Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Werf over de gevaren die boeren op snelwegen veroorzaken

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid), mede namens de Minister
van Infrastructuur en Waterstaat (ontvangen 6 september 2022). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 3549.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Boeren massaal over de snelweg naar actiedag in Stroe,
politie machteloos»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat waren de gevolgen van het spookrijden en het blokkeren van vluchtstroken voor
de verkeersveiligheid en voor de doorgang van ambulances?

Antwoord 2

Sinds woensdag 22 juni zijn er op meerdere momenten blokkades op de snelwegen en toegangswegen
geweest. Er zijn op 22 juni op de wegen in beheer van Rijkswaterstaat vijf ongevallen
geregistreerd in het interne systeem van Rijkswaterstaat die direct te relateren zijn
aan de aanwezigheid van tractoren op het hoofdwegennet. Het valt niet uit te sluiten
dat het totale aantal hoger ligt. Ook zijn hierbij eventuele ongevallen op autowegen
en autosnelwegen in beheer van andere wegbeheerders niet meegerekend, zoals bijvoorbeeld
ambulances die geen doorgang konden vinden.

Vraag 3

Onderschrijft u de constatering van een chirurg uit het St. Antonius Ziekenhuis dat
deze acties levensgevaarlijk zijn?2

Antwoord 3

Ja.

Vraag 4

Waarom worden tractoren niet direct van de snelweg afgeleid, eventueel op straffe
van aanhouding?

Antwoord 4

Het doen stilhouden van een rijdend landbouwvoertuig kan risico’s opleveren voor de
veiligheid van medeweggebruikers of politiemedewerkers. Wanneer om die reden door
de politiemedewerkers ter plaatse wordt besloten een voertuig niet stil te houden,
wil dat niet zeggen dat bestuurders van deze voertuigen wegkomen met strafbare feiten.

Na vaststelling van de identiteit op basis van beeldmateriaal of op andere wijze volgt
een bekeuring of aanhouding.

Vraag 5

Deelt u de grote zorgen dat de politie naar eigen zeggen «simpelweg niet opgewassen
tegen deze machines» is?3 Het mag toch nooit zo zijn dat het recht van de sterkste bepaalt tegen wie de politie
optreedt en tegen wie niet?

Antwoord 5

De wet geldt voor iedereen. Er wordt door de politie handhavend opgetreden, direct
of achteraf. Handhaving kan op verschillende manieren gebeuren. Het lokaal gezag maakt
hierin afwegingen waarin ook de veiligheid van wegverkeer en politiemedewerkers wordt
betrokken. In dit geval is ter plaatse waar mogelijk gehandhaafd en is er ook geverbaliseerd,
zowel ter plaatse als achteraf.

Vraag 6

Herinnert u zich het antwoord van vorig jaar, dat één boete was opgelegd bij blokkades
op de A1 voor bellen achter het stuur, en dat er geen aanhoudingen werden verricht?4

Antwoord 6

Ja.

Vraag 7

Denkt u dat uit dat optreden van de politie een afschrikwekkende werking is uitgegaan
waardoor boeren dit soort acties in het vervolg niet zouden herhalen?

Antwoord 7

Van belang is dat personen die zich schuldig maken aan strafbare feiten daar niet
mee wegkomen. Er wordt door de politie handhavend opgetreden. Wanneer dat ter plaatse
niet lukt, gebeurt dat achteraf.

Vraag 8

Hoe duidt u de uitspraak van de politie dat het niet hun «doel [is] om zo veel mogelijk
boetes uit te schrijven»?5 Hoe kan worden voorkomen dat boeren dit soort acties herhalen als het beeld wordt
gecreëerd dat boeren niet voor boetes hoeven te vrezen?

Antwoord 8

Het doel is duidelijk te maken dat strafbare feiten en gevaarlijke situaties niet
worden geaccepteerd en daar waar mogelijk wordt ingegrepen. Dit is herhaaldelijk door
politie en OM gecommuniceerd. Wanneer het de politie door de omstandigheden niet lukt
om deze feiten te voorkomen of om daarop direct te handhaven, wordt ingezet op opsporing
en vervolging achteraf. Het is cruciaal dat personen die doelbewust de wet overtreden
daar niet mee wegkomen.

Vraag 9

Hoe komt het dat de politie niet in staat of niet bereid was in alle situaties te
handhaven? Is daarbij overwogen bijstand in te schakelen van de Koninklijke Marechaussee?

Antwoord 9

Ik wijs u op de voorgaande antwoorden. Er was voor de gezagen geen aanleiding om de
Koninklijke Marechaussee te verzoeken om bijstand te leveren.

Vraag 10 en 11

Hoeveel tractoren zijn op 22 juni 2022 op de snelweg gesignaleerd? Hoeveel van hen
hebben een boete gekregen? Hoeveel aanhoudingen zijn er verricht?

Hoeveel automobilisten hebben op 22 juni 2022 snelwegen geblokkeerd? Hoeveel van hen
hebben een boete gekregen? Hoeveel aanhoudingen zijn er verricht?

Antwoord 10 en 11

Het is bij Rijkswaterstaat niet bekend hoeveel tractoren zich op 22 juni 2022 op de
snelweg hebben bevonden en evenmin hoeveel bestuurders daarvan of automobilisten een
snelweg hebben geblokkeerd. Rijkswaterstaat heeft namelijk geen systeem waarmee die
informatie wordt verzameld. Bij politie is dit evenmin bekend.

Omdat opgelegde boetes bij de politie niet op doelgroepen worden geregistreerd, is
het niet mogelijk om precies na te gaan hoeveel tractorbestuurders een boete hebben
ontvangen. Wel is duidelijk dat de politie op 22 juni 2022 enkele honderden bekeuringen
meer heeft uitgeschreven dan op andere woensdagen in 2022. Op 22 juni 2022 heeft de
politie veertien aanhoudingen verricht die samenhangen met de voornoemde landelijke
actiedag. Sinds 22 juni 2022 zijn in totaal in ieder geval 700 extra verkeersboetes
uitgeschreven voor overtredingen die zijn te relateren aan de boerenprotesten. Het
daadwerkelijke aantal ligt mogelijk hoger. Daarnaast zijn de afgelopen weken ruim
honderd personen aangehouden vanwege overtredingen en misdrijven die verband houden
met de boerenprotesten. Ook hierbij geldt dat het daadwerkelijke aantal mogelijk hoger
ligt, omdat onderzoeken nog lopen.

Vraag 12

Wat gaat u in het vervolg doen om dit te voorkomen?

Antwoord 12

De politie treedt op onder verantwoordelijkheid van de officier van justitie en de
burgemeester.

Rondom recente acties heeft ter ondersteuning van het bevoegd gezag bestuurlijke afstemming
plaatsgevonden met vertegenwoordigers van het lokaal bestuur, OM en politie.

De volgende uitgangspunten zijn als advies voor de lokale driehoeken gedeeld met burgemeesters:

De overheid treedt zichtbaar en merkbaar op tegen blokkades en andere buitenwettelijke
acties.

Demonstreren mag, blokkeren niet. De overheid begrenst vroegtijdig en treedt waar
mogelijk direct op. Blokkades worden zoveel mogelijk voorkomen dan wel zo snel mogelijk
beëindigd (oplopend van vrijwilligheid naar vormen van dwang/handhaving).

Blokkades op en rondom snelwegen zijn niet acceptabel. Dit is voornamelijk gelegen
in:

Gevaarzetting (ongevallen, gewonden, mogelijk zelfs dodelijke slachtoffers, bermbranden,
gevaarlijke stoffen).

Snelweg is geen geschikte locatie, alternatieve locaties om te demonstreren worden
in overleg met het lokaal bevoegd gezag aangewezen

Artikel 2 van de Wet openbare manifestaties biedt de mogelijkheid om een betoging
in verband met de verkeersveiligheid te beperken of te verbieden.

Waar directe handhaving niet mogelijk is wordt ingezet op opsporing en vervolging
na de acties. Er wordt ingezet op een hoge pakkans.