbouw. De Litouwse Voorzitter benoemde
in dit kader de belangrijke geopolitieke uitstraling die de toekenning aan Oekraïne
van de status van kandidaat-lidstaat van de EU zou hebben.

Conclusies

De Conferentie werd afgesloten met het bespreken en bij consensus aannemen van de
conclusies. Tijdens deze sessie intervenieerde Tweede Kamervoorzitter Bergkamp nog
over het belang van deze conferentie. Zij refereerde daarbij eveneens aan de speech
van de Oekraïense Parlementsvoorzitter. Ten aanzien van de conclusies gaf zij het
Voorzitterschap mee dat de functie van Kamervoorzitters in het Nederlandse staatsbestel
neutraliteit behelst. Zij verwees daarbij in het bijzonder naar art. 5.1. van de Richtlijnen
van de EUSC waarin expliciet is opgenomen dat de conclusies van de conferentie geen
politieke verklaringen mogen bevatten en dat de conclusies niet bindend zijn voor
nationale parlementen.

Hieronder is de gehele tekst van de interventie opgenomen:

«Dear Chair,

Thank you for the floor and thank you for the wonderful welcome you have given us
yesterday and today. I would like to underline how important it is to be here in person
as Speakers in Slovenia during these challenging times.

The liveliness of the discussions we had yesterday and today on the role of national
parliaments in emergency politics and on the role of the EU as a guarantor of stability,
security and prosperity in the region show how very timely these topics are. The war
in Ukraine has shocked us all and is now rightly so all consuming. As Mr. Stefanchuk
said this morning this is a war against the democratic world. My heart goes out to
the people in Ukraine. They are innocent victims in an armed conflict.

I have asked to take the floor with regard to the conclusions, only to make a general
remark. In the Netherlands the position of the Speakers of the Chambers of parliament
are neutral positions. Because of this I am not in the position to support political
statements. I see this position reflected in the paragraph in the preambule of the
conclusions referring to art. 5.1 of the Stockholm Guidelines for the Conference.

Thank you allowing me to make this remark and congratulations on this important conference.
The organisation was outstanding.»

Bilaterale ontmoeting en marge van de Conferentie

Beide Kamervoorzitters werden voor een briefing ontvangen door de Nederlandse ambassadeur
in Slovenië, Johan Verboom.

En marge van de Conferentie spraken de Voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer
met meerdere parlementsvoorzitters. De Voorzitter van de Eerste Kamer hield een bilateraal
gesprek met de Voorzitter van het Oostenrijkse Hogerhuis, Christine Schwarz-Fuchs

De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, Bruijn

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, Bergkamp