Brief commissie : Brief aan de Kamervoorzitter over aanbieding jaarrapportage procedureregeling Grote Projecten 2021
26 399 Jaarrapportage procedureregeling Grote Projecten
Nr. 23
BRIEF VAN DE COMMISSIE VOOR DE RIJKSUITGAVEN
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 18 mei 2022
Hierbij biedt de commissie voor de Rijksuitgaven u de jaarlijkse rapportage aan over
de werking en toepassing van de Regeling Grote Projecten in 2021. De commissie heeft
de jaarrapportage in haar procedurevergadering van 21 april 2022 vastgesteld. In artikel
21 van de Regeling Grote Projecten is vastgelegd dat de commissie voor de Rijksuitgaven
jaarlijks op de derde woensdag in mei (Verantwoordingsdag) een verslag uitbrengt over
de werking en toepassing van de regeling.
De voorzitter van de commissie, Sneller
De griffier van de commissie, Schukkink
Jaarrapportage grote projecten over 2021
1 Kernpunten
– In totaal waren aan het eind van 2021 acht grote projecten in uitvoering, waarvan
twee in de eindfase (Pantservoertuigen en HSL-Zuid)
– De commissie voor Infrastructuur en Waterstaat heeft op 7 juli 2021 aan de Tweede
Kamer voorgesteld de grootprojectstatus van het Project Mainportontwikkeling Rotterdam
(PMR) te beëindigen1. De Kamer heeft daar op 8 juli 2021 mee ingestemd.
– Voor het groot project Pantservoertuigen is de beëindiging van de grootprojectstatus
voorzien.
– Gedurende het jaar 2020 is door de commissie voor Defensie het groot project Grensverleggende
IT (GrIT)2 voorbereid. De Kamer heeft op 11 februari 2021 het programma Grensverleggende IT
aangewezen als groot project.
– Eind 2020 heeft de vaste commissie voor Defensie voor het groot project Vervanging
onderzeebootcapaciteit een uitgangspuntennotitie vastgesteld. De Kamer heeft op 1 juni
2021 de Basisrapportage programma vervanging onderzeebootcapaciteit en het bijbehorende
accountantsrapport ontvangen.
– Eind 2021 heeft de vaste commissie voor Defensie voor het groot project Grensverleggende
IT (GrIT) een uitgangspuntennotitie vastgesteld.
– De commissie voor Infrastructuur en Waterstaat heeft op 10 maart 2022 aan de Tweede
Kamer voorgesteld de grootprojectstatus van het project HSL-Zuid te beëindigen3. De Kamer heeft hier op 15 maart 2022 mee ingestemd.
2 Opzet en achtergrond jaarrapportage 2021
Artikel 21 van de Regeling Grote Projecten luidt: «De commissie voor de Rijksuitgaven
brengt jaarlijks op de derde woensdag in mei een verslag uit aan de Tweede Kamer over
de werking en toepassing van deze regeling in het voorafgaande kalenderjaar.»
In deze jaarrapportage geeft de commissie voor de Rijksuitgaven een overzicht van
de werking en toepassing van de regeling over het kalenderjaar 2021. Ook enkele ontwikkelingen
die zich na de rapportageperiode (het kalenderjaar 2021) hebben voorgedaan worden
genoemd. Deze aanvullende informatie is actueel tot en met 1 april 2022.
De jaarrapportages over de kalenderjaren 2004 tot en met 2020 zijn te vinden in de
Kamerstukken 26 399, nr. 5 t/m 22. De opzet en indeling van de jaarrapportages is voor de onderlinge vergelijkbaarheid
ieder jaar in grote lijnen hetzelfde gehouden.
3 Grote projecten in 2021
3.1 Aantal grote projecten en financiële omvang
Ultimo 2021 waren 8 grote projecten in uitvoering, waarvan er 2 in de beëindigingsprocedure
verkeerden (Pantservoertuigen en HSL-Zuid). Tabel 1 laat de ontwikkeling zien van
het aantal grote projecten sinds 2006. Tabel 2 biedt een overzicht van de budgetten
van de projecten die ultimo 2021 onder de regeling vielen.
Tabel 1. Ontwikkeling aantal grote projecten
Jaar
Aantal grote projecten (per einde jaar)
Nieuwe grote projecten
Afgesloten grote projecten
2006
14
1
2
2007
13
1
2
2008
11
0
2
2009
9
0
2
2010
9
1
1
2011
9
1
1
2012
9
0
0
2013
10
1
0
2014
10
0
0
2015
11
1
0
2016
11
0
0
2017
10
0
1
2018
11
1
0
2019
8
0
3
2020
8
0
0
2021
8
1
1
Tabel 2. Budget per groot project (bedragen x € mln.)
Commissie
Groot Project
Budget
Peildatum1
DEF
Verwerving F-35
€ 5.928,1 2
01-07-2021
DEF
Pantservoertuigen
€ 2.229,3
31-12-20163
DEF
Onderzeeboten
Meer dan € 2,5 miljard4
13-12-2019
DEF
GrIT
Circa € 2,1 miljard5
28-03-2022
I&W
HSL-Zuid
€ 7.271
30-06-2020
I&W
Hoogwater Beschermingsprogramma (HWBP-2)
€ 2.755
31-12-2020
I&W
ERTMS
€ 2.731
30-06-2021
I&W
Hoogfrequent Spoorvervoer
€ 3.935,6
31-12-2021
X Noot
1
Meest actuele peildatum, zoals vermeld in voortgangsrapportages.
X Noot
2
Kamerstuk 26 488, nr. 466.
X Noot
3
Het deelproject Fennek, met een totaalbudget van € 197,6 miljoen is reeds in 2011
afgesloten.
X Noot
4
Voor de financiering van de vervangende onderzeebootcapaciteit is een taakstellend
levensduurkostenbudget voor investeringen plus exploitatie voor de levensduur van
30 jaar vastgesteld. Gedetailleerde informatie hierover is opgenomen in een vertrouwelijke
brief (Kamerstuk 34 225, nr. 24).
X Noot
5
In de Kamerbrief Scenario’s en ontwikkelpaden IT investeringen van Defensie: Integrale analyse van
IT investeringen voor exploitatie (financiën) en personeel, 2 april 2021 (bijlage bij Kamerstuk 31 125, nr. 118) wordt een budget van € 1,7 miljard genoemd voor het programma, dit is geen volledige
kostenopgave. De contractwaarde is terug te vinden in het vertrouwelijke Kamerstuk
35 728, nr. 2 welke ter inzage ligt bij het CIP. In het 1e concept van het herstel- en veerkracht plan (Kamerstuk 21 501-07, nr. 1827) is een projectwaarde van 2,1 miljard opgenomen.
3.2 Voortgangsrapportages in 2021
In 2021 heeft de Tweede Kamer op basis van de Regeling Grote Projecten zes voortgangsrapportages
ontvangen. Ook de aanvullende eindevaluatie van het project HSL-Zuid en de integrale
rapportage over het project Mainport Rotterdam zijn in 2021 door de Kamer ontvangen.
Voor het groot project Pantservoertuigen is de Kamer nog in afwachting van de eindevaluatie.
Op grond van de Regeling Grote Projecten maken commissie en bewindspersoon afspraken
over frequentie en verschijningstijdstip. De norm volgens de Regeling is: maximaal
drie maanden na de peildatum van de rapportages.
In tabel 3 is de snelheid weergegeven waarmee de voortgangsrapportages na afloop van
de rapportageperiode (peildatum) aan de Tweede Kamer werden aangeboden.
Tabel 3. Ontvangst voortgangsrapportages door de Tweede Kamer
Ontvangst
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Binnen afgesproken termijn
8
(53%)
7 (46%)
3 (25%)
8
(57%)
6
(43%)
7
(54%)
11
(69%)
5 (33%)
6
(43%)
2
(29%)
2
(29%)
3
(38%)
4
(67%)
Binnen 1 maand na termijn
7
(47%)
8 (53%)
8 (67%)
5
(36%)
7
(50%)
6
(46%)
3
(19%)
9 (60%)
6
(43%)
5
(71%)
5
(71%)
3
(38%)
2
(33%)
Meer dan 1 maand na termijn
0
(0%)
0 (0%)
1
(9%)
1
(7%)
1
(7%)
0
2
(13%)
1 (7%)
2
(14%)
0
0
2
(25%)
0
Totaal
15
15
12
14
14
13
16
15
14
7
7
8
6
3.2 Accountantsrapporten in 2021
In artikel 13, lid 1, van de Regeling Grote Projecten staat: «Bij voortgangsrapportages wordt periodiek, op basis van een nader te bepalen frequentie,
doch ten minste één maal per jaar, een accountantsrapport gevoegd met een oordeel
over de kwaliteit en volledigheid van de financiële en niet-financiële informatie
in de voortgangsrapportage en over de beheersing en het beheer van het project».
In lid 4 staat: «Het accountantsrapport wordt als afzonderlijk document aan de Tweede Kamer gezonden,
uiterlijk twee weken na verschijning van de voortgangsrapportage waarop het accountantsrapport
betrekking heeft».
Daarmee is de uiterlijke termijn waarop het accountantsrapport aan de Kamer moet worden
aangeboden 3,5 maanden na de verslagperiode.
In 2021 heeft de Tweede Kamer vier accountantsrapporten over grote projecten ontvangen.
Tabel 4. Ontvangst accountantsrapporten door Tweede Kamer (in maanden na verslagperiode)
Ontvangst
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
< 3,5 maanden
9
6
4
5
4
5
9
6
9
4
1
3
5
4 – 5 maanden
0
2
2
2
4
2
0
1
0
2
3
1
0
> 5 maanden
0
0
1
1
0
0
0
0
0
0
0
1
0
Totaal
9
8
7
8
8
7
9
7
9
6
4
5
5
3.3 Behandeling rapportages grote projecten in 2021
De commissies kunnen voortgangsrapportages voor kennisgeving aannemen of ze behandelen
door feitelijke vragen te stellen en/of ze te agenderen voor een overleg (algemeen
overleg/commissiedebat, schriftelijk overleg, wetgevingsoverleg of notaoverleg).
Mede vanwege de maatregelen die door de Tweede Kamer zijn getroffen om besmetting
met het coronavirus (COVID-19) te voorkomen is de behandeling van de voortgangsrapportages
anders verlopen dan voorheen gebruikelijk. Tot het jaar 2020 werden de rapportages
veelal geagendeerd voor een algemeen overleg (commissiedebat). De rapportages die
in 2021 zijn ontvangen zijn in meerderheid behandeld middels schriftelijk overleg.
Over vier van de voortgangsrapportages zijn in 2021 feitelijke vragen gesteld. Ook
over de aanvullende evaluatie van het project HSL-Zuid en de basisrapportage van het
project vervanging onderzeebootcapaciteit zijn feitelijke vragen gesteld.
Alle voortgangsrapportages die in 2021 zijn ontvangen zijn geagendeerd voor een commissiedebat
of een schriftelijk overleg.
Ook de aanvullende eindevaluatie van het Project HSL-Zuid en de basisrapportage van
het project Vervanging onderzeebootcapaciteit zijn geagendeerd voor feitelijke vragen
of voor overleg.
In bijlage 1 van deze notitie staat een overzicht van de behandeling per rapportage.
3.4 Wijzigingen grote projecten in 2021
In 2021 is de status van enkele grote projecten veranderd. De wijzigingen zijn hieronder
beschreven. Ook ontwikkelingen die zich na de rapportageperiode (het kalenderjaar
2021) hebben voorgedaan komen aan bod. Onderstaande informatie is actueel tot en met
1 april 2022.
Commissie Infrastructuur en Waterstaat (I&W)
Eindevaluatie van het Project HSL-Zuid
De Kamer heeft in 2020 de eindevaluatie over het Project HSL-Zuid ontvangen. Omdat
in deze eindevaluatie niet werd teruggeblikt op de oorspronkelijke maatschappelijke
doelstellingen, zoals de Regeling Grote Projecten voorschrijft, heeft de commissie
voor Infrastructuur en Waterstaat de Minister verzocht hiertoe een aanvullende eindevaluatie
op te stellen. Op 22 juni 2021 heeft de Kamer deze aanvullende evaluatie van het project
HSL-Zuid ontvangen.4 Beide eindevaluaties zijn door de commissie voor Infrastructuur en Waterstaat behandeld,
waarna de commissie voor de Rijksuitgaven om advies is gevraagd over beëindiging van
de grootprojectstatus. Het groot project HSL-Zuid is op 15 maart 2022 beëindigd.
Eindevaluatie van Project Maasvlakte Rotterdam (PMR)
De commissie voor Infrastructuur en Waterstaat heeft op 7 juli 2021 aan de Tweede
Kamer voorgesteld de grootprojectstatus van het Project Mainportontwikkeling Rotterdam
(PMR) te beëindigen. Het voorstel ging vergezeld van een positief advies van de commissie
Financiën.5 De Kamer heeft daar op 8 juli 2021 mee ingestemd.
Commissie Defensie
Beëindiging groot project Pantservoertuigen
De commissie Defensie heeft de bewindspersonen van Defensie verzocht een eindevaluatie
van het project Pantservoertuigen op te stellen. Het project is verlengd tot 2022
in verband met uitbreiding van het project met onder meer drie extra voertuigen.6 De bewindspersonen hebben gemeld dat de evaluatie na voltooiing van het project wordt
uitgevoerd.
Vervanging onderzeebootcapaciteit
De Kamer heeft op 1 juni 2021 de Basisrapportage programma vervanging onderzeebootcapaciteit
en het bijbehorende accountantsrapport ontvangen.7 De commissie Defensie heeft feitelijke vragen gesteld en een schriftelijk overleg
gevoerd.
De Kamer heeft op 1 april 2022 de voortgangsrapportage ontvangen. Deze rapportage
staat geagendeerd voor inbreng feitelijke vragen en een commissiedebat. Ook worden
door de commissie een drietal technische briefings met het Ministerie van Defensie
en de Algemene Rekenkamer over dit project georganiseerd.
Grensverleggende IT (GrIT)
Bij brief van 11 februari 2021 heeft de commissie Defensie de Tweede Kamer voorgesteld
het Programma Grensverleggende IT aan te wijzen als groot project.8 Het voorstel ging vergezeld van een positief advies van de vaste commissie voor Financiën.
De Tweede Kamer heeft op 11 februari 2021 met dit voorstel ingestemd.
De commissie Defensie heeft op 1 juli 2021 besloten het lid Van Wijngaarden en, op
voorstel van de commissie voor Digitale Zaken, het lid Van Weerdenburg te benoemen
tot rapporteurs. De commissie heeft een uitgangspuntennotitie vastgesteld waarover
met het kabinet wordt overlegd.9
Bijlage 1. Grote projecten in 2021
Ministerie
Groot project
Document
Kamerstuk
Peildatum
Verschenen op
Behandeld op
Behandelwijze
Kamerstuk
Rapporteur 2021
DEF
Verwerving F-35
22e VGR incl. accountantsrapport
26 488, nr. 466
30-06-2021
21-09-2021
05-11-2021
Schriftelijk overleg
35 925 X, nr. 17
Pantservoertuigen
Geen rapportages1
Onderzeeboten
Basisrapportage vervanging onderzeebootcapaciteit
34 225, nr. 31
28-05-2021
13-09-2021
05-11-2021
Feitelijke vragen
Schriftelijk overleg
34 225, nr. 32
35 925 X, nr. 17
Stoffer (SGP)
Van Wijngaarden (VVD)
Grensverleggende IT
Uitgangspuntennotitie
35 728, nr. 4
08-02-2022
Van Wijngaarden (VVD)
Van Weerdenburg, (PVV)
I&W
HSL-Zuid
Aanvullende eindevaluatie
22026, nr. 517
22-06-2021
12-10-2021
12-01-2022
Feitelijke vragen
Schriftelijk overleg
22 026, nr. 519
29 984, nr. 957
Beëindiging status groot project
22 026, nr. 520
10-03-2022
15-03-2022
Stemming (plenair)
Mainport Rotterdam (PMR)
11e Integrale rapportage
24 691, nr. 138
12-05-2021
24-11-2021
Commissiedebat
31 409, nr. 339
Beëindiging status groot project
24 691, nr. 139
07-07-2021
08-07-2021
Stemming (plenair)
Hoogwater Beschermings-programma HWBP-2
19e VGR incl. accountantsrapport
32 698, nr. 55, 32 698, nr. 56
31-12-2020
31-03-2021
07-06-2021
22-11-2021
Feitelijke vragen
Wetgevingsoverleg
32 698, nr. 57
n.n.b.
20e VGR
32 698, nr. 61
30-6-2021
29-09-2021
22-11-2021
Wetgevingsoverleg
n.n.b.
European Railway Traffic Management System (ERTMS)
14e VGR, incl. accountantsrapport
33 652, nr. 79
31-12-2020
19-04-2021
09-06-2021
15-06-2021
Feitelijke vragen
Commissiedebat
33 652, nr. 81
29 984, nr. 940
15e VGR
33 652, nr. 82
30-06-2021
1-10-2021
08-12-2021
12-01-2022
Feitelijke vragen
Schriftelijk overleg
33 652, nr. 83
29 984, nr. 957
Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS)
4e VGR incl. accountantsrapport
32 404, nr. 105
31-12-2020
14-04-2021
23-06-2021
06-01-2022
Feitelijke vragen
Schriftelijk overleg
32 404, nr. 108
29 984, nr. 957
Boulakjar (D66)
(van 26-05-2021 tot 19-01-2022)
5e VGR
32 404, nr. 110
30-06-2021
24-09-2021
01-12-2021
06-01-2022
Feitelijke vragen
Schriftelijk overleg
32 404, nr. 111
29 984, nr. 957
Boulakjar (D66)
(van 26-05-2021 tot 19-01-2022)
X Noot
1
De vaste commissie voor Defensie heeft in februari 2018 besloten af te zien van verdere
voortgangsrapportages.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
J.C. Sneller, voorzitter van de commissie voor de Rijksuitgaven -
Mede ondertekenaar
M. Schukkink, griffier