Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Mutluer over de te vormen Landelijke Eenheid opsporing in relatie tot de Nationale Samenwerking Ondermijnende Criminaliteit (NSOC) de opvolger van het Multidisciplinaire Interventieteam (MIT)

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 4 november
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 140

Vraag 1

Wilt u concreet in beeld brengen wat de taken en verantwoordelijkheden zijn en worden
van de Landelijke Eenheid opsporing en welke partners daarbij betrokken zijn?

Antwoord 1

Zoals ik heb toegelicht in mijn beleidsreactie op het eindadvies van de commissie
Schneiders1, heb ik het advies om de huidige Landelijke Eenheid (hierna: LE) om te vormen naar
twee landelijke eenheden overgenomen. De commissie Schneiders heeft contouren voor
de twee nieuw te vormen landelijke eenheden aanbevolen, te weten: een eenheid voor
landelijke opsporing en een eenheid voor landelijke operaties en expertise.

Op dit moment werkt de politie aan een transitieplan waarin onder andere (het proces
om te komen tot) de omvorming van de LE naar twee nieuwe landelijke eenheden wordt
uitgewerkt. In dit proces zal de precieze vormgeving van de landelijke eenheden worden
uitgewerkt, alsook de wijze waarop wordt samengewerkt met partners. Ik heb uw Kamer
op 6 oktober jl. geïnformeerd over de aanbieding van het transitieplan.2

Vraag 2

Wilt u concreet in beeld brengen wat de taken en verantwoordelijkheden zijn (worden)
van de Nationale Samenwerking Ondermijnende Criminaliteit (NSOC)?

Antwoord 2

Op 25 mei 2022 heb ik uw Kamer geïnformeerd over de taken en verantwoordelijkheden
van NSOC. Het samenwerkingsverband is gericht op het ontvlechten van de (financiële)
verwevenheid van onder- en bovenwereld door met gerichte interventies te belemmeren
dat de maatschappelijke infrastructuur wordt misbruikt voor criminele doeleinden.
Daarbinnen richt het zich op het bestrijden van misbruik van Nederland als handelsland
voor criminele waarde verplaatsingen en het verstoren van criminele bedrijfsprocessen.
Hierbij worden de informatieposities en bevoegdheden van de zes samenwerkingspartners
(politie, Openbaar Ministerie, Fiscale Opsporings- en Inlichtingendienst, Belastingdienst,
Douane en Koninklijke Marechaussee) gebruikt om tot gecoördineerde interventies te
komen.

Vraag 3, 5, 6 en 7

Wilt u in beeld brengen waar de overlap tussen de Landelijke Eenheid opsporing en
de NSOC zit in het werk dat ze doen?

Hoe verhoudt de NSOC zich tot de Landelijke Eenheid nieuwe stijl waarvan de nationale
opsprongseenheid de Nederlandse variant van de FBI moet worden?

Bent u het eens dat met de stelling dat door de Landelijke Eenheid opsporing naast
de NSOC een versnippering kan ontstaan met eigen (a) doelen, (b) sturing en (c) middelen,
wat het gezamenlijke doel van opsporing niet ten goede komt? Zo nee, wilt u dit per
onderdeel toelichten? Zo ja, hoe wilt u dit tegengaan? Kunt u dit ook per onderdeel
toelichten?

Bent u het met mij eens dat de integratie van deze twee diensten samen op termijn
de opsporing ten goede komt, niet alleen vanwege de expertise die gedeeld kan worden
maar tevens door betere sturing en samenvoeging van financiën? Zo nee, waarom niet?
Zo ja, hoe wilt u dit op termijn bewerkstelligen?

Antwoord 3, 5, 6 en 7

Ik ben het niet eens met de stelling dat er versnippering kan ontstaan door het vormen
van de eenheid voor landelijke opsporing in relatie tot NSOC. Deze versnippering bestaat
nu niet en zal ook niet ontstaan door de voorziene omvorming van de huidige Landelijke
Eenheid naar twee separate landelijke eenheden door herordening van organieke delen.
De taken, sturing en financiering veranderen niet door de omvorming.

De nieuw te vormen eenheid voor landelijke opsporing zal zich primair richten op de
opsporing van zware vormen van georganiseerde criminaliteit met een ondermijnend en
internationaal karakter, en terrorisme. De vorming van een nieuwe eenheid voor landelijke
opsporing zorgt voor meer focus op opsporing en specialistische taken, en heeft onder
meer tot doel de herkenbaarheid van de eenheid en de samenwerking met partners te
verbeteren, onder andere met NSOC.

NSOC is een samenwerkingsverband met als doel het blootleggen en duurzaam verstoren
van criminele structuren, bedrijfsprocessen en verdienmodellen die verweven zijn met
of misbruik maken van legale structuren en de legale economie. NSOC is dan ook geen
opsporingsdienst.

Nauwe samenwerking tussen de landelijke eenheden en NSOC vindt reeds plaats en blijft
van belang, want door deling van informatie, kennis en expertise ontstaat er meer
inzicht, coördinatie en overzicht. Op basis van de analyses van NSOC kan door de samenwerkende
partijen gerichte inzet van capaciteit plaatsvinden en kan NSOC adviseren over welke
interventies het meeste effect sorteren om die processen en structuren te verstoren
of te doorbreken. NSOC is daardoor nadrukkelijk een innovatieve aanvulling op de bestaande
aanpak en de diensten.

Vraag 4

Wie staan er aan het roer bij beide eenheden?

Antwoord 4

De directeur van NSOC is Joost van Slobbe. Hij is per 26 september 2022 benoemd.

Sinds 1 februari 2022 is Oscar Dros aangesteld als politiechef van de LE. De politie
is voornemens om voor de transitie twee kwartiermakers aan te stellen. Het is thans
nog niet duidelijk wie de eenheid voor landelijke opsporing te zijner tijd zal gaan
leiden.

Vraag 8 en 9

Wanneer kunnen wij het transitieplan en het plan van de NSOC verwachten?

Hoe worden de twee plannen onderling afgestemd?

Antwoord 8 en 9

Zoals ik uw Kamer heb gemeld in mijn brief van 6 oktober 2022, heeft de korpsleiding
aan mij laten weten dat er enkele weken nodig zijn voor het maken van hernieuwde afwegingen
om het beschikbare financiële kader en het transitieplan nader tot elkaar te brengen.
Zodra ik het transitieplan heb ontvangen, zal ik de commissie Schneiders vragen hierover
een advies uit te brengen. Na ontvangst van dit advies zal ik de Kamer verder informeren.

Op 25 mei 2022 heb ik uw Kamer geïnformeerd over de operationele aanscherping van
NSOC. Deze aanscherping is uitgewerkt in een actieplan van NSOC voor de komende achttien
maanden. In de najaarsbrief georganiseerde, ondermijnende criminaliteit heb ik uw
Kamer geïnformeerd over de financiële consequenties hiervan.

De nieuwe landelijke eenheden zullen, net als de huidige LE, duurzame allianties en
samenwerkingsverbanden binnen en buiten de politie vormen, waaronder met de NSOC.
De samenwerking met partners vormt onderdeel van de transitie van de LE en krijgt
invulling in de (uitvoering van) het transitieplan.

Vraag 10

Kunt u tot slot aangeven hoeveel financiering er is uitgegeven aan NSOC sinds de oprichting
en wat de operationele resultaten tot nu toe zijn? Kunt u deze vraag graag uitgebreid
beantwoorden?

Antwoord 10

Voor het MIT was de afgelopen drie jaar in totaal 160 miljoen euro aan de moederorganisaties
beschikbaar gesteld. Op 25 mei jl. heb ik uw Kamer geïnformeerd over de koerswijziging
ten aanzien van het MIT. De samenwerkende partners gaan met een nieuwe focus aan de
slag als NSOC. De kosten voor NSOC zullen in 2022 lager uitvallen dan wat oorspronkelijk
voor het MIT beoogd was. In de najaarsbrief georganiseerde, ondermijnende criminaliteit
zal ik uw Kamer informeren over de toekomstige beschikbare middelen voor NSOC. Als
onderdeel van de operationele versnelling zijn sinds de zomer zes field labs van start
gegaan op de onderwerpen financiële facilitators, logistieke facilitators en andere
onderwerpen die faciliterend zijn aan georganiseerde criminaliteit zoals ID-fraude
en wapenhandel. Deze field labs lopen nog tot halverwege 2023. De field labs hebben
een diversiteit aan resultaten opgeleverd. Zo zijn er diverse controleacties uitgevoerd
waaronder de eerste grootschalige handhavingsactie uitgevoerd onder regie van het
NSOC. De grootste actie op uitvoer van verdovende middelen ooit, heeft op 21 juni
2022 plaatsgevonden. Deze actie werd uitgevoerd in samenwerking met diverse overheidsdiensten,
private partijen en de Britse autoriteiten. Naast controleacties is er geëxperimenteerd
met nieuwe technieken en methoden om toezicht te verbeteren en zijn er diverse samenwerkingen
aangegaan met niet alleen publiek – private partners, maar ook met de wetenschap.

Vraag 11

Kunt u deze vragen binnen de daarvoor gestelde termijn beantwoorden?

Antwoord 11

Ja.