Verslag van een bijeenkomst : Verslag van de 143e zitting van de Assemblee van de Interparlementaire Unie

AH/ Nr. 34 VERSLAG VAN DE 143E ZITTING

Vastgesteld op 9 februari 2022

Inleiding

Van 26 tot en met 30 november 2021 heeft in Madrid de 143e zitting van de Assemblee van de Interparlementaire Unie (IPU) plaatsgevonden. De
Nederlandse groep van de IPU heeft naar deze zitting een delegatie afgevaardigd die
bestond uit Eerste Kamerleden Arda Gerkens (SP) en Ton Raven (OSF) en het Tweede Kamerlid
Agnes Mulder (CDA). Eerste Kamerleden Joop Atsma (delegatieleider, CDA) en Paulien
Geerdink (VVD) volgden de conferentie online. Bijna duizend parlementariërs uit 117 landen
waren aanwezig tijdens deze eerste fysieke bijeenkomst sinds 2019, waarvan 38 procent
vrouw en 25 procent jonge politici onder de 45 jaar. Dit was mogelijk vanwege 48-uurs
antigeen sneltesten voor alle deelnemers, ongeacht vaccinatie of niet.

De Assemblee werd op 26 november geopend in aanwezigheid van de Spaanse Koning. Veel
aandacht ging uit naar de bespreking en aanname van de resolutie over wetgeving ter
bestrijding van online kinderuitbuiting en -misbruik van het lid Gerkens, die hier
de afgelopen twee jaar als co-rapporteur aan heeft gewerkt. Voorafgaand aan en tijdens
de Assemblee waren er vier vergaderingen van de 12 Plus Groep, de geopolitieke groep
van 47 Westerse landen binnen de IPU, voorgezeten door mevrouw Gerkens. En marge van
de Assemblee is de delegatie ontvangen door de plaatsvervangende ambassadeur van Nederland
in Spanje, mevrouw De Jong en haar staf. De delegatie heeft de gedachtewisseling zeer
op prijs gesteld evenals de assistentie van de ambassade in de voorbereidingen van
de 12 Plus vergaderingen die onder Nederlands voorzitterschap georganiseerd werden.

Plenaire vergaderingen

Het algemene thema van de sessie was de hedendaagse uitdagingen voor de democratie:
verdeeldheid overwinnen en gemeenschap opbouwen. Tijdens de general debate werd onder meer gesproken over de oorzaken van de toename van polarisatie in parlementen
wereldwijd, de vraag hoe de politiek deze polarisatie kan overwinnen en een dialoog
gaande kan houden en de vraag of bestaande instituties, in het bijzonder parlementen,
in staat zijn om deze uitdagingen aan te gaan.

Emergency item

Tijdens de assemblee kan één resolutie over een urgent en actueel item worden aangenomen.
Het debat hierover werd gevoerd op zaterdag 27 november. In totaal werden vijf emergency items aangemeld.

Vanuit de westerse geopolitieke 12 Plus Groep had Duitsland, met steun van Nederland,
een emergency item ingediend over het halt toeroepen aan mensenhandel, een einde maken aan mensenrechtenschendingen
en vrije en eerlijke verkiezingen in Wit-Rusland.

Indonesië agendeerde een emergency item over de humanitaire situatie in Palestina, Rusland over de noodzaak om ongehinderd
parlementair werk te kunnen verrichten gedurende pandemieën, Mexico over internationale
migratieproblematiek en de Afrikaanse geopolitieke groep over het oproepen tot parlementaire
steun voor vaccingelijkheid in de strijd tegen de COVID-19 pandemie.

Tijdens de plenaire sessie trok Duitsland haar resolutie na een verklaring terug,
ten gunste van de resolutie van de Afrikaanse geopolitieke groep. Dit voorbeeld werd
door de andere indieners gevolgd. Het emergency item over vaccingelijkheid werd hierop
per acclamatie aangenomen. Ook de Nederlandse delegatie stemde hier van harte mee
in.

De aangenomen resolutie constateert dat vaccinnationalisme en -apartheid de coronacrisis
verlengt en verdiept. In de resolutie wordt daarom de oproep gedaan aan landen met
meer dan genoeg vaccins voor zichzelf, om prioriteit te geven aan het delen van vaccins
via het COVID-19 Vaccines Global Access (COVAX) en de African Vaccine Acquisition Trust (AVAT). De resolutie doet een beroep op parlementen wereldwijd om hun macht en invloed aan
te wenden om zich hiervoor in te zetten.

Tijdens de assemblee op dinsdag 30 november de resolutie getiteld Legislation worldwide to combat online child sexual exploitation and abuse met als co-rapporteur het lid Gerkens geagendeerd voor stemming. Deze resolutie was
daarvoor uitvoering besproken in commissieverband en in het Forum van vrouwelijke
en van jonge parlementariërs. Het lid Gerkens heeft plenair het belang van deze resolutie
benadrukt. Direct daarna werd de resolutie per acclamatie aangenomen.

Op de laatste dag aan het eind van de plenaire sessie werd de Madrid Verklaring aangenomen
over Contemporary challenges to democracy: Overcoming division and building community. In deze verklaring wordt opgeroepen tot een nieuwe benadering van de democratie
met een hernieuwd engagement voor democratische kernwaarden, inclusiviteit en het
oplossen van problemen.

Governing Council

Het algemene bestuursorgaan, de zogenaamde Governing Council, waarin alle delegaties
zijn vertegenwoordigd met ten hoogste drie leden, vergaderde op zaterdag 27 november
en dinsdag 30 november.

Tijdens het Governing Council is onder meer de IPU Strategy 2022–2026 besproken en
aangenomen. De vijf kernwaarden van de IPU zijn: equality, inclusiveness, respect, integrity en solidarity. In de huidige context worden vijf uitdagingen geformuleerd: de existentiële dreiging
van klimaatverandering, groeiende sociale en economische ongelijkheid door de COVID-19
pandemie, het wereldwijde dalen van het vertrouwen in instituties, de regressie op
het gebied van democratische- en mensenrechten en de bedreigingen van vrede en veiligheid.
Op basis hiervan zijn vijf strategische doelen geformuleerd. Deze doelen zijn: building effective and empowered parliaments, inclusive and representative parliaments,
supporting resilient and innovative parliaments, catalysing collective parliamentary
action en strengthening the IPU’s accountability.

Op dinsdag 30 november werd het rapport van het Comité van de mensenrechten van parlementariërs
besproken. Het Comité heeft de zaak van in totaal 289 parlementariërs in twaalf landen
behandeld, waarvan de mensenrechten zijn geschonden, variërende van onder meer misbruik,
mishandeling of verdwijning. Het betrof de landen: Brazilië, Cambodja, Chili/Argentinië,
Colombia, Gabon, Irak, Libië, Myanmar, Pakistan, Sri Lanka, Tunesië en Venezuela.
De twaalf aanbevelingen die op basis hiervan opgesteld zijn, zijn allen overgenomen
door de Governing Council. Met deze aanname onderstrepen de leden van de IPU het belang
van parlementaire solidariteit richting hun collega parlementariërs.

Op zaterdag 27 november is de toelating van nieuwe leden besproken. De Governing Council
keurde de aanbeveling van het Uitvoerend Comité goed om de status van het Pan-Afrikaanse
Parlement (PAP) op te waarderen van permanent waarnemer tot geassocieerd lid evenals
de verzoeken om de status van waarnemer die waren ontvangen van het interparlementair
comité van de G5 Interparlementair Comité van de Sahel; het Parlementair Forum inzake
handvuurwapens en lichte wapens; het Internationaal Parlementair Netwerk voor Onderwijs,
en de Soevereine Orde van Malta. Voor de laatste is nota genomen van een voorbehoud
van België.

Vergaderingen van de 12Plus Groep

Sinds november 2020 voert Nederland het voorzitterschap en secretariaat van de 12
Plus Groep. Deze groep van 47 Westerse landen bereidde samen de plenaire vergadering
van de IPU voor, besprak onder meer de onderwerpen voor het actualiteitendebat (de
emergency items), de nieuwe IPU-strategie en benoemde parlementariërs voor bepaalde vaste commissies
en het dagelijks bestuur. Onder voorzitterschap van het lid Gerkens waren in november
reeds online vergaderingen georganiseerd en fysieke vergaderingen in Madrid op de
dag voorafgaand aan de IPU-Assemblee en diverse ochtendvergaderingen.

Emergency item

Vanuit de westerse geopolitieke 12 Plus Groep had Duitsland een emergency item ingediend over het halt toeroepen aan mensenhandel, een einde maken aan mensenrechtenschendingen
en vrije en eerlijke verkiezingen in Wit-Rusland. Deze resolutie werd medeondertekend
door Nederland, Estland, Litouwen, Polen, Ukraine en het Verenigd Koninkrijk.

Op grond van de statuten van de IPU (Assembly rule 11.2 onder C) is het mogelijk om
Emergency items samen te voegen, indien de resoluties voldoende overeenkomst hebben. Op initiatief
van Duitsland werd de onderhandeling gestart met de Mexicaanse delegatie over het
samenvoegen van de twee resoluties. Dit op grond van het feit dat beide resoluties
over migratie gaan. Hiertoe werd op vrijdagmiddag een bijeenkomst gehouden waar het
lid Agnes Mulder aan deel nam. Zij sprak zich daar namens Nederland uit voor samenvoegen
van de resoluties.

Op zaterdag bleek dat de Afrikaanse geografische groep vlak voor de deadline een resolutie
had ingediend over vaccingelijkheid. Hierop werd op zaterdag vlak voor het plenaire
debat een extra vergadering van de 12 Plusgroep gehouden om dit voorstel te bespreken.
Besloten werd om het Duitse emergency item in te trekken ten gunste van het voorstel van de Afrikaanse geopolitieke groep. Binnen
de 12 Plus Groep werd besloten het onderwerp van de Duitse delegatie aan te melden
als onderwerp voor een toekomstige resolutie voor de Committee on Democracy & Human Rights.

Toelating van nieuwe leden

België had tijdens de 12 Plusvergadering van de ochtend van zaterdag al aangegeven
bezwaar te hebben tegen het waarnemend lidmaatschap van de Soevereine Orde van Malta,
omdat in België een rechtszaak loopt waar de Orde bij betrokken is. Het lid Agnes
Mulder heeft bij de 12 Plus vergadering aangegeven dat Nederland België wil steunen
in dat bezwaar.

Situatie in Wit-Rusland

Op zondagochtend 28 november sprak op uitnodiging van het lid Agnes Mulder de woordvoerder
van Svetlana Tsikhanouskaya, de verbannen Belarussische oppositieleidster de 12 Plus
Groep toe. Dzianis Kuchynski sprak over de situatie in Belarus en deed een oproep
aan de leden van de 12 Plus Groep om op te komen voor de democratische rechten overal
ter wereld in het algemeen en Belarus in het bijzonder.

Op donderdagavond 24 november heeft de delegatie deelgenomen aan een diner voor alle
leden van de 12 Plus Groep en hun staf.

Forum of Women Parliamentarians

Op vrijdag werd de 32e sessie van het Forum of Women Parliamentarians gehouden. 197 deelnemers, waaronder 114 parlementsleden (86 vrouwen en 28 mannen)
uit 62 landen namen deel. Namens Nederland nam het lid Gerkens deel aan het Forum.

Een van de activiteiten van het Forum was een paneldiscussie over strategieën voor
het ontwikkelen van gendersensitieve wetgeving. Deelnemers deelden ervaringen in hun
eigen parlement. Er werd een oproep gedaan om wetten aan te nemen die de rechten van
vrouwen en meisjes waarborgen en deze wetten regelmatig te evalueren.

Het lid Gerkens lichtte tijdens de bijeenkomst van het Forum haar resolutie over wetgeving
wereldwijd ter bestrijding van seksuele uitbuiting en seksueel misbruik van kinderen
online toe en beantwoordde vragen van deelnemers. Daarna werden de deelnemers in twee
groepen opgedeeld, die ieder de resolutie bespraken. Op basis van de discussie werd
één nieuw amendement voorgesteld, welke in de tekst geïncorporeerd is en werden diverse
amendementen gesteund.

Standing Committee on Democracy & human Rights

De commissie inzake democratie en mensenrechten heeft de resolutie over wetgeving
wereldwijd ter bestrijding van seksuele uitbuiting en seksueel misbruik van kinderen
online besproken, geamendeerd en aangeboden ter goedkeuring aan de Assemblee. Het
lid Gerkens, vicepresident van de commissie over democratie en mensenrechten was de
afgelopen twee jaar co-rapporteur op dit onderwerp. Op zaterdag verdedigde zij haar
resolutie toen in de commissie tachtig amendementen uit zestien verschillende landen
(en één van het Forum of Women Parliamentarians) op de tekst werden besproken. Van
deze amendementen werden er veertig aangenomen.

In de laatste bijeenkomst werd de laatste versie van de resolutie aan de commissie
gepresenteerd door het lid Gerkens en haar co-rapporteur, mevrouw Oduol, lid van het
Keniaanse parlement. De laatste versie werd per acclamatie aangenomen door de commissieleden
en naar de Assemblee gestuurd voor stemming.

Bureauvergadering

Tijdens de bureauvergadering werd de agenda van de commissie voor toekomstige overleggen
bepaald. Duitsland meldde zoals afgesproken in de 12 Plus Groep de immigratiecrisis
in Belarus aan als onderwerp voor de volgende resolutie. Het voorstel met als titel
Parliamentary impetus to local and regional development of countries with high levels
of international migration and to stopping all forms, including state-sponsored, of
human trafficking and human rights abuses werd per acclamatie door de leden aangenomen. Een voorbereidend debat zal gehouden
worden tijdens de 144e Assemblee en een resolutie zal worden opgesteld in aanloop
naar de 145e Assemblee.

Standing Committee on Sustainable Development

Mevrouw Mulder is als lid van de commissie duurzame ontwikkeling verkozen tot voorzitter
van deze commissie vanaf de 144ste IPU Assemblee die in maart 2022 plaatsvindt. Voorzitterschappen
worden per toerbeurt verdeeld onder de zes geopolitieke groepen en deze commissie
was toebedeeld aan de 12 Plus Groep.

Workshop Klimaatverandering

De workshop klimaatverandering op 28 november werd voorgezeten door het lid Agnes
Mulder. Als voorzitter benadrukte ze de instrumentele rol van parlementariërs in het
agenderen van de klimaatcrisis en informeerde ze de aanwezigen over de uitkomt van
de IPU-bijeenkomst tijden de COP26 in Glasgow. Ze moedigde de leden ook aan om de
nieuwe IPU-strategie te omarmen en samen te werken op de implementatie van de klimaatgerelateerde
doelen.

De workshop bestond uit een discussie en een tweetal presentaties. In totaal deden
deelnemers uit 18 landen mee aan de discussie. Zij benadrukten het belang van het
steunen van ontwikkelingslanden in het bereiken van hun klimaatdoelen.

Daarna werd de recent door de IPU en de Office for Disaster Risk Reduction (UNDRR)
gepubliceerde toolkit met de naam Disaster Risk Reduction to achieve the Sustainable Development Goals: a toolkit for
parliamentarians in een video gepresenteerd.

Tenslotte werd door de heer Tsolov, IPU-consultant, de voorlopige resultaten van een
studie naar de bestaande parlementaire resultaten met betrekking tot het behalen van
de Sustainable Development Goals (SDGs) aan de aanwezigen toegelicht. Het doel van de evaluatie was de parlementen
te helpen hun capaciteit voor de uitvoering van de SDGs op te bouwen, met nadruk op
SDG 13 over klimaatactie.

Working Group on Science and Technology

Mevrouw Geerdink, namens de 12 Plus Groep lid van deze werkgroep, nam via videoverbinding
deel aan het overleg op 28 november. Tijdens de bijeenkomst werd overeenstemming bereikt
over een beleidsplan voor het jaar 2022. De hoofdonderwerpen van het beleidsplan zijn:
ethiek, duurzame ontwikkeling: armoedebestrijding, gendergelijkheid, klimaatverandering
en het recht op technologie, technologie in parlementen en besluitvorming en vaccinongelijkheid.

Verder werd tijdens het overleg een voorstel van een internationale resolutie over
technoscience ethics besproken. Dit zou een raamwerk moeten worden voor de toepassing van technologie
in het parlementaire werk. De resolutie wordt ingediend voor goedkeuring door de Governing
Council op de 144e IPU Assemblee in maart 2022.

Overige overleggen

En marge van de assemblee zijn enkele activiteiten ondernomen.

Op donderdagmiddag 25 november heeft het lid Agnes Mulder een bezoek gebracht aan
het Congreso de los Diputados. Het bezoek vond plaats op uitnodiging van mevrouw Susanna Sumelzo, de voorzitter
van de gezamenlijke commissie van het Congreso de los Diputados en de Senado de España voor zaken betreffende de Europese Unie. Aanwezig bij het gesprek waren twee leden
van de commissie, de heren Pere Joan Pons en Luc Uribe. Onderwerp van gesprek was
de staat van de Europese Unie. In het bijzonder zijn de klimaatplannen van de Europese
Commissie besproken, waaronder de ETS en CBAM.

Op zondagmiddag 28 november heeft een deel van de delegatie een lunchgesprek gehad
met een lid van het Congreso de los Diputados, mevrouw Saltor. Onderwerp van gesprek was de coalitieverhouding in het Spaanse parlement
en de verhouding tussen de deelstaten in Spanje in historisch perspectief.

Op maandagochtend 29 november sprak de heer Kuchynski, woordvoerder van Svetlana Tsikhanouskaya,
met de leden van de delegatie.

Op maandagavond 29 november werd een deel van de delegatie op de residentie van de
ambassadeur door plaatsvervangend ambassadeur mevrouw de Jong, in aanwezigheid van
diplomaat Stunt. Onderwerp van gesprek was de politieke situatie in Spanje en de plaats
van Spanje in het Europese krachtenveld.

De 144e IPU-zitting vindt plaats in Nua Dusa, Indonesië van 20 tot 24 maart 2022.

De fungerend voorzitter van de delegatie, Atsma

De griffier van de delegatie, Reinders