Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Madlener en Kops over de dieselvoorraad in Nederland

Antwoord van Minister Jetten (Klimaat en Energie), mede namens de Minister van Infrastructuur
en Waterstaat (ontvangen 9 september 2022).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Dieseltekort dreigt bij eventuele Europese
boycot van Russische olie»?1

Antwoord 1

Ja, wij hebben hiervan kennisgenomen.

Vraag 2

Is er in Nederland nog voldoende brandstof (diesel, benzine, lpg en gtl) voorradig?
Worden deze voorraden voldoende aangevuld? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Nederland heeft een grote oliesector (raffinage, opslag, doorvoer) met een output
die groter is dan de binnenlandse consumptie van olieproducten. Voor ruwe olie en
olieproducten is Nederland een doorvoerland, waardoor het handelen van Nederland ook
groot effect kan hebben op onze buurlanden. De sector houdt zelf commerciële voorraden
aan voor het beleveren van binnenlandse en buitenlandse afnemers. De import hiervoor
van ruwe olie en olieproducten vindt plaats op de wereldmarkt. Tot nu toe is de markt
in staat geweest om deze aanvoer op peil te houden, maar vanwege zelf-sanctionering
hebben de bedrijven ingeteerd op de commerciële voorraden. Momenteel zijn de commerciële
voorraden wereldwijd op een historisch laag niveau.

Bovenop de commerciële voorraden worden in Nederland ook strategische voorraden aangehouden,
zowel door de industrie, via een verplichting op basis van de Wet voorraadvorming
aardolieproducten, alsook door het COVA (Centraal Orgaan Voorraadvorming Aardolieproducten).
Uit de strategische voorraden van het COVA heeft Nederland in het eerste half jaar
2022 bijgedragen aan de twee collectieve acties van het Internationaal Energy Agency
(IEA), waarbij in totaal

2,4 miljoen vaten uit de strategische voorraden de markt op zijn gebracht2. Desalniettemin zijn de strategische voorraden na deze inzet nog steeds voldoende
om ruim 85 dagen van de binnenlandse olievraag (wegtransport en vliegverkeer) af te
dekken, de wettelijk voorgeschreven voorraadtermijn is 90 dagen. Op dit moment wordt
gestart met het opnieuw aanvullen en uitbreiden van deze strategische voorraden.

Vraag 3

Hoelang kan Nederland vooruit met de huidige (strategische) brandstofvoorraden (diesel,
benzine, lpg en gtl)? Kunt u garanderen dat de brandstofvoorraad in Nederland op peil
blijft?

Antwoord 3

De strategische olievoorraden zijn aanvullend op de continue productie en levering
door de oliesector zelf, en dienen voor het opvangen van mogelijke tekorten. Zoals
aangegeven in het antwoord op vraag 1 heeft Nederland normaliter een strategische
olievoorraad overeenkomend met 90 dagen van het verbruik in het wegtransport en de
luchtvaart. Na de Nederlandse bijdrage in de twee collectieve acties van 2022 is de
huidige, nog aanwezige, strategische voorraad vergelijkbaar met circa 85 dagen binnenlandse
vraag voor het wegtransport en vliegverkeer. De Nederlandse strategische voorraad
diesel, die wordt beheerd door het Centraal Orgaan Voorraadvorming Olieproducten (COVA),
wordt momenteel uitgebreid met 550 kiloton diesel. Daardoor komt deze voorraad, exclusief
de voorraad diesel bij het bedrijfsleven, op 90 dagen equivalent Nederlandse dieselconsumptie.
Met deze stap heeft Nederland een robuuste buffervoorraad aangelegd om eventuele tekorten
het hoofd te kunnen bieden.

Vraag 4

Loopt Nederland een risico op een tekort aan brandstoffen met de huidige strategische
brandstofvoorraden? Zo ja, wat zijn de risico’s? Kunt u in kaart brengen welke sectoren
hier direct of indirect door worden getroffen en met welke gevolgen?

Antwoord 4

Met het teruglopen van export vanuit Rusland lopen Nederland en de gehele Europese
Unie een risico op een tekort aan diesel. Russische olie wordt voornamelijk verwerkt
naar diesel gezien de geschiktheid van deze olie hiervoor. Een situatie met tekorten
aan diesel voor de binnenvaart, landbouw en weg- en waterbouw kan stapsgewijs ontstaan.
Dit kan dan uiteraard ook effect hebben op bijvoorbeeld het transport van noodzakelijke
goederen of op de landbouwproductie. De recente inzet van ongeveer 26% van de COVA
dieselvoorraden in het kader van de tweede collectieve actie gecoördineerd door het
Internationaal Energie Agentschap (IEA) heeft geholpen de spanning op de dieselmarkt
te verzachten, en steunt daarmee het continueren van de economische bedrijvigheid
in Nederland. Zie ook beantwoording op vraag 1 voor meer informatie. Momenteel is
de situatie stabiel.

Wat betreft sectoren zijn olie en olieproducten overal in onze economie belangrijk:
het is een belangrijke grondstof voor veel sectoren, zoals raffinaderijen en de chemische
sector. Olie en olieproducten worden verwerkt als grondstof in de productie van bijvoorbeeld
plastics voor cosmetica, luiers, PET-flessen, bouw- en isolatiematerialen, asfalt,
medische hulp- en beschermmiddelen, kleding, etc.

Voor sectoren als defensie, zeevaart, luchtvaart en wegtransport is het een belangrijke
brandstof. Het wegtransport is goed voor slechts een deel van het verbruik, in Nederland
ongeveer 25%. Dit betreft niet alleen personenvervoer of woon-werkverkeer, maar wat
diesel betreft vooral een groot deel vrachtwagens, die essentieel zijn voor bevoorrading
van o.a. supermarkten, ziekenhuizen en dergelijke. Ook hulpverleningsvoertuigen gebruiken
overwegend diesel.

Vraag 5

Wat gaat u doen in het geval van niet-toereikende brandstofvoorraden? Heeft u een
plan van aanpak voorhanden? En wat zijn de gevolgen hiervan voor de brandstofprijzen?

Antwoord 5

Een crisisaanpak bestaat in principe uit twee onderdelen: de inzet van strategische
voorraden of het nemen van vraagbeperkende maatregelen, en mogelijk een combinatie
van beide. Het IEA heeft een handreiking gedaan in het zogenaamde 10-puntenplan3 voor maatregelen die de olievraag in OESO-landen kunnen beperken. Ik inventariseer
momenteel in het kader van het updaten van het Landelijk Crisisplan Olie de mogelijke
vraagbeperkende maatregelen, zowel uit het 10-puntenplan van het IEA als aanvullend
hierop, waarbij vervolgens gekeken moet worden of en in welke mate deze nodig zijn.
Er resteert nog voor ruim 85 dagen aan strategische voorraden. Brandstofprijzen in
Nederland worden door vele internationale vraag- en aanbodfactoren op de oliemarkt
bepaald en laten zich moeilijk voorspellen. De afgelopen periode is de markt iets
gestabiliseerd en zijn de prijzen enigszins gedaald. Ik blijf de situatie echter scherp
in de gaten houden.

Vraag 6

Zijn bunkerstations voor de scheepvaart nog voldoende bevoorraad of dreigen er mogelijk
tekorten voor deze sector te ontstaan, bijvoorbeeld doordat zij geen gasolie meer
kunnen importeren uit Rusland? Zo ja, wat gaat u daaraan doen?

Antwoord 6

Ik ben bekend met de lage voorraden van gasolie/diesel in de markt, inclusief de spanning
rond de bevoorrading van de binnenlandse bunkervaart.4

Zoals hierboven vermeld, resteert er voor ruim 85 dagen aan strategische voorraden.
We kunnen daarmee een eventueel dreigend tekort in de scheepvaartsector bestrijden.

Vraag 7

Deelt u de mening dat tekorten aan brandstof zullen leiden tot catastrofale gevolgen
voor de economie en kunt u garanderen dat Nederland alles op alles gaat zetten om
brandstoftekorten te voorkomen?

Antwoord 7

Tekorten aan brandstof zijn schadelijk voor onze economie. Ik blijf de wereldwijde
en Nederlandse brandstofvoorziening goed monitoren en blijf me, samen met het IEA
en de Europese Unie inzetten om de voorzieningszekerheid en leveringszekerheid te
borgen. We blijven alert op krapte in de oliemarkt en kijken naar mogelijke oplossingen,
zoals het inzetten van strategische voorraden in geval van dreigende tekorten en vraagbeperkende
maatregelen. Het IEA heeft aangegeven dat er tot nu toe 9% van de strategische globale
olievoorraden is ingezet; ruim 90% daarvan is dus nog beschikbaar, en dat laat zien
dat van een acuut tekort nog geen sprake is. Ook in Nederland is nog ruim 90% van
de strategische voorraden aanwezig (na de twee collectieve acties zijn nog

27,5 miljoen vaten van de bijna 30 miljoen vaten aanwezig). Op dit moment wordt, zoals
eerder gezegd, gestart met het opnieuw aanvullen en uitbreiden van deze strategische
voorraden en wordt het Landelijk Crisisplan Olie geüpdatet.

Vraag 8

Kunt u een volledig overzicht verstrekken van alle brandstoffen die Nederland importeert
inclusief aantallen en herkomst?

Antwoord 8

Deze informatie is openbaar: https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/37448/table?dl=663E9