Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Koerhuis over het bericht dat provincie Noord-Holland een ultimatum stelt aan gemeente Castricum om huisvesting voor statushouders te regelen

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
3 november 2021). Zie Ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 69.

Vraag 1

Kent u het bericht «Provincie stelt Castricum ultimatum: huisvesting statushouders
moet geregeld»?1

Antwoord 1

Ja, dat bericht is mij bekend.

Vraag 2

Is het waar dat veel gebied rondom Castricum is aangewezen als BPL-landschap (Bijzonder
Provinciaal Landschap)? Hoe kan deze gemeente dan toch uitbreiden en zo het woningtekort
tegen gaan? Wat is de stand van zaken van deze problematiek rondom Schagen2, Wijdemeren3, Landsmeer4 en Alkmaar5?

Antwoord 2

a. Ja, gemeente Castricum is aan de oostzijde gelegen naast, en voor een klein deel gelegen
in, het Bijzonder Provinciaal Landschap Noord-Kennemerland. Op basis van de beperkte
uitbreidingsmogelijkheden in Castricum zijn de provincie en gemeente een gezamenlijke
verkenning gestart om uitbreidingsmogelijkheden aan de randen en in het landelijk
gebied te verkennen. De binnenstedelijke uitbreidingsmogelijkheden heeft de gemeente
reeds goed in beeld.

b. Provincie Noord-Holland heeft in beeld gebracht dat er in iedere regio voldoende plancapaciteit
is om in de woningbehoefte te voorzien. Dat is ook het geval in de regio’s waarin
de gemeenten Schagen, Wijdemeren, Landsmeer en Alkmaar gelegen zijn.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de provincie Noord-Holland eerst de rem eraf moet halen voor
de bouw van woningen, voordat de provincie Noord-Holland een ultimatum stelt voor
een besluit tot indeplaatsstelling voor een gemeente? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Er is geen sprake van een rem op de bouw van woningen. Er is immers voldoende plancapaciteit
om in de woningbehoefte te voorzien, zoals ik hiervoor antwoordde. Het is aan de provincie
in haar wettelijke rol als toezichthouder om te beoordelen of indeplaatsstelling aan
de orde is, wanneer een gemeente geen of te beperkt invulling geeft aan de wettelijke
taakstelling. Daarvoor maakt de provincie gebruik van de bestuurlijke interventieladder
voor indeplaatsstelling.

Deze ladder bestaat uit 6 fasen: van signaleren tot en met het definitief toepassen
van het instrument indeplaatsstelling bij taakverwaarlozing. Indien de taakstelling
door een gemeente niet wordt gehaald, voert de provincie ambtelijke gesprekken met
gemeenten met een achterstand. Bestuurlijke gesprekken volgen wanneer de situatie
niet verbetert. Aan de gemeenten wordt bij deze stappen een periode gegund om verbetering
te tonen. Dit is maatwerk. Bij het uitblijven van het gewenste resultaat gaat de provincie
over tot een vooraankondiging van verdere interventie.

Vraag 4

Heeft de provincie Noord-Holland ook een ultimatum gesteld voor een besluit tot indeplaatsstelling
voor andere gemeenten? Zo ja, welke gemeenten? Lopen deze gemeenten achter op de taakstelling
voor de huisvesting van statushouders? Zo ja, kunt u hiervan een overzicht geven?

Antwoord 4

De gemeente Castricum is na de gemeente Amsterdam (2020) de tweede gemeente in de
toezichtshistorie van de provincie Noord-Holland op de taakstelling voor de huisvesting
van vergunninghouders die een vooraankondiging indeplaatsstelling (stap 4 op de escalatieladder)
heeft ontvangen. Er zijn tot dusver geen andere gemeenten in Noord-Holland die eenzelfde
ultimatum gesteld hebben gekregen.

Vraag 5

Wat is uw antwoord geweest op de oproep van de provincie Noord-Holland tot een overleg
tussen de provincie Noord-Holland en het kabinet over de opgave voor de huisvesting
van statushouders? Als dit overleg al heeft plaatsgevonden, wat is er uit dat overleg
gekomen? Als dit overleg nog niet is geweest, wanneer staat dat overleg gepland?6

Antwoord 5

Op 24 augustus heb ik mede namens de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid per
brief aan alle Commissarissen van de Koning, colleges van gedeputeerde staten en colleges
van burgemeester en Wethouders benadrukt dat het van groot belang is dat we deze opgave
schouder aan schouder (Rijk, provincie, gemeente en het COA) aanpakken. In het proces
wat naar aanleiding van deze brief op gang is gekomen zetten zowel de gemeenten en
provincies zelf, als BZK, het RVB en het COA zich ten volste in om locaties in kaart
te brengen die op korte termijn beschikbaar zouden kunnen zijn voor (tijdelijke) huisvesting
van statushouders. BZK ondersteunt dit proces ook financieel; er is 15 miljoen euro
beschikbaar gemaakt om een aantal kansrijke projecten dit jaar nog van de grond te
krijgen. Uw Kamer wordt per brief geïnformeerd over de voortgang van deze samenwerking.

Vraag 6

Herkent u de signalen vanuit Castricum dat de oplevering van woningen vertraging oploopt
doordat Liander elektriciteitsaansluitingen niet op tijd kan aanleggen? Wat is de
stand van zaken van deze problematiek rondom Heiloo? Als uw overleg met Liander al
is geweest, wat is er uit dat overleg gekomen? Als uw overleg met Liander nog niet
is geweest, wanneer staat dat overleg gepland?7

Antwoord 6

Ja, die signalen herken ik. Mijn ministerie heeft overleg gevoerd met Liander, waarbij
ook deze signalen zijn besproken. Liander kampt, net als vele andere netbeheerders
in Nederland, met capaciteitsproblemen. Voor de flexwoningen aan de Puikman in Heiloo
is een grootverbruikaansluiting vereist, waarvoor een nieuwe directe verbinding met
het elektriciteitsstation moet worden gelegd. Liander heeft aangegeven in maart 2022
de grootverbruikaansluiting gereed te kunnen hebben, aangezien de aannemer die de
nieuwe kabelverbinding zal leggen vanaf januari beschikbaar is. Om de woningen toch
eerder in gebruik te kunnen nemen heeft beheerder Flexwonen NH eind augustus een reguliere
(kleinverbruik) aanvraag gedaan bij Liander. Die kan het complex gedeeltelijk van
elektriciteit voorzien, aangevuld met een aggregaat kan er dan toch gewoond worden
totdat de grootverbruikaansluiting gereed is.

Vraag 7

Herkent u de signalen vanuit Castricum dat oplevering van (flex)woningen vertraging
oplevert doordat de BAG-wet een gemeente niet toestaat om snel huisnummers toe te
wijzen? Zo ja, bent u bereid hiervoor de wet aan te passen? Zo nee waarom niet?

Antwoord 7

Ja, ik herken de signalen dat de periode tussen de afgifte van de omgevingsvergunning
– wat tevens het moment is er een huisnummerbesluit wordt genomen door de gemeente
(volgens de BAG-wet) – en de opleverdatum van een woning vaak relatief kort is. Als
gevolg hiervan kan het voorkomen dat nutspartijen woningen nog niet hebben kunnen
aansluiten op bijvoorbeeld het elektriciteitsnetwerk op het moment dat een woning
in principe betrokken kan worden. Om deze reden start BZK in samenwerking met andere
overheidslagen en o.a. WoningBouwers en Neprom binnenkort een nieuw programma gericht
op het versnellen van processen en procedures rondom woningbouwprojecten, als onderdeel
van de Actieagenda Wonen, een initiatief van Aedes. Conceptuele (flex-) bouw leidt
niet alleen tot versnelling van het bouwproces, maar heeft ook invloed op de huidige
processen en fases van gebiedsontwikkeling; door grotere voorspelbaarheid bij industriële
bouw is versnelling van vergunningverlening en uitvoering mogelijk. Het programma
«Versnellen woningbouw» start met het inzichtelijk maken van de verschillende procedures
van omgevingsgerechtelijke besluiten, en onderzoeksbureau Stec zal o.a. knelpunten
bij deze procedures verder in kaart brengen. In een volgende fase zal worden beoordeeld
welke mogelijkheden er zijn om knelpunten te beperken of op te lossen, zoals bijvoorbeeld
het verkorten van wettelijke termijnen.

Vraag 8, 9

Wat vindt u van het ultimatum dat de provincie Noord-Holland stelt aan de gemeente
Castricum? Deelt u de mening dat er een landelijke pilot voor de huisvesting van statushouders
in Castricum loopt en dat we daarvan willen leren? Deelt u de mening dat een landelijke
pilot vertraging kan oplopen, aangezien we ervan willen leren?

Hoe rijmt u het met elkaar dat de provincie Noord-Holland een ultimatum stelt aan
de gemeente Castricum, terwijl er een landelijke pilot loopt die vertraging kan oplopen
en het Liander en de BAG-wet zijn die vertraging opleveren?

Antwoord 8, 9

Dat de gemeente Castricum meedoet aan de pilot flexwonen die ik in 2018 gestart ben
staat los van haar verplichting om aan de taakstelling te voldoen. Wanneer een gemeente
op plaats 4 op de interventieladder staat betekent dit dat er al meerdere bestuurlijke
en/of ambtelijke overleggen over de situatie hebben plaatsgevonden met de toezichthouder,
in dit geval provincie Noord-Holland. De eindevaluatie van de serie pilots waar Castricum
aan deelneemt is momenteel in ontwikkeling en wordt binnenkort met uw Kamer gedeeld.
Uit deze eindevaluatie zal moeten blijken wat de belangrijkste factoren waren voor
de vertraging van de oplevering van de woningen.

Vraag 10

Bent u bereid om, ook voor de gemeente Castricum, met de provincie Noord-Holland in
gesprek te gaan om een aanpak vanuit de provincie te realiseren die de gezamenlijke
opdracht voor de opgave voor de huisvesting van statushouders ondersteunt en versnelt,
die het samenwerken tussen overheden stimuleert en het vertrouwen daarbij als uitgangspunt
neemt? Bent u bereid hier de Kamer over te informeren?

Antwoord vraag 10

Zie hiervoor het antwoord op vraag 5.