Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over aangepaste bivalente vaccins tegen het coronavirus en boostercampagnes

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 16 november
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 544.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de recente berichtgeving van een internist-infectioloog van
het OLVG, waarin deze internist-infectioloog aangeeft dat recente studies laten zien
dat doorgemaakte natuurlijke infecties misschien wel net zo goed werken als een booster-vaccinatie,
met name tegen Omikronvarianten en dat de verschillende Omikronvarianten sowieso doorgaans
een mild verloop hebben?1

Antwoord 1

Ja, ik heb kennisgenomen van het Twitterbericht waar in de vraag naar wordt verwezen.

Vraag 2

Hoe reflecteert u in dat licht bezien op uw beantwoording van de tweede vraag van
de eerder gestelde schriftelijke vragen van het lid Van Haga over bivalente vaccins
en de boostercampagnes? Kunt u inzichtelijk maken op welke manier het aannemelijk
is dat de Omicronvariant potentieel nog steeds zal zorgen voor een (te) grote druk
op de zorg?2

Antwoord 2

Ik vind niet dat ik op basis van een Twitterbericht mijn eerdere beantwoording moet
herzien. De aanname dat de omikronvariant van het virus geen risico voor de volksgezondheid
zou vormen is niet juist. De varianten van het virus die op dit moment circuleren
zijn weliswaar minder ziekmakend, maar ook een infectie met deze varianten kan leiden
tot ernstige ziekte, langdurige klachten of zelfs sterfte. Daarnaast zijn omikronvarianten
van het coronavirus zeer besmettelijk gebleken en kan een stijging in het aantal besmettingen
nog steeds leiden tot een verhoogde druk op de zorg.

De studies waar in het Twitterbericht naar verwezen wordt, zijn bovendien vrijwel
allemaal gepubliceerd in de periode voorafgaand aan de medisch-wetenschappelijke advisering
van het OMT-Vaccinaties (OMT-V) over de najaarsronde en de inzet van bivalente vaccins.
Ik vertrouw erop dat de experts die in het OMT-V plaatsnemen alle relevante wetenschappelijke
literatuur hebben meegewogen om tot een gedegen en goed onderbouwd advies te komen
over het aanbieden van een herhaalprik in het najaar. Er bestaat een brede internationale
wetenschappelijke consensus over de meerwaarde van de bivalente vaccins.

Vraag 3

Waarom roept u de gehele bevolking vanaf twaalf jaar op voor het halen van een booster,
aangezien inmiddels slechts 22% van de Nederlandse bevolking nog geen natuurlijke
infectie heeft doorgemaakt en de effectiviteit van boosters tegen ernstige COVID-19-infecties
aanzienlijk minder is onder een populatie die al grotendeels immuniteit heeft bereikt
dan wanneer de bevolking nog veel SARS-COV-2 naïeve personen telt?3, 4

Antwoord 3

Na verloop van tijd zien we zowel na vaccinatie als na infectie een afname van bescherming
tegen COVID-19. Dit komt onder andere door de opkomst van nieuwe varianten. Het is
daarom nog steeds van toegevoegde waarde dat ook de mensen die al een infectie hebben
doorgemaakt zich laten vaccineren. De verwachting is dat de aangepaste bivalente vaccins
een bredere bescherming geven en beter beschermen tegen de nu circulerende varianten
dan het originele vaccin. Vooral voor ouderen en kwetsbaren is het van belang om de
herhaalprik te halen, daarom worden zij persoonlijk uitgenodigd door middel van een
brief. De overige bevolking van 12 jaar en ouder krijgt de mogelijkheid om de herhaalprik
te halen, maar geen persoonlijke uitnodiging.

Vraag 4

Kunt u uw antwoord dat «in deze studies zien we tot nu toe dat elke vaccinatie nog
steeds veel toegevoegde waarde geeft in de afweerreactie» nader toelichten, aangezien
uit andere studies blijkt dat de beschermingsfactor van boosters onder een populatie
met een hoge mate van (natuurlijke) immuniteit aanzienlijk daalt?5

Antwoord 4

Het klopt dat een eerste infectie of vaccinatie het grootste effect heeft op de immuunrespons.
Daarom zijn de eerste vaccinaties, een basisserie gevolgd door een boostervaccinatie,
het belangrijkst. Na verloop van tijd zien we zowel na vaccinatie als na infectie
een afname van bescherming tegen COVID-19. Dit komt onder andere door de opkomst van
nieuwe varianten. De verwachting is dat de aangepaste bivalente vaccins de bescherming
weer op peil brengen, en daarbij een bredere bescherming geven en beter beschermen
tegen de nu circulerende varianten dan het originele vaccin.

Vraag 5

Kunt u uitleggen waarom er toch opnieuw een bevolkingsbrede boostercampagne wordt
uitgerold, terwijl deze boosters voor veel mensen waarschijnlijk nauwelijks toegevoegde
waarde meer hebben, omdat zij al gevaccineerd en/of natuurlijk geïnfecteerd zijn en
vaccinatie bovendien niet effectief is tegen transmissie van het virus?

Antwoord 5

Zoals ik in het antwoord op vraag 3 heb toegelicht is de herhaalprik ook van toegevoegde
waarde voor personen die al gevaccineerd zijn en/of een infectie hebben doorgemaakt.
Daarom heeft het OMT-V hiertoe geadviseerd. De herhaalprik beschermt goed tegen ernstige
ziekte en sterfte en draagt op deze manier bij aan het voorkomen van een te grote
druk op de zorg. Tevens zijn er inmiddels meerdere wetenschappelijke studies verschenen
waaruit blijkt dat vaccinatie transmissie van het coronavirus tegengaat. Dit is ook
gebleken uit verschillende onderzoeken die het afgelopen jaar door het RIVM zijn uitgevoerd6. Ook het OMT-V benoemt dat het aannemelijk is dat de vernieuwde vaccins een rol kunnen
spelen bij het verminderen van transmissie. Daarom heb ik er, op basis van het OMT-V-advies,
voor gekozen om iedereen van 12 jaar en ouder de mogelijkheid te bieden een herhaalvaccinatie
met een vernieuwd vaccin te halen. Doel hiervan is het zo veel mogelijk voorkomen
van besmetting en het kunnen openhouden van de samenleving. Er blijft echter altijd
een zekere mate van onzekerheid over de exacte bescherming tegen transmissie, omdat
dit sterk afhankelijk is van de op dat moment dominante variant van het virus.

Vraag 6

Vindt u het met de bevindingen over (de effectiviteit van) boosters, nog steeds geoorloofd
om de vaccinatiegraad eventueel mee te nemen in de overweging voor het wel of niet
invoeren van (vrijheidsbeperkende) coronamaatregelen? Zo ja, kunt uitleggen hoe u
dat te verantwoorden vindt, ervan uitgaande dat de effectiviteit van boosters onder
de Nederlandse bevolking waarschijnlijk niet heel groot is en de vaccins bovendien
niet beschermen tegen transmissie?

Antwoord 6

Beide beweringen in deze vraag zijn onjuist. Ik acht het niet zinnig om te speculeren
over het verantwoorden van maatregelen «ervan uitgaande dat de effectiviteit van boosters
onder Nederlandse bevolking waarschijnlijk niet heel groot is en de vaccins bovendien
niet beschermen tegen transmissie». De COVID-19-vaccins zijn namelijk bijzonder effectief,
zoals ik in de bovenstaande antwoorden heb toegelicht. Een recente publicatie van
het RIVM heeft dat belang nogmaals aangetoond.7

Vraag 7

Bent u het eens met de conclusie van de internist-infectioloog van het OLVG dat wij
zouden moeten stoppen met testen en traceren en dat het in dit stadium beter is het
virus te laten rondgaan onder de grotendeels inmiddels beschermde populatie? Zo nee,
waarom niet? Zo ja, gaat u uw vaccinatiestrategie voor de komende tijd dan herzien?

Antwoord 7

Nee, ik ben het er niet mee eens dat we moeten stoppen met testen en traceren. Testen
en traceren zijn nog altijd belangrijk, onder andere ter bescherming van mensen met
een verhoogde kans op een ernstig verloop en mensen die langdurig klachten houden
nadat ze COVID-19 hebben gehad (post-COVID). Het advies is daarom nog steeds: heb
je klachten, doe een (zelf)test. Voor het overgrote deel van de mensen is een zelftest
voldoende. En het advies is ook nog steeds: ga in isolatie na een positieve (zelf)test
en informeer je contacten. Verder zijn er verschillende instrumenten om nieuwe varianten
tijdig op te sporen. Om daarnaast zicht te houden op onder meer de verspreiding van
het virus en het aantal besmettingen zijn surveillance-databronnen ingericht. De reden
waarom het nog steeds belangrijk is dat mensen zich laten vaccineren heb ik in de
voorgaande antwoorden toegelicht. Ik zie op dit moment geen reden om het test- en
traceerbeleid of de vaccinatiestrategie voor de komende tijd te herzien.

Vraag 8

Gaat u de Nederlandse burger op de hoogte stellen van het waarschijnlijk kleine effect
van boostervaccinaties tegen ernstige Covid-19 infectie? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Zie mijn antwoord op vraag 3.

Vraag 9

Deelt u de mening dat er op geen enkele manier meer vaccinatiedruk of dwang mag worden
opgelegd aan de bevolking, zeker nu studies de effectiviteit van boostervaccins waarschijnlijk
weinig toereikend achten?

Antwoord 9

De conclusie dat «studies de effectiviteit van boostervaccins waarschijnlijk weinig
toereikend achten» is onjuist. Daarom span ik mij in om burgers op een toegankelijke
en feitelijke manier te informeren over het belang van vaccinatie tegen COVID-19.
De keuze om zich wel of niet te laten vaccineren is een persoonlijke keuze van burgers
zelf.

Vraag 10

Zo ja, betekent dat dan dat u gaat stoppen met proberen de burger middels politiek
gestuurde beeldvorming en framing aan te een boosterprik te nemen? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 10

Zie mijn antwoord op vraag 9.

Vraag 11

Deelt u de mening dat het voorkomen van het inmiddels zeer kleine risico van een (ernstig
verlopende) Covid-19 infectie niet opweegt tegen het risico op potentiele bijwerkingen
van herhaaldelijk vaccineren met nieuwe vaccins, als de effectiviteit van boostervaccinaties
onder een grotendeels al (natuurlijk) geïmmuniseerde bevolking niet groot is? Zo nee,
waarom niet? Kunt u een uitgebreide risico-analyse geven waaruit blijkt dat het doorzetten
van een bevolkingsbrede boostercampagne de voorkeur heeft?

Antwoord 11

Ik ben in de beantwoording van eerdere schriftelijke vragen van het lid Van Haga (Groep
Van Haga) al meermaals en uitgebreid ingegaan op de grote hoeveelheid wetenschappelijk
bewijs met betrekking tot de gezondheidswinst die dankzij COVID-19-vaccinatie kan
worden bewerkstelligd. Dit weegt ook bij de herhaalprik op tegen de kleine kans op
doorgaans milde bijwerkingen. Ik heb hier niets aan toe te voegen.