Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Stoffer over het plotseling afsluiten van afloopsteigers voor de binnenvaart bij Hansweert

Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 21 oktober
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 212.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het onverwachtse besluit van Rijkswaterstaat om elf van
de veertien afloopsteigers voor de binnenvaart bij sluizencomplex Hansweert af te
sluiten vanwege achterstallig onderhoud?1, 2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u meer inzicht geven in het tijdpad voor afsluiting en renovatie van de genoemde
afloopsteigers?

Antwoord 2

Gedurende meerdere inspecties in de periode eind 2021/begin 2022 is gebleken dat voor
11 van de 14 beschikbare afloopvoorzieningen bij Hansweert een veilig gebruik niet
meer kan worden gegarandeerd. Er is sprake van een door corrosie ernstig aangetaste
constructie, waardoor er een grote kans op bezwijken bestaat. Om onveilige situaties
voor gebruikers te voorkomen is in april 2022 besloten dat deze steigers moeten worden
afgesloten. De voor de afsluiting noodzakelijk uit te voeren werkzaamheden hebben
plaatsgevonden tussen 18 juli en 5 augustus 2022. De afsluiting duurt totdat noodzakelijk
groot onderhoud aan deze voorzieningen is uitgevoerd. Om de overlast zo kort mogelijk
te houden wordt een deel van de aan- en afloopvoorzieningen bij de sluizen Hansweert
al in 2023 vernieuwd. Daarbij zijn in ieder geval inbegrepen de voorzieningen bij
de kegelligplaatsen. Deze zijn bestemd voor schepen met gevaarlijke stoffen. De definitieve
planning voor de werkzaamheden is nog niet bekend. De beschikbare budgetten zijn niet
toereikend om alle aan- en afloopvoorzieningen gelijk aan te pakken. Naar verwachting
worden de werkzaamheden tussen april en oktober 2023 uitgevoerd.

Ik realiseer me dat deze maatregel veel impact heeft op de schippers. Schippers kunnen
wel aanmeren maar niet bij alle afloopvoorzieningen aan wal gaan. Dit betekent dat
zij in die gevallen moeten uitwijken naar andere locaties om aan wal te komen. De
dichtstbij zijnde locaties zijn de Krammersluizen en de Volkeraksluizen. Schippers
moeten daarvoor al snel ca 35 tot 65 km (4 tot 7 uur) extra varen om een aanlegvoorziening
te bereiken om aan wal te gaan. Uitwijken zal echter lang niet altijd mogelijk zijn
waardoor aanmeren bij de sluizen Hansweert de enige optie is. Schepen zijn dan niet
bereikbaar voor bijvoorbeeld hulpdiensten. Tevens is dit voor schepen zonder goede
overnachtingsvoorzieningen extra problematisch.

Vraag 3

Deelt u de mening dat, gelet op het tekort aan ligplaatsen, afsluiting van steigers
zoveel mogelijk voorkomen moet worden?

Antwoord 3

Ja, ik deel die mening.

Vraag 4

Ziet u mogelijkheden om door tijdelijke maatregelen zoveel mogelijk afloopsteigers
alsnog open te kunnen stellen alvorens de afloopvoorzieningen gerenoveerd worden?
Bent u bereid deze mogelijkheden te benutten?

Antwoord 4

Vanwege de slechte staat is het niet mogelijk om tijdelijke maatregelen te nemen om
deze voorzieningen alsnog open te stellen. De constructies zijn daarvoor te zwaar
aangetast door corrosie.

Vraag 5

Was de slechte staat van de genoemde afloopsteigers pas laat in beeld, waardoor abrupte
afsluiting nodig was?

Antwoord 5

Op basis van inspecties zijn in 2019 de aan- en afloopvoorzieningen bij Hansweert
opgenomen in het project «Groot Onderhoud steigers en afmeervoorzieningen». Echter,
bij de start van de eerste werkzaamheden (o.a. bij vluchthaven Tholen en Kreekrak)
begin 2021, bleken de voorzieningen in een veel slechtere staat te verkeren dan waar
bij de aanbesteding van uit was gegaan. De geplande uitvoeringskosten van het project
zijn daardoor ruim hoger geworden dan het beschikbare budget. Bij de noodzakelijke
herprioritering heeft RWS keuzes moeten maken. Hierbij is een aantal werkzaamheden
uitgesteld die het minste impact hebben op de beschikbaarheid van de vaarweg, zoals
o.a. de aan- en afloopvoorzieningen bij Sluizencomplex Hansweert. De voorzieningen
die niet kunnen worden aangepakt zijn met inspecties in de gaten gehouden. Naar aanleiding
van eind 2021/begin 2022 uitgevoerde inspecties is in april 2022 besloten dat 11 aan-
en afloopvoorzieningen niet meer veilig kunnen worden gebruikt en moeten worden afgesloten.
Deze zijn vervolgens tussen 18 juli en 5 augustus 2022 afgesloten.

Vraag 6

Waarom zijn binnenvaart en provincie niet eerder geïnformeerd over de noodzakelijke
afsluiting van de genoemde afloopsteigers?

Antwoord 6

In april 2022 werd duidelijk dat de aan- en afloopvoorzieningen op korte termijn moesten
worden afgesloten. Vanaf eind mei zijn vervolgens de stakeholders (Koninklijke Binnenvaart
Nederland en Algemeene Schippers Vereniging (ASV)) geïnformeerd en betrokken bij de
plannen en het zoeken naar mogelijkheden om de hinder zoveel mogelijk te beperken.
Ook de Provincie Zeeland is hierbij betrokken. Toen de datum van de afsluiting bekend
was is de scheepvaart door middel van een Bericht aan de Scheepvaart (BAS) geïnformeerd.

Vraag 7

Op welke wijze wordt de staat van onderhoud van steigers en afloopvoorzieningen gemonitord?

Antwoord 7

Rijkswaterstaat heeft hiervoor een inspectiestrategie. Jaarlijks voert de onderhoudsaannemer
toestandsinspecties uit waarbij gedetailleerde informatie over de staat van het object
wordt verzameld. Daarnaast worden iedere zes jaar programmeringsinspecties uitgevoerd
door een onafhankelijk gespecialiseerd inspectiebureau. Deze laatste geeft ook advies
voor toekomstig onderhoud.

Als er zorgen zijn over de staat van een object wordt de inspectiefrequentie opgevoerd
zodat nauwlettender in de gaten kan worden gehouden of veiligheid nog gewaarborgd
is. Dit is ook gebeurd bij de aan- en afloopvoorzieningen bij de sluizen Hansweert.

Vraag 8

Wat is in het algemeen het beeld van de staat van onderhoud van steigers en afloopvoorzieningen
in beheer bij Rijkswaterstaat? Zijn de komende tijd nieuwe afsluitingen te verwachten?

Antwoord 8

Het beeld is dat de voorzieningen die vanwege de slechte onderhoudsstaat zijn of moeten
worden afgesloten, zich met name bevinden in de Zeeuwse regio en op een beperkt aantal
andere locaties in het land. Aangezien de totale instandhoudingsopgave groter is dan
de beschikbare budgetten zijn afsluitingen niet uit te sluiten.

Vraag 9

Hoe wordt ervoor gezorgd dat de gevolgen van achterstallig onderhoud van steigers
en afloopvoorzieningen voor het gebruik ervan vroegtijdig in beeld zijn en gecommuniceerd
worden, zodat vroegtijdig actie ondernomen kan worden?

Antwoord 9

Zoals in antwoord op vraag 7 aangegeven hanteert Rijkswaterstaat een inspectiestrategie.
Als er aanleiding voor is voert Rijkswaterstaat de inspectiefrequentie op. Bij noodzakelijke
afsluitingen treedt Rijkswaterstaat gelijk in overleg met de regio en andere belanghebbenden.