Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Koerhuis over het bericht dat de verdachte van het drama in Oud Gastel in een huurauto reed en West-Brabantse burgemeesters verontwaardigd zijn over ‘jonge mannen die keihard rijden’

Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat), mede namens de Minister
van Justitie en Veiligheid (ontvangen 3 oktober 2022).

Vraag 1

Kent u de berichten «Verdachte drama Oud Gastel reed in huurauto | burgemeester verontwaardigd
over jonge mannen die keihard rijden» en «Burgemeesters binden strijd aan tegen extreme
hardrijders na dodelijk ongeval Oud Gastel»?1, 2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op deze berichten?

Antwoord 2

Allereerst is het verschrikkelijk voor de familie en de nabestaanden dat dit tragische
ongeluk heeft plaatsgevonden. Op dit moment loopt het onderzoek naar de toedracht
van het ongeval.

Vraag 3

Wat is uw reactie op de constatering van de burgemeester van Halderberge en de burgemeester
van Roosendaal dat jonge mannen steeds vaker in gehuurde auto’s keihard door hun gemeenten
rijden?

Antwoord 3

Het is een zorgelijk signaal van deze burgemeesters dat er vaak snelheidsovertreding
in hun gemeenten plaatsvinden. Snelheidsovertredingen brengen de verkeersveiligheid
in gevaar. In dit geval met verschrikkelijke gevolgen. Het is belangrijk dat deze
West-Brabantse burgemeesters dit probleem in beeld hebben en in samenspraak in de
lokale driehoek aan willen pakken. Antwoord 4 gaat verder in op snelheidsovertredingen
in gehuurde auto’s.

Vraag 4

Hoeveel ongevallen zijn er op jaarbasis met gehuurde auto’s en niet-gehuurde auto’s?
In hoeverre is er een toename te zien in het aantal ongevallen met gehuurde auto’s
en het aantal ongevallen met buitenlandse gehuurde auto’s in grensregio’s? Welke profielen
zijn er van bestuurders die in gehuurde auto’s keihard rijden?

Antwoord 4

Gegevens over verkeersongevallen in Nederland worden op verschillende manieren verzameld
en vastgelegd in statistieken. Elke organisatie doet dit vanuit een eigen invalshoek
en doel. De infographic van Rijkswaterstaat laat zien hoe de statistieken van de verschillende
organisaties tot stand komen en zich tot elkaar verhouden.3 In deze registraties wordt geen onderscheid gemaakt tussen gehuurde auto’s en niet-gehuurde
auto’s, net als dat er niet geregistreerd wordt of het om een leaseauto of een geleend
voertuig gaat. De politie registreert bij overtredingen en ongevallen de gegevens
van de kentekenhouder (die vanuit de Wegenverkeerswet aansprakelijk is voor het gebruik
van de auto) en ook die van de bestuurder bij een staandehouding. Dat de kentekenhouder
en de bestuurder die de overtreding heeft begaan niet dezelfde persoon zijn – bijvoorbeeld
omdat het om een huurauto gaat – is niet van belang voor de bekeuring of het eventuele
strafrechtelijke proces.

Omdat bij de registratie van ongevallen niet vastgelegd wordt of het om een gehuurde
auto gaat, is het niet mogelijk om een uitspraak te doen of er een toename te zien
is in het aantal ongevallen met gehuurde auto’s en het aantal ongevallen met buitenlandse
gehuurde auto’s in grensregio’s. Ook zijn er geen profielen van bestuurders die in
gehuurde auto’s (snelheids)overtredingen begaan.

Wel is er onderzoek gedaan door de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid
(SWOV) naar de redenen waarom bestuurders te hard rijden. Volgens de SWOV4 hebben bestuurders verschillende redenen om hard te rijden: omdat ze zich willen
aanpassen aan het andere verkeer, omdat ze haast hebben, omdat ze het leuk vinden,
of omdat ze het niet in de gaten hebben. Een klein deel van de automobilisten geeft
aan dit uit verveling te doen. Daarnaast is er ook onderzoek gedaan naar verkeersgedrag
van veelplegers van verkeersovertredingen, waaronder snelheidsovertredingen. Dit is
een kleine groep bestuurders met een grote impact op de verkeersveiligheid.5 Uit het onderzoek blijkt dat jongeren en mannen relatief meer riskant verkeersgedrag
vertonen. Deze groep vertoont ook vaker agressief gedrag in het verkeer, met name
als ze ook agressief zijn in andere situaties. Zowel maatregelen gericht op gedragsverandering
en monitoring als gerichte verkeershandhaving zijn volgens de SWOV mogelijk effectief
bij de aanpak van dit gedrag. Bij de beantwoording van vraag 5 staat welke maatregelen
daarom worden genomen.

Vraag 5

Welke maatregelen heeft u al genomen om bestuurders aan te pakken die in gehuurde
auto’s keihard rijden?

Antwoord 5

In algemene zin geldt dat er in de maatregelen die getroffen worden om overtredingen
aan te pakken, geen onderscheid wordt gemaakt tussen voertuigen die gehuurd zijn en
voertuigen die dat niet zijn. Maatregelen zijn gericht op de aanpak van bestuurders.
Vanuit het Ministerie van IenW wordt verkend hoe zware overtreders door middel van
cursussen (educatieve maatregel gedrag) en technische oplossingen, zoals een monitoringssysteem
in de auto, tot veiliger gedrag kunnen worden bewogen. Een gebrekkige rijvaardigheid
is bij een groot deel van deze groep bestuurders niet zozeer het probleem. Hun gedrag
moet blijvend worden veranderd. Met dat doel werken we bijvoorbeeld aan de ontwikkeling
van de nieuwe lichte educatieve maatregel gedrag (LEMG) waar we uw Kamer eerder over
hebben geïnformeerd.6 Ook bezien we samen met stakeholders welke andere maatregelen we kunnen nemen om
verkeersgedrag van (beginnende) bestuurders te verbeteren.

Handhaving op overschrijdingen van de maximumsnelheid vindt zowel plaats door de politie
met radarcontroles als digitaal met flitspalen van het Openbaar Ministerie (OM). De
inzet hiervan vindt risico-gestuurd plaats. Dat betekent dat bij het selecteren van
locaties gekeken wordt waar de maximumsnelheid vaker wordt overtreden, of er vaker
ongevallen plaatsvinden en of er vaker risicovolle situaties ontstaan.

Wanneer overtredingen zijn geconstateerd of een ongeval heeft plaatsgevonden, wordt
op meerdere manieren opgetreden tegen bestuurders die te hard rijden. Bij relatief
beperkte overtredingen, wordt een boete uitgeschreven. Overtredingen van de snelheid
met meer dan 30 km per uur (en op de snelweg met 40 km per uur) vallen onder het strafrecht.
In de aanpak van dergelijke zware overtredingen, wordt rekening gehouden met het verkeersverleden
van iemand en of er sprake is van recidive. Wanneer er sprake is van veelvuldig risicovol
rijgedrag kan dit bovendien aanleiding vormen voor het OM en de politie om over te
gaan tot een persoonsgerichte aanpak.7 Bij een overschrijding van de snelheid met 50 kilometer per uur of meer vordert de
politie bij een staandehouding het rijbewijs in. Het OM of de rechter bepaalt daarna
hoe lang het rijbewijs ingehouden blijft. Ook is het mogelijk om het voertuig in beslag
te nemen wanneer de maximum toegestane snelheid met tenminste honderd procent is overschreden
en er daarbij sprake is van concrete gevaarzetting.

Vraag 6

Bent u bereid om extra maatregelen te nemen naar aanleiding van de oproep van de burgemeester
van Halderberge en de burgemeester van Roosendaal? Zo ja, welke extra maatregelen?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Aanvullend kan in de lokale driehoek worden bepaald wat er nodig is om de verkeersveiligheid
ter plekke te verbeteren. Zo kan de wegbeheerder samen met de politie onderzoeken
of en welke extra infrastructurele maatregelen er genomen kunnen worden om snelheidsovertredingen
te voorkomen. Bovenop infrastructurele maatregelen kan de wegbeheerder, vaak de gemeente,
haar inwoners ook informeren over geldende limieten en passende snelheden. Ook goede
verkeerseducatie kan bijdragen om verkeersovertredingen te voorkomen. Als er aanvullende
handhavingsinspanningen nodig zijn om snelheidsovertredingen terug te dringen, kunnen
hierover in de lokale driehoek afspraken gemaakt worden.