Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kröger over asielopvang op cruiseschepen op zee

Antwoord van Staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 10 augustus
2022).

Vraag 1

Kent u het bericht dat onder meer UNHCR en VluchtelingenWerk Nederland de opvang van
asielzoekers op cruiseschepen op zee kwalificeren als «een krankzinnig idee», «merkwaardig»
en «een absurd idee»? Zo ja, wat vindt u van dit bericht?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is hier sprake van, in de woorden van hoogleraar migratiegeschiedenis Lucassen, een
door een gebrek aan politieke wil om de asielopvang fatsoenlijk te regelen ontstane
paniek die dit soort proefballonnen voortbrengt, of bent u serieus van plan asielopvang
op cruiseschepen op zee te realiseren? Kunt u de onderzoeken qua juridische en praktische
haalbaarheid met de Kamer delen?

Antwoord 2

In de huidige opvangcrisis wordt geen enkele mogelijke oplossing voor het opvangen
van vreemdelingen bij voorbaat uitgesloten. Om deze reden is ook geïnventariseerd
wat (veiligheids)technische, juridische en praktische mogelijkheden zijn van opvang
georganiseerd op cruiseschepen die niet zijn aangemeerd in een Nederlandse gemeente.
Uit deze eerste inventarisatie is gebleken dat er te veel nadelen aan opvang op open
zee kleven. Deze optie wordt daarom momenteel dan ook niet verder onderzocht, zoals
aan uw Kamer gemeld dd. 28 juli 2022 (Kamerstuk 19 637, nr. 2948).

Vraag 3

Onderschrijft u het standpunt van VluchtelingenWerk Nederland dat het opvangen van
vluchtelingen op zee traumatisch kan zijn voor mensen die op gammele bootjes de overtocht
naar de Europese Unie hebben gemaakt en deze oplossing «een van de lelijkste in zijn
soort» is? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Voorop staat dat in Nederland het streven is om het asielproces, inclusief de daarbij
behorende opvang, op een humane wijze in te richten. Humaniteit wordt dan ook als
een van de criteria gehanteerd bij de opvangmogelijkheden die in de huidige opvangcrisis
worden gerealiseerd. Opvang van asielzoekers op (cruise)schepen is dan ook alleen
aan de orde indien dit op een humane wijze kan plaatsvinden.

Vraag 4

Hoe denkt u bij opvang op zee de basale vrijheden, zoals bewegingsvrijheid en basisvoorzieningen
van asielzoekers te garanderen? Of is dit voorstel, dat volgens professor Lucassen
nu lijkt op «een drijvende gevangenis» eigenlijk bedoeld om asielzoekers af te schrikken?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Bij het zoeken naar oplossingen voor de huidige opvangcrisis wordt geen enkele optie
bij voorbaat uitgesloten, vandaar dat ook de mogelijkheid van opvang op (cruise)schepen
op open zee is bezien. Hierbij is ook gekeken naar de mogelijkheden om een continue
pendeldienst in te richten, zodat bewoners op eenvoudige wijze van en naar het schip
kunnen begeven. Dit blijkt lastig te zijn, zeker bij slechte weersomstandigheden.
Dit is ook een van de redenen dat besloten is asielzoekers niet op open zee op te
gaan vangen.

Ik deel uiteraard het oordeel dat opvang geen gevangenis mag zijn, en er bewegingsvrijheid
moet zijn voor de bewoners. Het idee is dan ook nimmer bedoeld om asielzoekers af
te schrikken.

Vraag 5 en 6

Waarom levert uw overleg met de Veiligheidsregio’s tot nu toe onvoldoende op? Bent
u bereid gemeenten te vragen hun voorwaarden, voor het op korte termijn realiseren
van asielopvang, als uitgangspunt te nemen voor de verdere besluitvorming?

Bent u bereid op korte termijn, uiterlijk voorafgaande aan de publicatie van de Begroting
voor 2023, een plan van aanpak te presenteren waarin praktisch en juridisch haalbare
maatregelen worden voorgesteld waarmee voldoende asielopvangvoorzieningen op korte
en lange termijn worden gerealiseerd en structureel voorhanden blijven? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 5 en 6

Zoals uiteengezet in mijn brief van 28 juli jl. (Kamerstuk 19 637, nr. 2948) streeft ook het kabinet naar een stabieler asiellandschap op de langere termijn,
mede in samenwerking met de Veiligheidsregio’s. Zo wordt in de Landelijke Regietafel
Migratie & Integratie ingezet op versnelling van de implementatie en actualisering
van de Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen. Onderdeel hiervan is het creëren
van een wettelijke taak voor gemeenten om asielopvang binnen hun gemeentegrenzen mogelijk
te maken. Deze elementen moeten ervoor zorgen dat ook in de toekomst voldoende opvangcapaciteit
wordt gerealiseerd.

De Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen die in mei 2020 is vastgesteld in
de Landelijke Regietafel Migratie & Integratie vormt het uitgangspunt voor een stabiel,
wendbaar en duurzaam stelsel van asielopvang, waarbij de asielopvang evenwichtig over
het land is verdeeld. De Uitvoeringsagenda is nog onvoldoende geïmplementeerd, ondanks
intensieve inspanningen van alle partijen, en daarom is er een plan van aanpak opgesteld
om de realisatie van de Uitvoeringsagenda concreet op te pakken, te actualiseren en
te versnellen.