Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Sjoerdsma en Van der Werf over de zorgelijke toestand van INTERPOL

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en Minister Knapen (Buitenlandse
Zaken) (ontvangen 6 januari 2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022,
nr. 1184.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat Generaal Majoor Ahmed Nasser Al-Raisi is gekozen
als president van INTERPOL?1,
2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat Al-Raisi verdacht wordt van meerdere vormen van ernstige
mensenrechtenschendingen op grote schaal door onder andere Amnesty International?

Antwoord 2

Ik ben bekend met berichtgeving dat er formele klachten dienaangaande zijn ingediend.

Vraag 3

Bent u verder bekend met het feit dat de Verenigde Arabische Emiraten een disproportionele
invloed heeft op INTERPOL onder andere via een grote hoeveelheid donaties aan de «Interpol
Foundation for a Safer world»?

Antwoord 3

De systematiek van International Criminal Police Organisation INTERPOL (verder ook:
Interpol) is zodanig opgezet dat landen geen disproportionele invloed kunnen hebben
op het beleid en werk van Interpol. Landen hebben invloed via hun stem in de Algemene
Vergadering en hun actieve deelname in werkgroepen, projecten en operaties. De lidstaten
hebben in de Algemene Vergadering allen een gelijke stem. Besluiten van de Algemene
Vergadering worden door het Secretariaat-Generaal geïmplementeerd. Het Executive Committee,
bestaande uit door de Algemene Vergadering gekozen leden uit alle werelddelen, houdt
toezicht op de uitvoering van deze besluiten.

De oprichting van de INTERPOL Foundation for a Safer World werd in 2013 unaniem gesteund
door het Executive Committee van INTERPOL. Het heeft tot doel overheden en geschikt-beoordeelde
private partijen te stimuleren om het werk van Interpol voor een veiliger wereld te
ondersteunen door middel van voorlichting, het ontwikkelen van partnerschappen en
het voeren van fondsenwervingscampagnes. Het is een onafhankelijke entiteit die in
Zwitserland zetelt. De samenwerking tussen Interpol en stichtingen is gebonden aan
door de Algemene Vergadering gestelde voorwaarden.

Vraag 4

Hoe oordeelt u over de huidige schrijnende situatie waarbij autocraten het red notice
systeem van INTERPOL gebruiken om hun critici overal ter wereld op te jagen en te
vervolgen, vaak zonder enkele vorm van bewijslast?

Antwoord 4

Ik keur elke poging tot misbruik van Interpol-instrumenten af. Ik meen dat er strikt
op moet worden toegezien dat de Interpolconstitutie en de regels voor het verwerken
van gegevens, ook die voor het gebruik van red notices en diffusions, worden gehandhaafd.
Nederland heeft afgelopen jaren actief deelgenomen aan het werk dat hiervoor binnen
Interpol wordt gedaan en zal dit ook blijven doen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat bovengenoemde elementen Al-Raisi ongeschikt maken voor de rol
van president van INTERPOL?

Antwoord 5

Interpol heeft een uitgebreide technische procedure voor de verkiezing van leden van
het Executive Committee, waaronder de president. Zo dient het Interpol verkiezingscomité
de namens lidstaten voorgedragen kandidaatstellingen te onderzoeken en na te gaan
of de kandidaatstellingen geldig zijn. Vervolgens is het aan de Algemene Vergadering
van lidstaten om uit de gevalideerde kandidaten te kiezen, waarbij ter verkiezing
van de president twee-derde meerderheid vereist is.

Het verkiezingscomité van lidstaten heeft geoordeeld dat de presidentskandidatuur
van de heer Al-Raisi aan de gestelde vereisten voldeed. Vervolgens is de heer Al-Raisi
door de lidstaten van Interpol tijdens de Algemene Vergadering van 23-25 november
jl. met een twee-derde meerderheid gekozen tot voorzitter van het Executive Committee
van Interpol.

Vraag 6

Welke maatregelen neemt u in multi- en bilateraal verband om dit zorgelijke presidentschap
tegen te gaan?

Antwoord 6

In het algemeen spant Nederland zich in voor een robuust zelfreinigend vermogen van
Interpol. De Nederlandse politie is actief deelnemer aan de Interpol-werkgroep voor
bestuursaangelegenheden, die in 2018 door de Algemene Vergadering is opgericht.

De Algemene Vergadering heeft in november jl. het eerste, omvangrijke hervormingspakket
van deze werkgroep met overgrote meerderheid en onmiddellijke ingang aangenomen. De
veranderingen zijn de eerste in een reeks geplande hervormingen om de bestuursorganen
van de Organisatie te moderniseren, te versterken en een verdere transparantie te
waarborgen.

Vraag 7

Hoe oordeelt u over de huidige staat van INTERPOL waarbij het constitutionele element
van politieke neutraliteit ervoor zorgt dat autocraten niet tot de orde geroepen kunnen
worden, terwijl er misbruik van het INTERPOL-tracking en red notice systeem plaatsvindt?

Antwoord 7

Interpol werkt voortdurend met haar leden en internationale partners aan de verdere
versterking van de regels en mechanismen die de organisatie tegen al dan niet politiek
of militair gemotiveerd misbruik beschermen.

Landen publiceren zelf geen Interpol notices, maar vragen het Secretariaat-Generaal
om de publicatie van zo’n signalering op basis van een nationale gerechtelijke uitspraak
of bevel. Het Secretariaat Generaal beoordeelt ex-ante of de aanvraag aan de Constitutie
en Regels voor Gegevensverwerking voldoet. Alleen wanneer dit oordeel positief is,
wordt de notice gepubliceerd. Indien het Secretariaat Generaal in een later stadium
informatie ontvangt waaruit toch twijfel over de notice rijst, dan wordt deze opnieuw
beoordeeld en zo nodig verwijderd. Ook de CCF kan tot verwijdering besluiten.

Indien een Interpol National Central Bureau (NCB) van een land bij de verwerking van
gegevens in het Interpol-informatiesysteem (IIS) ernstig in gebreke blijft of bij
herhaling niet voldoet aan de verplichtingen krachtens de Interpol-regels, bijvoorbeeld
wanneer aanvragen voor notices regelmatig een politiek, militair, etnisch of religieus
karakter hebben, kunnen aan die NCB corrigerende maatregelen worden opgelegd. De afgelopen
jaren heeft de Secretaris Generaal deze, na toestemming en toezicht van het Executive
Committee, diverse malen opgelegd.

Vraag 8

Bent u van mening dat het INTERPOL-systeem veranderd moet worden? Zo ja, hoe gaat
u zich hiervoor inzetten?

Antwoord 8

Binnen de samenwerking tussen de lidstaten en het Secretariaat-Generaal zijn het juridisch
raamwerk, de werking, de (gegevens)beschermingsmechanismen van en het toezicht op
Interpol voortdurend onderwerp van evaluatie en ontwikkeling. Zoals in antwoord op
vraag 6 genoemd, is juist tijdens de afgelopen Algemene Vergadering een pakket van
maatregelen aangenomen dat het zelfreinigend vermogen van het bestuur van Interpol
verder versterkt. Nederland draagt hieraan actief bij in de relevante werkgroepen.
Ook het staande Comité voor Gegevensverwerking werkt voortdurend aan de verdere modernisering
en versterking van de Regels voor Gegevensverwerking.

Vraag 9

Welke maatregelen kunnen er verder genomen worden om deze ernstige praktijken onmiddellijk
tegen te gaan? Welke geopolitieke middelen kunnen daarbij zowel in multi- als bilateraal
verband ingezet worden? Hoe kan druk vanuit de EU hierbij een rol spelen?

Antwoord 9

Ik verwijs naar mijn antwoorden op vragen 6, 7 en 8.

Vraag 10

In hoeverre zijn er dialogen met landen als Turkije of de Verenigde Arabische Emiraten
om het misbruik binnen INTERPOL te stoppen?

Antwoord 10

In algemene zin geldt dat in elk geval waarin het Secretariaat-Generaal gebruik van
Interpol instrumenten vermoedt dat niet in overeenstemming is met de daarvoor geldende
regels, het Interpol Nationale Centrale Bureau (NCB) van dat land hierop zal worden
aangesproken. Het NCB zal dan eerst moeten aantonen dat het conform de regels acteert
of het gebruik moeten corrigeren. Bij een ernstige incident van overtreding van de
regels of herhaaldelijke schending past de Secretaris, met toestemming van het Executive
Committee, correctieve maatregelen toe.

Correctieve maatregelen zijn gericht op het verzekeren dat alle gegevensverwerking
wordt uitgevoerd in overeenstemming met de regels. Wanneer zij aan een NCB worden
opgelegd, dan kan de toegang tot de databanken van Interpol, haar signaleringen en
andere verzoeken om internationale politiële samenwerking via de Interpolkanalen onder
nauw toezicht van het Secretariaat-Generaal worden gesteld. Dit kan zover gaan dat
elke raadpleging, en zelfs elk bilateraal bericht naar een NCB, vooraf verwerking
door het Secretariaat Generaal op naleving wordt beoordeeld. Correctieve maatregelen
gaan gepaard met een dialoog tussen het Secretariaat-Generaal en betreffende NCB met
als doel terug te keren naar een situatie waarin de NCB weer zelfstandig volledig
in overeenstemming met de regels handelt.

Vraag 11

Mocht de situatie niet veranderen, worden er dan opties overwogen zoals het schorsen
van financiële middelen of desnoods het heroverwegen van lidmaatschap?

Antwoord 11

De huidige situatie geeft geen aanleiding tot het overwegen van de door u genoemde
maatregelen.

Vraag 12

Kunt u deze vragen afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 12

Ja.