Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Hijink over de toch wel bewaarde audiobestanden van OMT-vergaderingen

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 8 november
2022).

Vraag 1

Wat is de aanleiding van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
geweest om te controleren of er toch niet audiobestanden van OMT-vergaderingen zijn
bewaard?

Antwoord 1

Hierbij verwijs ik u naar mijn brief met daarin de tijdlijn audiobestanden OMT-vergaderingen.
Hierin is opgenomen dat op 23 mei 2022 de programmadirectie COVID-19 Informatie &
Coördinatie van VWS overleg heeft gevoerd met het CIB van het RIVM over de beantwoording
van de Kamervragen1. Het betroffen hier vragen over de hotspot waarbij specifieke vragen zijn doorgeleid
naar het RIVM. Daarnaast heeft op 24 mei 2022 de directie Organisatie, Bedrijfsvoering
en Personeel (hierna: OBP) van VWS contact met functionaris 2 RIVM en functionaris
3 RIVM opgenomen voor de beantwoording van voorgenoemde Kamervragen. De directie OBP
is binnen VWS verantwoordelijk voor de uitvoering van de Archiefwet en het onderwerp
archiefwaardigheid was onderdeel van het debat van 24 mei 2022.

Ten behoeve van deze Kamervragen en de voorbereiding op het debat van 24 mei jongstleden
over de hotspot heeft functionaris 2 RIVM gecontroleerd of de audiobestanden (bedoeld
ter ondersteuning van de verslaglegging van OMT-vergaderingen) archiefwaardig zijn,
conform protocol verwijderd waren en of dergelijke bestanden nog onbedoeld en ongewild
aanwezig waren bij het RIVM en VWS. Naar aanleiding van bovenstaand contact tussen
het RIVM en VWS maakte functionaris 2 RIVM een scan van de COVID-19 gerelateerde dataset.
Uit deze scan bleek dat mogelijk 12 audiobestanden naar VWS waren geëxporteerd. Daarop
is besloten functionaris 1 VWS te verzoeken deze audiobestanden conform het OMT-protocol
alsnog te verwijderen.

Vraag 2

Hoe laat op 24 mei is er door het RIVM contact opgenomen met het Ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport (VWS), met welke afdeling is dat geweest en op welke wijze is dit
geëscaleerd?

Antwoord 2

Op 24 mei 2022 12.40 uur vraagt functionaris 2 RIVM aan functionaris 1 VWS van de
directie Nafase COVID-19 (hierna: NC-19) van VWS om een deel van de audiobestanden
te verwijderen uit het informatiesysteem VWS. Dit betrof een vakinhoudelijk overleg
met functionaris 1 VWS. Er is geen escalatie in de hiërarchische lijn binnen het RIVM
en VWS geweest.

Vraag 3

Wat was de aard van het aanvullende contact tussen het RIVM en VWS waar u in uw brief
van 19 oktober naar verwijst, wanneer vond dit plaats, tussen welke afdelingen en
op welke wijze is dit geëscaleerd?2

Antwoord 3

In mijn brief van 19 oktober jongstleden wordt hier met «aanvullend contact» het contact
bedoeld zoals omschreven in het antwoord op vraag 2. Daarnaast vindt u in de toegestuurde
tijdlijn audiobestanden OMT-vergaderingen dat dit «aanvullend contact» ook betrekking
had op meerdere mailwisselingen tussen het RIVM en VWS over dit onderwerp.

Vraag 4

Is er een relatie tussen het aanvullende contact en het verzoek van het RIVM op 8 juni
om de doorgestuurde audiobestanden alsnog te wissen? Zo ja wat is die relatie? Zo
nee, wat was dan de aanleiding van het RIVM om op 8 juni dit verzoek te doen?

Antwoord 4

Ik verwijs hierbij naar de eerder genoemde tijdlijn. De reden van de aanhouding was
dat het RIVM verder intern wilde overleggen over dit verzoek aan VWS.

Vraag 5

Bij welke afdeling is het verzoek van het RIVM van 8 juni terecht gekomen en waarom
heeft dit niet geleid tot actie en een escalatie?

Antwoord 5

Het betreft hier de programmadirectie NC-19.

Zoals opgemerkt in de tijdlijn heeft een functionaris van VWS de betreffende audiobestanden
al in juni 2021 de classificatie »OMT Vertrouwelijk» gegeven. Vanwege andere prioriteiten
heeft de functionaris geen gevolg gegeven aan de gevraagde actie om de bestanden te
verwijderen en dit verzoek evenmin geëscaleerd binnen de directie NC-19.3

Vraag 6

Wanneer heeft het RIVM opnieuw contact opgenomen met VWS over de audiobestanden, en
waarom heeft dat die keer wel geleid tot het ondernemen van actie?

Antwoord 6

Het RIVM heeft op 4 oktober 2022 opnieuw contact opgenomen met VWS. Ik verwijs u hiervoor
naar de toegestuurde tijdlijn audiobestanden OMT-vergaderingen

Vraag 7

Wat is er gebeurd bij het RIVM en VWS tussen 8 juni en 14 oktober in relatie tot de
audiobestanden van de OMT-vergaderingen?

Antwoord 7

Gelet op de omvang van de contactmomenten verwijs ik u hierbij naar de toegestuurde
tijdlijn audiobestanden OMT-vergaderingen.

Vraag 8

Was u tijdens het dertigledendebat op 24 mei ervan overtuigd dat er geen audiobestanden
van OMT-vergaderingen meer waren? Zo ja, waarom hield u in uw beantwoording een slag
om de arm door te zeggen «het kan zijn dat die misschien nog ergens naar boven komen»?
Zo nee, waarom niet en waarom heeft u dat niet expliciet gezegd in het debat?

Antwoord 8

In de veronderstelling dat het RIVM het protocol heeft gevolgd, is aangegeven dat
er geen audiobestanden meer waren. Aangezien het echter audiobestanden betroffen die
voor eigen gebruik van het OMT zijn gemaakt, kan het bestaan daarvan ook niet met
100% zekerheid worden uitgesloten. Vanuit dit perspectief betrachtte ik voorzichtigheid
in de beantwoording.

Vraag 9

Van welke specifieke OMT-vergaderingen zijn er nu nog audiobestanden? Kunt u dit per
nummer van het OMT-advies aangeven, en kunt u aangeven of het betreffende audiobestand
van de volledige vergadering is of van een deel van de vergadering?

Antwoord 9

Met de kennis van nu vindt u hieronder een overzicht van de 29 audiobestanden van
OMT-vergaderingen die VWS in haar bezit heeft.

Nummer OMT

Datum OMT-vergadering

Volledig of deel vergadering

1

41

4-10-2007

Deel van de vergadering

2

48

8-5-2009

Deel van de vergadering

3

51

23-3-2013

Hele vergadering

4

69

3-6-2020

Hele vergadering

5

Vooroverleg OMT 76

24-8-2020

Hele vergadering

6

76

27-8-2020

Deel van de vergadering

7

76

27-8-2020

Deel van de vergadering

8

77

14-9-2020

Deel van de vergadering

9

79

5-10-2020

Hele vergadering

10

83

29-10-2020

Hele vergadering

11

84

2-11-2020

Hele vergadering

12

85

6-11-2020

Hele vergadering

13

88

20-11-2020

Deel van de vergadering

14

88

20-11-2020

Hele vergadering

15

89

27-11-2020

Hele vergadering

16

90

4-12-2020

Hele vergadering

17

90

4-12-2020

Hele vergadering

18

91

11-12-2020

Deel van de vergadering

19

91

11-12-2020

Deel van de vergadering

20

91

11-12-2020

Hele vergadering

21

92

18-12-2020

Hele vergadering

22

93

21-12-2020

Hele vergadering

23

Het betreft hier een OMT met leden van de Gezondheidsraad

4-1-2021

Deel van de vergadering

24

Het betreft hier een OMT met leden van de Gezondheidsraad

11-1-2021

Deel van de vergadering

25

99

5-2-2021

Deel van de vergadering

26

99

5-2-2021

Deel van de vergadering

27

100

12-2-2021

Hele vergadering

28

103

5-3-2021

Deel van de vergadering

29

104

12-3-2021

Hele vergadering

Vraag 10

Waarom gaat het om ongeveer 30 audiofragmenten en waarom wordt niet gewoon het precieze
aantal genoemd?

Antwoord 10

Zie antwoord vraag 9.

Vraag 11

Wat is uw motivatie om de nu gevonden audiobestanden niet te verwijderen, en waarom
wijkt de werkwijze hier ineens af van de reguliere werkwijze?

Antwoord 11

In mijn reacties op Kamervragen en tijdens de verschillende debatten heb ik aangegeven
dat er geen audio-opnamen van het OMT zijn. Nu blijkt dat er toch een aantal audiobestanden
bewaard is, heb ik besloten deze voorlopig te bewaren om geen voldongen feiten te
creëren. Het is staand beleid om geen documenten (die onder de reikwijdte van het
verzoek vallen) te verwijderen als de Kamer erom vraagt of als er een Woo-verzoek
is ingediend. Het is overigens technisch niet altijd even eenvoudig om te garanderen
dat een bepaald bestand volledig verwijderd is, omdat de systemen zo zijn ingericht
dat er verschillende back-ups worden gemaakt.

Vraag 12

Waarom staat de vrije gedachtenvorming van het OMT met het bewaren van deze ongeveer
30 audiofragmenten nu niet onder druk?

Antwoord 12

Zoals ik de Kamer op meerdere momenten – mondeling en in antwoord op schriftelijke
vragen – heb toegelicht, maakt openbaarmaking van verslagen en audiobestanden een
vrije gedachtenvorming binnen het OMT onmogelijk. Dit raakt aan het belang van de
staat uit artikel 68 Grondwet. Doordat de audiobestanden niet openbaar worden staat
het bewaren van deze bestanden een vrije gedachtenvorming niet in de weg.

Vraag 13

Hoe oud is het jongste lid van het OMT op het moment dat de geheimhouding van de nu
gevonden audiobestanden vervalt, en kunt u toelichten hoe in die fase van het leven
van de wetenschapper de vrije meningsvorming nog onder druk staat als woordelijk bekend
wordt wat er ooit gezegd is in een OMT-vergadering?

Antwoord 13

De redenen voor het niet openbaar maken van de opnamen zijn doorslaggevend. Het uitgangspunt
van het verwijderen van de audiobestanden is de vertrouwelijkheid van het OMT-overleg.
Dit waarborgt een vrije gedachtenvorming tussen de leden van het OMT waarin zij vrijuit
kunnen spreken. Het is in het belang van de kwaliteit van het advies, de samenleving
en de volksgezondheid dat deze vertrouwelijkheid bewaard wordt, nu en in de toekomst.
Dat de audiobestanden in een aantal gevallen onbedoeld en ongewild niet tijdig zijn
verwijderd, doet daar niets aan af. Dit staat los van de leeftijd van het jongste
OMT-lid.

Vraag 14

Bent u bereid om – gelet op de afwijking van de werkwijze rondom het bewaren van audiobestanden
– vanaf nu toch alle audiobestanden van OMT-vergaderingen te bewaren? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 14

Het OMT is een onafhankelijke, gemengde adviescommissie en de leden van het OMT gaan
over de werkwijze ervan. De beraadslagingen in het OMT zijn vertrouwelijk, omdat de
deelnemers in alle openheid met elkaar van gedachten moeten kunnen wisselen. Een eventuele
(toekomstige) geluidsopname van een OMT wordt – na vaststelling van het verslag –
verwijderd. Dit is in overeenstemming met het protocol, waarvan de opvolging en naleving
naar aanleiding van de ontstane situatie is aangescherpt.

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 11 heb toegelicht over de audiobestanden – die
onbedoeld en ongewild zijn bewaard – heb ik besloten deze voorlopig te bewaren om
geen voldongen feiten te creëren. Het is staand beleid om geen documenten (die onder
de reikwijdte van het verzoek vallen) te verwijderen als de Kamer erom vraagt of als
er een Woo-verzoek is ingediend.

Vraag 15

Was het, gelet op de onderzoeken van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en de aankomende
parlementaire enquêtecommissie, toch niet beter geweest om de audiobestanden niet
te verwijderen? Ook gelet op het feit dat er nu van een aantal OMT-vergaderingen alsnog
wel audiobestanden zijn?

Antwoord 15

Nee. Het is betreurenswaardig dat deze audiobestanden onbedoeld en ongewild bij VWS
in de COVID-19 dataset aanwezig zijn. Het verslag is een weergave van de vergadering.
Verslagen zijn buiten de vergadering om vastgesteld en niet besproken in het daaropvolgende
of een later OMT (COVID-19)-vergadering. Het definitieve conceptverslag werd aan de
leden aangeboden ter beoordeling. Eventuele suggesties voor verduidelijking/correctie
konden de leden doorgeven. Daarna werd het verslag definitief gemaakt, opgeslagen
en aan de leden aangeboden. Om die reden schrijft het protocol voor de geluidsopnamen
te verwijderen.

Vraag 16

Kunt u deze vragen afzonderlijk en voor het einde van het herfstreces 2022 beantwoorden?

Antwoord 16

In dit document vindt u de antwoorden op uw vragen. Omwille van zorgvuldigheid heeft
de beantwoording van deze vragen meer tijd gekost. Daarnaast verwijs ik u naar de
eerdergenoemde tijdlijn.