Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Bikker en Van den Berg over het bericht ‘Annelies zit al twee jaar in isolatie, maar Nederland is traag met medicatie voor kwetsbaren’

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 13 mei
2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Annelies zit al twee jaar in isolatie, maar Nederland
is traag met medicatie voor kwetsbaren»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Op welke manier zijn de kwetsbaren uit dit nieuwsartikel, de mensen met een slecht
werkend immuunsysteem, betrokken bij de totstandkoming van de langetermijnaanpak COVID-19?2

Antwoord 2

Bij de totstandkoming van de langetermijnaanpak COVID-19 zijn gesprekken gevoerd met
vertegenwoordigers van verschillende sectoren en doelgroepen, waaronder ook medisch
kwetsbaren. Daarnaast vraagt het kabinet alle sectoren expliciet het belang van kwetsbare
groepen mee te wegen in de sectorplannen die zij momenteel opstellen. In deze sectorplannen
wordt stilgestaan bij wat sectoren zelf kunnen en willen doen om hun klanten, bezoekers,
patiënten, studenten, leerlingen en werknemers een veilige omgeving te bieden en te
ondersteunen in een gezonde leefstijl.

Vraag 3

Erkent u dat er spanning zit tussen het zoveel mogelijk openhouden van de samenleving
en de bescherming van kwetsbaren? Hoe geeft u daar in de langetermijnaanpak COVID-19
rekenschap van?

Antwoord 3

De langetermijnaanpak COVID-19 focust op de verantwoordelijkheid van overheid, sectoren
en burgers sámen om zowel kwetsbaren te beschermen alsook de samenleving open te houden.
Het coronabeleid bestaat uit twee nevengeschikte, gelijkwaardige doelen, zoals aangegeven
in de brief aan uw Kamer over de langetermijnaanpak van 1 april jl. Onder het eerste
doel, sociaal-maatschappelijke en economische continuïteit/vitaliteit, valt ook het
beschermen van maatschappelijk kwetsbare groepen tegen psychische en sociale schade.
Het tweede coronadoel is het toegankelijk houden van de gehele zorgketen voor iedereen,
waaronder mensen met een kwetsbare gezondheid. In deze fase van de pandemie roept
het kabinet mensen op om zelf verantwoordelijkheid te nemen en ruimte te geven aan
kwetsbaren, zodat zij zichzelf kunnen beschermen.

Vraag 4

Op welke manier zorgt u ervoor dat ook op de langere termijn kwetsbaren een volwaardige
plek in de samenleving houden? Wat is volgens u hierin de rol van de overheid, van
de zorg, van de sectoren en van de kwetsbaren zelf?

Antwoord 4

De overheid zet zich op meerdere manieren in om ervoor te zorgen dat mensen met een
kwetsbare gezondheid een volwaardige plek in de samenleving hebben. Bijvoorbeeld door
(herhaal)vaccinaties voor kwetsbaren en het beschikbaar stellen van coronamedicijnen.
Ook is er een regeling voor persoonlijke beschermingsmiddelen via apotheken voor mensen
die niet gevaccineerd kunnen worden, of bij wie vaccins onvoldoende werkzaam zijn,
en mantelzorgers en pgb-zorgverleners worden waar nodig ondersteund door middel van
verstrekking van persoonlijke beschermingsmiddelen en zelftests. Momenteel wordt de
samenstelling van deze pakketten onderzocht en wordt onder andere gekeken naar het
gratis verstrekken van FFP2-maskers. In de publiekscommunicatie wordt ingezet op bewustwording:
het is belangrijk dat het algemene publiek zich realiseert dat niet iederéén zich
veilig voelt nu de maatregelen zijn afgeschaald, en dat het daarom belangrijk is dat
iedereen elkaar de ruimte geeft om extra beschermende maatregelen te treffen.

De rol van de zorg is terug te vinden in het tweede doel van het coronabeleid: het
toegankelijk houden van de gehele zorgketen voor iedereen.

Van de sectoren vraagt het kabinet om expliciet het belang van kwetsbare groepen mee
te wegen in de sectorplannen die zij momenteel opstellen (zie het antwoord op vraag2).

In de langetermijnaanpak COVID-19, zoals verwoord in de brief aan uw Kamer van 1 april
jl., doet het kabinet een beroep op ieders eigen verantwoordelijkheid met een gedeelde
inzet van zowel de overheid als de samenleving; dit geldt ook voor mensen met een
kwetsbare gezondheid.

Vraag 5

Op welke manier bent u van plan de bewustwording en begrip bij Nederlanders te vergroten
dat 200.000 tot 400.000 mensen een slecht werkend immuunsysteem hebben en hierdoor
kwetsbaar zijn voor een ernstig verloop van een coronabesmetting?

Antwoord 5

Het is belangrijk dat het algemene publiek zich realiseert dat er mensen zijn die
zich zorgen maken nu de coronamaatregelen zijn afgeschaald, omdat zij een kwetsbare
gezondheid hebben of bijvoorbeeld mantelzorger zijn. Het is in het bijzonder voor
hen daarom belangrijk dat iedereen elkaar de ruimte geeft om beschermende maatregelen
te blijven treffen. In de publiekscommunicatie wordt daarom opgeroepen om begrip en
respect te hebben voor mensen die zich nog aan adviezen houden, bijvoorbeeld door
een mondkapje te dragen waar het druk is, of aan familie en vrienden vragen om te
zelftesten voorafgaande aan een bezoek. Deze oproep wordt gedaan op rijksoverheid.nl
(Tips voor ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid | Coronavirus COVID-19 |
Rijksoverheid.nl), op de social media kanalen van VWS (bijv. Twitter), in meerdere advertenties in landelijke kranten en regionale en lokale huis-aan-huisbladen.
Ook in toekomstige communicatie wordt steeds opnieuw aandacht hiervoor gevraagd, bijvoorbeeld
in een video en/of blog met interviews met een expert en met ervaringsdeskundigen.

Vraag 6

Hoe groot is het aandeel patiënten met verminderde weerstand met corona ten opzichte
van alle coronapatiënten die in het ziekenhuis liggen?

Antwoord 6

Stichting NICE faciliteert op verzoek van het VWS en het RIVM sinds half maart 2020
de registratie van COVID-19-episoden3 op de Nederlandse intensive care- (IC) en verpleegafdelingen. Deze gegevens worden
gekoppeld aan de uitgebreide klinische gegevens die regulier binnen de NICE-registratie
voor IC-patiënten worden vastgelegd, waardoor het mogelijk is om meer inzicht te geven
in belangrijke kenmerken en uitkomsten van COVID-19-patiënten die op de IC opgenomen
zijn geweest. Een onderdeel van deze registratie is of er sprake is van een immunologische
insufficiëntie, oftewel een verminderde weerstand.

Uit de laatste rapportage van Stichting NICE van 31 maart jl. blijkt dat er op de
IC sinds maart 2020 een totaal van 16.375 episoden is geregistreerd die gekoppeld
kunnen worden aan de immunologische status4. Van deze groep blijkt 9,5% gediagnosticeerd met een immunologische insufficiëntie.
Deze gegevens zijn niet bekend voor de patiënten die opgenomen zijn geweest op de
verpleegafdelingen.

Vraag 7

Welke coronamedicatie is nu of op korte termijn beschikbaar in Nederland voor mensen
met een slecht werkend immuunsysteem?

Antwoord 7

De geneesmiddelen die ik centraal heb aangekocht en die al beschikbaar zijn, zijn
de antilichaambehandelingen Ronapreve, Regkirona en Xevudy en het antivirale middel
Veklury. Behandelingen die via de reguliere geneesmiddelenmarkt beschikbaar zijn,
zijn onder meer de geneesmiddelen RoActemra, Kevzara, dexamethason en verschillende
inhalatie-corticosteroïden. De behandelingen die ik voornemens ben om aan te kopen,
maar waarover nog onderhandeld wordt, zijn Paxlovid en Lagevrio. Als laatste heb ik
het middel Evusheld reeds aangekocht, maar dit is nog niet geleverd. De verwachte
datum voor levering is op dit moment in juni 2022.

Vraag 8

Klopt het dat Nederland ervoor heeft gekozen om het medicijn Paxlovid via de Europese
Unie in te kopen en niet rechtstreeks? Waarom? Heeft u in deze beslissing meegewogen
dat snelle beschikbaarheid voor kwetsbare patiënten een grote meerwaarde heeft? Wanneer
verwacht u dat het medicijn Paxlovid voor Nederlandse patiënten beschikbaar is?

Antwoord 8

De snelste route naar de patiënt is wanneer de firma zelf besluit om het geneesmiddel
in Nederland op de markt te brengen. Zolang de firma dit weigert zet ik mij in om
Paxlovid voor de Nederlandse patiënt beschikbaar te maken door het centraal in te
kopen. Ik geef hierbij de voorkeur aan een gezamenlijke Europese inkoop, omdat het
beschikbare geneesmiddel zo eerlijk verdeeld kan worden, daarnaast verkrijgen de lidstaten
gezamenlijk een betere onderhandelingspositie. Momenteel zijn de onderhandelingen
nog niet afgerond. De reden dat de Europese aankoop langzaam gaat, is dat er eerder
in het onderhandelingsproces voor de EU en mij onacceptabele voorwaarden werden gesteld
door Pfizer. We hebben bij de firma geïnformeerd of zij erop zouden staan om deze
voorwaarden ook te stellen in een bilaterale aankoop. Hun antwoord hierop was «ja».
Hiermee zou een directe aankoop niet sneller zijn gegaan. Pfizer heeft daarmee de
snelle beschikbaarheid van hun medicijn in eigen hand. Ik kan geen voorspellingen
doen over wanneer deze behandeling beschikbaar zal komen, maar ik ontvang wel positieve
signalen over de opstelling van de firma in de onderhandeling.

Vraag 9

Zijn er andere coronamedicijnen die Nederland overweegt aan te kopen voor mensen met
een slecht werkend immuunsysteem? Wil u een directe aankoop in die gevallen overwegen?

Antwoord 9

Ik laat me doorlopend adviseren over eventuele nieuwe behandelingen en zal per geval
beoordelen of de behandeling een nuttige aanvulling is op het beschikbare behandelarsenaal
en wat de beste aankooproute is.