Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bevers over het bericht 'Erasmus Universiteit stopt met onderwijs voor ouderen: 'Schandalig, nalatig, waardeloos!''

Antwoord van Minister Wiersma (Primair en Voortgezet Onderwijs) (ontvangen 24 mei
2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Erasmus Universiteit stopt met onderwijs voor ouderen:
«Schandalig, nalatig, waardeloos!»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u het eens dat de deelname van ouderen aan het HOVO (Hoger onderwijs voor ouderen)
van de Erasmus Academie past in de visie van dit kabinet over een Leven Lang Ontwikkelen
(LLO)?

Antwoord 2

Alle vormen van leren zijn in alle fasen van leven en werken van belang voor het bewerkstelligen
van de leercultuur die het kabinet in het LLO-beleid beoogt. Ook HOVO kan daar aan
bijdragen. De Erasmus Academie heeft laten weten dat zij de HOVO-cursussen de afgelopen
jaren met verlies hebben uitgevoerd en dat continuering ervan niet langer verantwoord
zou zijn.

Vraag 3

Kunt aangeven hoeveel mensen in Nederland gebruik maken van het HOVO?

Antwoord 3

In onderstaand overzicht staan de cijfers van HOVO Nederland over aantallen mensen
die in de periode 2014 tot en met 2021 jaarlijks gebruik hebben gemaakt van HOVO.

Instelling

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Achterhoek en Liemers

319

335

337

476

441

481

223

0

Alkmaar

450

494

468

510

415

376

256

76

Amsterdam

6048

6156

6700

6845

6469

6630

4025

3626

Brabant

2138

2523

2825

2509

2523

3155

1716

1321

Noord-Nederland

2973

3451

3595

3649

3549

3785

2020

1678

Leiden

1803

1833

1794

1741

1820

1815

1164

1073

Limburg

840

1214

1221

936

605

462

gestopt

–

Nijmegen

2711

2756

2320

2303

2125

2062

gestopt

–

Rotterdam

4200

3959

3140

2800

3307

3253

2102

2056

Utrecht

2249

2237

2639

2666

2602

2487

1730

1793

Totaal

23731

24958

25039

24435

23856

24506

13236

11623

Vraag 4

Deelt u de mening dat er een bredere trend zichtbaar is onder onderwijsinstellingen
om te stoppen met HOVO? Deelt u de mening dat deze ontwikkeling onwenselijk is?

Antwoord 4

In de afgelopen jaren is het HOVO-aanbod inderdaad op meer plaatsen in het land gestopt.
Zoals te zien in bovenstaand overzicht is in 2020 het aanbod gestopt in Limburg en
Nijmegen. Eerder stopten al HOVO Zeeland in 2010 en HOVO Den Haag in 2012. Dit is
erg jammer voor de mensen die graag deelnemen aan HOVO-activiteiten. Het stoppen met
het verzorgen van HOVO hangt samen met het feit dat het moeilijk blijkt om dit type
onderwijs kostendekkend te organiseren.

HOVO valt niet onder de wettelijke taak van instellingen en wordt niet door de overheid
bekostigd. Dat betekent dat instellingen voor deze activiteiten, net als voor andere
vormen van contractonderwijs, de integrale kostprijs in rekening moeten brengen en
de activiteiten structureel kostendekkend moeten uitvoeren. Structurele aanwending
van bekostigingsmiddelen voor contractonderwijs (zoals HOVO) geldt als ondoelmatige
besteding van rijksbekostiging en is niet toegestaan.

Vraag 5

Kunt aangeven of het HOVO wel of niet onder de nieuwe STAP-regeling valt? Als dat
niet het geval is, wat is de reden hiervan?

Antwoord 5

Indien de instelling die HOVO aanbiedt een instelling is die door het Ministerie van
OCW erkend is als aanbieder van formele opleidingen leidend tot een diploma (mbo,
hbo en wo), dan mogen zij ook HOVO en ander non-formeel scholingsaanbod opnemen in
het STAP-register. Is de aanbieder geen door OCW erkende instelling, dan is opname
van HOVO in het STAP-register mogelijk indien sprake is van erkenning door een van
de andere keurmerken die bij STAP zijn aangesloten. Momenteel zijn dat NRTO, NLQF,
CPION en Cedeo. In de loop van 2022 kunnen ook andere keurmerken die aan voorwaarden
voldoen in aanmerking komen voor toelating tot STAP. Opleiders zijn zelf verantwoordelijk
voor het registreren van scholingsactiviteiten in het STAP-register. Individuen kunnen
tot de AOW-leeftijd gebruik maken van STAP, omdat STAP bedoeld is voor arbeidsmarktgerelateerde
deelname aan scholing.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het feit dat de Erasmus Academie stelt dat het aanbieden van deze
cursussen niet meer past bij wat de Erasmus universiteit wil zijn omdat «het HOVO
het domein is van de hoogopgeleide, witte Nederlander?»

Antwoord 6

Volgens de Erasmus Academie heeft de journalist op dit punt absoluut niet het standpunt
van de Erasmus Universiteit verwoord. Men vermoedt dat de journalist twee zaken door
elkaar haalt, te weten het verbreden van de doelgroep voor de cursussen in 2019 en
het stoppen met de opleiding per 2022.

Erasmus Academie is een private aanbieder onder de vlag van de Erasmus Universiteit
Rotterdam. In 2019 heeft de Erasmus Academie besloten om de doelgroep van het HOVO-onderwijs
te verbreden. Het HOVO-onderwijs was oorspronkelijke gericht op mensen die net voor
en na de tweede wereldoorlog geen toegang hadden tot het hoger onderwijs. Wie echter
naar de deelnemers kijkt van het HOVO-onderwijs in de afgelopen jaren, ziet dat veel
van hen een opleiding hoger onderwijs hebben gehad en aan HOVO-cursussen deelnamen
vanuit een interesse in een bepaald vakgebied of thema.

Verder was het HOVO-onderwijs van de Erasmus Academie gericht op de 50-plusser. De
huidige 50-plusser voelt zich echter geen oudere en voelt zich niet aangesproken door
de term «ouderenonderwijs». Bovendien wilde de Erasmus Academie juist geen groepen
uitsluiten en de cursussen openstellen voor iedereen die nieuwsgierig is, zin heeft
om te leren en zich aangesproken voelt door de veelzijdigheid van academisch onderwijs.
Per september 2019 heeft de Erasmus Academie daarom de leeftijdsgrens van 50 jaar
en de termen «ouderen» en «HOVO» losgelaten. Het betreffende opleidingsaanbod ging
vanaf toen verder onder de naam Erasmus Academie Cursussen. Maar zoals gezegd in het
antwoord op vraag 2 is continuering van de HOVO-cursussen nu niet meer verantwoord
vanwege de verliezen die de Erasmus Academie daarop lijdt.

Vraag 7

De universiteit geeft aan «... juist geen groepen te willen uitsluiten». Bent u het
eens dat door het stoppen met de HOVO, de universiteit juist een hele grote groep
uitsluit, namelijk de generatie die begin jaren vijftig van de vorige eeuw niet in
de gelegenheid is geweest om hoger onderwijs te volgen?

Antwoord 7

Zie het antwoord op vraag 6.