Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over het (tijdelijk) sluiten van de Spoedeisende Hulpafdeling in Zoetermeer

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 19 augustus
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 3678.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving over het (tijdelijk) sluiten van de spoedeisende
hulp (SEH)-afdeling in het LangeLand Ziekenhuis te Zoetermeer?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het sluiten van de SEH-afdeling volstrekt onaanvaardbaar is,
levens in gevaar brengt en de al onder immense hoge druk onder werkende huisartsen
nóg verder belast? Zo ja, hoe gaat u ervoor zorgen dat men deze maatregel intrekt?
Kunt u een gedetailleerd antwoord geven?

Antwoord 2

Nee, deze mening deel ik niet. Als er op een SEH-afdeling geen kwalitatief goede en
veilige zorg kan worden geleverd door personeelstekort, dan is het niet verantwoord
om deze afdeling open te houden en patiënten hier te laten behandelen. Goede en veilige
zorg voor patiënten staat voor mij voorop. Volgens de AMvB acute zorg (Uitvoeringsbesluit
Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz)) moet een zorgaanbieder die aanbod
van acute zorg geheel of gedeeltelijk wil beëindigen of opschorten, een zorgvuldige
besluitvormingsprocedure volgen waarbij de belangen van cliënten, inwoners, andere
zorgaanbieders, gemeenten en veiligheidsregio worden meegewogen. Er moet onder meer
een plan worden opgesteld waarin wordt omschreven hoe wordt gestreefd naar het borgen
van de continuïteit van zorg voor cliënten. Het LangeLand Ziekenhuis heeft vanwege
deze tijdelijke sluiting met andere partijen in het Regionaal Overleg Acute Zorgketen
(ROAZ) afspraken gemaakt om de continuïteit van de acute zorg in de regio te kunnen
blijven garanderen. Hierin wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de spreiding
van patiënten om de drukte en opstoppingen elders te beperken, ook onder de huisartsen
in de omgeving. Ik heb geen indicaties dat de tijdelijke sluiting tot gezondheidsschade
voor patiënten leidt of tot problemen bij andere zorgaanbieders in de regio.

Vraag 3

Wat is uw plan om het grote tekort aan SEH-artsen te lenigen? Kunt u een gedetailleerd
antwoord geven hoe u op korte termijn de benodigde 600 SEH-artsen gaat realiseren?

Antwoord 3

De opleiding tot SEH-arts wordt door de overheid bekostigd volgens dezelfde systematiek
als de opleiding tot medisch specialist. De jaarlijkse opleidingsbehoefte wordt geraamd
door het Capaciteitsorgaan. Daarbij wordt rekening gehouden met tal van factoren,
zoals demografie, vakinhoudelijke ontwikkelingen, epidemiologie, vacaturegraad et
cetera. De beroepsgroep, met inbegrip van de Nederlandse Vereniging van SEH-artsen,
is nauw betrokken bij het opstellen van deze raming. Volgens het huidige advies van
het Capaciteitsorgaan zijn jaarlijks 40 nieuwe opleidingsplaatsen voor SEH-artsen
nodig. Deze worden beschikbaar gesteld en volledig benut. De afgelopen jaren is het
aantal SEH-artsen flink toegenomen en dat zal ook de komende jaren het geval zijn.
Overigens ligt de verlening van acute medische zorg niet alleen in handen van SEH-artsen,
maar zijn daarbij ook andere artsen en andere zorgverleners zoals verpleegkundigen
betrokken. Eind van dit jaar brengt het Capaciteitsorgaan een nieuw instroomadvies
uit voor medische vervolgopleidingen. Na het verschijnen van dat advies zal ik de
Kamer informeren over de instroom in de bekostigde medische vervolgopleidingen in
de komende jaren.

Tegelijkertijd moeten we ons realiseren dat het vinden van personeel voor zorg en
welzijn, waaronder ook voor de SEH, een grote uitdaging is. In de hoofdlijnenbrief
Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg die uw Kamer op 13 mei 2022 heeft ontvangen,
schetst het kabinet op hoofdlijnen de opdracht die we voor alle partijen zien ten
aanzien van de uitdagingen op de arbeidsmarkt in zorg en welzijn.2 De komende jaren is het doel om het anders werken en leren in de zorg verder te brengen,
om zo de vraag naar zorgmedewerkers te dempen bij de stijgende zorgvraag die op ons
afkomt. Het is noodzakelijk om de komende periode in te zetten op voldoende ruimte
voor het behoud van medewerkers door goed werkgeverschap, voor leren en ontwikkelen,
en voor innovatie in werkvormen en technieken. In het najaar van 2022 ontvangt uw
Kamer een uitgewerkt programmaplan «Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg; Samen anders
leren en werken».

Vraag 4

Bent u bekend met het burgerinitiatief «Opschalen zorg»?3

Antwoord 4

Ja

Vraag 5

Wilt u reageren op het verzoek van het burgerinitiatief? Kunt u in dit kader een gedetailleerd
antwoord geven?

Antwoord 5

In het burgerinitiatief wordt verzocht om het opschalen van de IC-capaciteit, het
stoppen met het sluiten van ziekenhuizen en spoedeisende hulpafdelingen, de tijdelijke
inzet van het leger en noodhospitaal capaciteit en invoering van een sociale dienstplicht
en om overleg met ziekenhuizen om het probleem van de uitgestelde zorg in te halen.

Opschalen van IC-capaciteit

Om goed voorbereid te zijn op een eventuele nieuwe COVID-golf in het najaar van 2022
heeft het «expertteam COVID-zorg in Ziekenhuizen» in beeld gebracht wat

hiervoor nodig is. In de Kamerbrief van 13 juni 2022 is aangegeven welke acties worden
ingezet waaronder het toewerken met onder meer zorgverzekeraars, zorgaanbieders en
de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) naar afspraken over de financiering van de instandhouding
van de IC-opschaling en -beschikbaarheid in 2023.4

Ook zijn in deze Kamerbrief maatregelen geschetst voortkomend uit het advies van de
Taskforce Ondersteuning Optimale Inzet Zorgverleners, die op korte en (middel)lange
termijn uitvoerbaar zijn, de optimale beschikbaarheid van zorgmedewerkers vergroten
en de behoefte aan beschikbaar zorgpersoneel verkleinen, door bijvoorbeeld het werk
anders te organiseren in crisistijd.

Stoppen met het sluiten van ziekenhuizen en spoedeisende hulpafdelingen

Het is aan de betrokken zorgaanbieders en zorgverzekeraars om samen te zorgen voor
toegankelijke, kwalitatief goede en betaalbare zorg voor de inwoners uit de regio.
Het is van belang dat zorgaanbieders en zorgverzekeraars in nauw contact staan met
elkaar als het behandelaanbod wijzigt. Wijzigingen in behandelaanbod vragen om zorgvuldige
communicatie richting patiënten, medewerkers en andere betrokkenen. Patiënten moeten
tijdig geïnformeerd worden over wijzigingen en waar men indien nodig elders terecht
kan voor een behandeling. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de NZa houden
vinger aan de pols en informeren mij wanneer dat nodig is. De NZa ziet toe op onder
meer de toegankelijkheid van de zorg. De NZa informeert mij conform de vroegsignaleringsafspraken,
indien dat aan de orde is.5 Als een ziekenhuis het aanbod van acute zorg geheel of gedeeltelijk wil beëindigen,
moet de besluitvormingsprocedure uit de AMvB acute zorg gevolgd worden.6 Dit houdt onder andere in dat de IGJ geïnformeerd moet worden en dat gemeente en
inwoners worden betrokken.

Tijdelijke inzet van het leger en noodhospitaal capaciteit en invoering van een sociale
dienstplicht

Een van de voorstellen uit het burgerinitiatief is het tijdelijk inzetten van het
leger en het opzetten van noodhospitaal-capaciteit. De inzet van het leger is een
«last resort» ten tijde van een crisis. Alleen in geval van maatschappelijke steun
in openbaar belang kan de Minister een beroep doen op Defensie. Voordat hier een beroep
op kan worden gedaan, zijn zorgaanbieders eerst aan zet om in onderlinge samenwerking
naar oplossingen te zoeken, al dan niet in het ROAZ en met de Veiligheidsregio.

Ook wordt voorgesteld om de sociale dienstplicht in te stellen. In 2020 is de maatschappelijke
diensttijd (MDT) van start gegaan. Tijdens een MDT kunnen jongeren maatschappelijke
activiteiten uitvoeren om anderen te helpen, zoals wandelen met ouderen en het geven
van bijlessen aan leerlingen. Het werken op de SEH vraagt om veel kennis en ervaring.
Het is niet voor niets dat SEH-verpleegkundigen een lang opleidingstraject volgen.
Een MDT/sociale dienstplicht zal daarom weinig uitkomst bieden voor het gespecialiseerde
werk op een SEH.

Inhalen van uitgestelde zorg

De impact van de coronacrisis op onze maatschappij is zeer groot geweest, zo ook op
de zorg. Het beleid is er steeds, ook tijdens eerdere golven, op gericht geweest om
de reguliere zorg zoveel als mogelijk doorgang te laten vinden. Daar werd en wordt
hard aan gewerkt. Over de huidige acties gericht op het wegwerken van de uitgestelde
zorg heb ik u geïnformeerd in mijn brief van 5 juli 2022.7

Vraag 6

Ziet u mogelijkheden in het verzoek van een Zoetermeers raadslid om met inzet van
het leger de SEH open te houden, hetgeen ook als optie staat vermeld in het burgerinitiatief?
Kunt u een gedetailleerd antwoord geven?

Antwoord 6

Zie beantwoording vraag 5.