Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kops en Edgar Mulder over een artikel in het Algemeen Dagblad (22 juli jl.) 'Pal naast Natura 2000-gebied in Barchem wil Natuurmonumenten grote huizen bouwen’

Antwoord van Minister van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof) (ontvangen 5 september
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 3660.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Pal naast Natura 2000-gebied in Barchem wil Natuurmonumenten
grote huizen bouwen»?1

Antwoord 1

Ja, dit bericht is mij bekend.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat Natuurmonumenten projectontwikkelaar speelt met land waar boeren
van verdreven zijn?

Antwoord 2

Het staat organisaties en bedrijven in Nederland vrij om initiatieven te ontplooien
die passen binnen de wettelijke kaders.

De bouwlocatie betreft een pachthoeve van Natuurmonumenten, inclusief omliggend terrein
en opstallen, waarop binnen de contouren van het bestaande bouwperceel krachtens het
vigerende bestemmingsplan van de gemeente Lochem woningbouw is toegelaten.

Mede op initiatief van de Provincie Gelderland heeft de toenmalige pachter, een melkveehouder,
in 2014 zijn agrarische activiteiten in goed overleg met Natuurmonumenten en geheel
vrijwillig verplaatst naar een locatie die beter past bij zijn bedrijfsambities. Er
waren weinig mogelijkheden tot uitbreiding vanwege het nabijgelegen Natura 2000-gebied;
daarom zag de pachter meer toekomstperspectief op een andere locatie. Op het bestaande
bouwperceel worden vier woningen gerealiseerd waarbij het bebouwde oppervlak afneemt
t.o.v. de eerdere situatie.

Verplaatsing paste geheel in de opgaven, plannen en ambities om de condities voor
het Natura 2000-gebied Stelkampsveld te verbeteren en om nieuwe natuur te realiseren,
zoals vastgelegd in het natuurbeleid van de provincie Gelderland. De verplaatsing
heeft mede bijgedragen aan de instandhoudingsdoelen en uitbreidingsopgave van het
aanwijzingsbesluit. Vrijkomende gronden – het bebouwde perceel, plus de grond die
de pachter in gebruik had voor zijn melkveebedrijf – die niet zijn ingericht als natuur
of ondersteunend zijn geweest aan hydrologisch herstel van het Natura 2000 gebied
– zijn verpacht aan andere bedrijven, die daarmee konden extensiveren.

Vraag 3

Waarom mag Natuurmonumenten huizen bouwen pal naast Natura 2000-gebied en mogen boeren
dat niet, of mogen boeren dat ook?

Antwoord 3

Het staat organisaties en bedrijven in Nederland vrij om initiatieven te ontplooien
binnen de wet. De nieuwbouw past binnen het bestemmingsplan en (landelijke) regelgeving.
Boeren mogen dat ook als ze aan de wettelijke voorwaarden voldoen.

De bouwactiviteiten vinden plaats op het bestaande bouwperceel overeenkomstig de «Rood
voor Rood regeling» van de gemeente Lochem. Dit betreft een regeling waarbij leegstaande
en/of verouderde agrarische gebouwen worden omgezet naar kleinschalige percelen met
woningen op bestaande bouwerven. Hiermee wordt in het landelijk gebied leegstand voorkomen
en ondermijning (door illegale hennepplantages of drugslaboratoria) tegengegaan. De
bouwactiviteiten vinden buiten de begrenzing van het Natura 2000-gebied Stelkampsveld
plaats.

Vraag 4

Op de betreffende locatie wonen, als de plannen doorgaan, veel meer mensen dan voorheen,
wellicht vier keer zoveel. Is dit volgens u goed voor de natuur? Zo ja, kunt u dit
onderbouwen?

Antwoord 4

Natuurmonumenten heeft mij toegelicht dat het nieuwbouwproject de realisatie van twee
vrijstaande en een twee-onder-een-kapwoning betreft, in totaal vier woningen. Op de
betreffende locatie was tot 2014 een gangbaar agrarisch bedrijf gevestigd met circa
90 melkkoeien en bijbehorend jongvee. Op het terrein stonden ook twee woningen die
tot die tijd bewoond werden.

Door de ontwikkeling is er sprake van een afname van stikstofuitstoot. Ook past de
ontwikkeling in de opgave om de condities voor het Natura 2000-gebied Stelkampsveld
te verbeteren zoals vastgelegd in het natuurbeleid van de provincie Gelderland. De
door verplaatsing vrijgekomen gronden zijn deels ingericht als versterkende natuur
en ondersteunen hydrologisch herstel van het gebied, en heeft mede bijgedragen aan
de instandhoudingverplichting voor het Natura 2000-gebied. Een ander deel van de grond
is verpacht aan andere pachtbedrijven, die daarmee konden extensiveren. Per saldo
wordt er dus in velerlei opzicht aanmerkelijke natuurwinst geboekt.

Vraag 5

Gaat u enige actie ondernemen tegen Natuurmonumenten, bijvoorbeeld de opbrengst van
dit project dubbel aftrekken van de overheidssubsidies die Natuurmonumenten ontvangt?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Daar is geen aanleiding voor. Natuurmonumenten ontvangt reguliere subsidie voor natuurbeheer.
De organisatie ontvangt geen subsidie voor het beheer van gebouwen. Het beheer van
gebouwen moet komen uit de opbrengsten van pacht en verhuur, donaties en bijdragen
van leden.

De nieuwbouw vindt plaats binnen de kaders van het bestemmingplan en natuurwetgeving.
Het project past in de opgaven, plannen en ambities om de condities voor het Natura
2000-gebied Stelkampsveld te verbeteren, zoals vastgelegd in het natuurbeleid van
de provincie Gelderland. Bovendien wordt door de sloop van leegstaande agrarische
bedrijfspanden verrommeling van het landschap voorkomen en ongewenst gebruik van de
vrijgekomen agrarische gebouwen tegengegaan.

Vraag 6

Wilt u de Kamer informeren over alle bouwplannen van de terreinbeherende organisaties?
Vindt u het prima dat de terreinbeherende organisaties pal naast de natuur bouwen?

Antwoord 6

Het staat organisaties en bedrijven in Nederland vrij om initiatieven te ontplooien
binnen de wet.

De Tweede Kamer wordt twee keer per jaar geïnformeerd over de plancapaciteit en realisatie
met betrekking tot de woningbouw per provincie. Verder worden nu afspraken gemaakt
met de provincies over aantallen te bouwen woningen: de programmering. Zie ook Kamerbrief
over de voortgang programma woningbouw van 24 juni 2022 (Kamerstuk 32 847 nr. 921). Er wordt niet gerapporteerd over afzonderlijke bouwplannen per gemeente of andere
organisatie.

Vraag 7

Vindt u het een goed idee, dat Nederland steeds voller wordt, meer en meer versteent
zowel uit oogpunt van natuur als uit oogpunt van landschapskwaliteit? Zo nee, wat
gaat u aan uw beleid veranderen?

Antwoord 7

Nieuwbouwprojecten zijn nodig, gezien de woningbouwopgave in Nederland, maar daarbij
zal wel goed gekeken moeten worden naar de locaties.

Vanuit het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) zullen er de komende jaren
meer projecten worden ontwikkeld die zijn gericht op extensivering van agrarische
activiteiten in de buurt van Natura 2000-gebieden en verplaatsing van intensieve veehouderij
naar locaties op ruime afstand van stikstofgevoelige natuur.

Met het NPLG stelt het kabinet een forse inzet op behoud- en herstel van natuur en
landschapskwaliteit ten doel. Het NPLG voorziet in een integrale aanpak voor de realisatie
van internationale verplichtingen op het gebied van natuur, klimaat, water en bodem
en biedt ruimte voor duurzame economische en maatschappelijke ontwikkelingen.