Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over de naturalisatie van pardonners en andere personen met een verblijfsvergunning

Antwoord van Staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 10 juni
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2752.

Vraag 1

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering van de motie van de leden
Jasper van Dijk en Van Toorenburg?1 Hoeveel naturalisatieaanvragen zijn inmiddels ingediend, hoeveel daarvan zijn reeds
ingewilligd en afgewezen en wat waren de redenen naturalisatieverzoeken alsnog af
te wijzen?

Antwoord 1

Op dit moment wordt uitvoering gegeven aan de genoemde motie. Zoals ook is aangegeven
in de beantwoording van de schriftelijke vragen van de leden Podt (D66), Van Dijk
(SP) en Kuik (CDA) over de naturalisatie van Ranov-vergunninghouders van 7 maart 20222 en de brief aan uw Kamer van 4 maart 2022, beantwoording schriftelijk overleg inzake
hoofdlijnen beleid Ministerie van Justitie en Veiligheid d.d. 9 februari 2022.3 Ranov-vergunninghouders kunnen naturaliseren zonder dat zij daarvoor identiteits-
of nationaliteitsdocumenten moeten overleggen. Bovendien zijn zij vrijgesteld van
de verplichting tot het doen van afstand van de oorspronkelijke nationaliteit.

Op 6 mei jongstleden heeft de IND een nieuwsbericht op de website geplaatst over Ranov-vergunninghouders
en naturalisatie, met informatie over het aantal ontvangen verzoeken tot naturalisatie,
het aantal inwilligingen en het aantal afwijzingen.4 De cijfers zijn afgerond op tientallen. Tussen 1 juni 2021 en 1 mei 2022 heeft de
IND 3250 naturalisatieverzoeken ontvangen van Ranov-vergunninghouders. Ruim 2200 van
deze verzoeken zijn al door de IND behandeld en ingewilligd. Bij afgerond 50 naturalisatieverzoeken
is dit verzoek om uiteenlopende redenen afgewezen.

Een naturalisatieverzoek kan om verschillende redenen worden afgewezen. Ook verzoeken
van Ranov-vergunninghouders kunnen worden afgewezen vanwege openbare orde-aspecten,
vanwege het niet voldoen aan het inburgeringsvereiste of omdat er gerede twijfel is
over de identiteit en/of nationaliteit van de verzoeker. Er kunnen in een zaak meerdere
afwijzingsgronden tegelijk aan de orde zijn. Gelet hierop en de wijze waarop dit wordt
geregistreerd, kan op basis van de geautomatiseerde gegevenssystemen van de IND niet
worden gerapporteerd hoe vaak iedere afwijzingsgrond voorkomt.

Vraag 2

Klopt het dat diverse naturalisatieverzoeken zijn afgewezen omdat er twijfels zouden
zijn over de identiteit van de Ranov-vergunninghouders op basis van twintig jaar oude
taalanalyses terwijl deze als kind in Nederland zijn opgegroeid of omdat de vergunninghouders
niet als kind de rivieren in het land van herkomst konden benoemen? Kunt u toelichten
waarom dit gerechtvaardigd is?

Antwoord 2

Gerede twijfel aan de gestelde persoonsgegevens en/of de gestelde nationaliteit is
een grond om een naturalisatieverzoek af te wijzen. Deze is ook van toepassing als
de twijfel bestaat als gevolg van eerder handelen van de ouder(s). Onjuistheden in
de persoonsgegevens van de ouder(s) die niet relevant zijn voor de persoonsgegevens
van het voormalig minderjarige kind worden bij de beslissing op diens naturalisatieverzoek
niet meegenomen.

De gerede twijfel aan de identiteit of nationaliteit van de ouder kan gebaseerd zijn
op een taalanalyse die ten tijde van de asielaanvraag is uitgevoerd. Deze gerede twijfel
kan dan vele jaren na de asielaanvraag van de ouders maken dat het naturalisatieverzoek
van het kind wordt afgewezen. Tijdsverloop verandert de conclusies van een taalanalyse
niet.

Als een naturalisatieverzoek wordt afgewezen op grond van twijfel aan de identiteit
en/of nationaliteit van betrokkene dan ligt aan deze twijfel altijd een objectieve
bron, zoals een taalanalyse, ten grondslag. Twijfel op basis van enkel onjuist beantwoorde
vragen over het land van herkomst is niet voldoende om een naturalisatieverzoek af
te wijzen.

Vraag 3

Waarom werd in de brief aan de Ranov-vergunninghouders gesproken over het feit dat
«grote twijfels» over de identiteit tegengeworpen zouden kunnen worden, terwijl in
de handleiding op de Rijkswet op het Nederlanderschap het begrip «gerede twijfel»
wordt gehanteerd? Kunt u dit verschil toelichten?

Antwoord 3

Dit verschil in woordkeuze doet zich voor doordat communicatie naar klanten in sommige
gevallen ander taalgebruik vraagt dan teksten die beleidsregels bevatten. Inhoudelijk
wordt de mate van twijfel bedoeld die aanwezig moet zijn wanneer een verzoek op deze
grond wordt afgewezen. In het beleid is dit vastgelegd als «gerede twijfel». Deze
twijfel moet sterk zijn, en gebaseerd op een objectieve bron, om een afwijzingsgrond
te kunnen vormen.

Vraag 4 en 5

Heeft u ook signalen ontvangen van de groep van 2.097 asielzoekers, die in 2003 onder
de Eenmalige Regeling 2013 een verblijfsvergunning ontvingen, dat deze mensen niet
kunnen naturaliseren om dezelfde reden als de groep Ranov-vergunninghouders?5

Bent u bereid, zoals uw voorganger ook voor de Ranov-vergunninghouders in 2021 heeft
laten doen, in kaart te (laten) brengen hoeveel van deze 2.097 asielzoekers inmiddels
genaturaliseerd zijn, hoeveel nog een naturalisatieverzoek hebben lopen, hoeveel naturalisatieverzoeken
zijn afgewezen en de redenen van afwijzing? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4 en 5

Mij is bekend dat er vreemdelingen zijn met een reguliere verblijfsvergunning, anders
dan een Ranov-vergunning, die aangeven tegen vergelijkbare problematiek aan te lopen
wanneer zij willen naturaliseren. Ik vind dat het beleid voldoende ruimte biedt om
deze situatie te ondervangen en ben daarom niet voornemens het door u gevraagde in
kaart te laten brengen.

Bij naturalisandi met een andere dan een Ranov-vergunning is het mogelijk dat aannemelijk
wordt gemaakt dat het overleggen van het gevraagde buitenlandse document niet mogelijk
is. Dit wordt beoordeeld aan de hand van de specifieke omstandigheden in die individuele
procedure. Wanneer dat aannemelijk wordt gemaakt geldt dat sprake is van bewijsnood
en hoeft het betreffende document of documenten niet te worden overgelegd.

Vraag 6

Meent u dat gemeenten inmiddels beter in staat zijn naturalisatieverzoeken te behandelen
dan in 2017, aangezien de Nationale ombudsman in 2017 nog concludeerde dat gemeenten
worstelden met hun adviestaak en personen vaak ten onrechte adviseerden af te zien
van een naturalisatieverzoek?6

Antwoord 6

Bij een naturalisatieverzoek vult de verzoeker samen met een medewerker van de gemeente
het aanvraagformulier in. De medewerker van de gemeente bespreekt de voorwaarden voor
naturalisatie en controleert of de verzoeker over alle benodigde documenten beschikt.
De IND behandelt vervolgens het verzoek.

De conclusie van de Ombudsman uit 2017 volgt uit een onderzoek naar de wijze waarop
de Immigratie- en Naturalisatiedienst invulling gaf aan het begrip bewijsnood specifiek
bij naturalisatieverzoeken van Ranov-vergunninghouders. De aanbevelingen uit het onderzoek
die zien op samenwerking en informatie-uitwisseling tussen gemeenten en de IND zijn
overgenomen.

In zijn algemeenheid geldt dat wanneer gemeenten in het kader van hun adviesrol twijfelen
of er sprake kan zijn van bewijsnood, zij hierover contact kunnen opnemen met de IND.
De IND kan ook worden benaderd voor eventuele vragen over twijfel over identiteit.
Deze samenwerking wordt van beide kanten als goed ervaren.

Vraag 7

Hoe zorgt de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) ervoor dat ook personen die
niet of minder zelfredzaam zijn de procedures van naturalisatie en het verkrijgen
van het Nederlanderschap via optie kunnen doorlopen?

Antwoord 7

Een verzoek tot optie of naturalisatie wordt ingediend bij de gemeente, de IND heeft
daar geen rol in. Wanneer een verzoeker minder zelfredzaam is kan betrokkene eventueel
samen met een bekende, die de verzoeker kan ondersteunen, naar de afspraken bij de
gemeente komen. Wanneer het nodig is worden de betrokkenen extra begeleid door de
medewerkers burgerzaken.

Vraag 8

Kunt u uitleggen waarom de leges voor naturalisatie zo hoog zijn en of er mogelijkheden
zijn voor min- en onvermogenden een tegemoetkoming te krijgen, aangezien vaststaat
dat naturalisatie voordelen biedt voor de samenleving als geheel?

Antwoord 8

In algemene zin vind ik dat de leges voor een naturalisatieverzoek betaalbaar zijn.
De kosten hebben een eenmalig karakter. Vanuit de overheid is er geen regeling voor
een tegemoetkoming. Een betalingsregeling voor een verzoek om naturalisatie bij de
gemeente of de IND is niet mogelijk, omdat het verlenen van het Nederlanderschap een
definitieve zaak is, ook als er niet aan de volledige betalingsplicht zou worden voldaan.

Het uitgangspunt bij het verlenen van overheidsdiensten is dat de betrokken aanvragers
zelf het meeste profijt hebben van de diensten van de overheid en voor deze diensten
de kosten dragen. De leges voor een verzoek om naturalisatie dekken dan ook zoveel
mogelijk de kosten die de overheid maakt.

Er gelden lagere tarieven per naturalisatieverzoek wanneer iemand samen met een partner
naturaliseert, een minderjarig kind mee-naturaliseert, wanneer het gaat om een naturalisatieverzoek
van een staatloze of vergunninghouder asiel, en wanneer het gaat om een verzoek door
een staatloze of vergunninghouder asiel met diens partner. In artikel 4 van het besluit
optie- en naturalisatiegelden 2002 zijn situaties vastgesteld waarbij vrijstelling
of ontheffing van de verplichting tot het betalen van leges kan worden verkregen.
Dit betreft personen die ingevolge de Wet betreffende de positie van Molukkers als
Nederlander worden behandeld, minderjarigen die zelfstandig een verzoek indienen,
personen die ingevolge een administratieve vergissing reeds meer dan een jaar als
Nederlander zijn aangemerkt en personen die op grond van het staatsbelang of van zijn
verdiensten voor de staat genaturaliseerd worden.