Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Tjeerd de Groot over het Westnijlvirus en de tijgermug

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 15 oktober
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 3652.

Vraag 1

Kunt u bevestigen dat de Raad van State heeft aangegeven dat in geval van muggenvondsten
bij bedrijven, er op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) geen enkele reden
is om de bedrijfsnaam geheim te houden?1

Antwoord 1

De Raad van State ziet informatie omtrent muggen als milieu-informatie. Daarbij geldt
dat meer informatie (zoals bedrijfsnamen) openbaar wordt gemaakt bij een Wob-verzoek.
Voor de duiding van deze uitspraak is het onderscheid tussen passieve en actieve openbaarmaking
van belang. De Wet openbaarheid bestuur (Wob) ziet toe op passieve openbaarmaking.

Er zijn nog steeds weigeringsgronden in de Wob die van toepassing kunnen zijn als
er sprake is van milieu-informatie. Een weigeringsgrond is dat openbaarmaking het
belang van controle en toezicht zou kunnen schaden. Het klopt inderdaad dat de weigeringsgrond
dat er sprake kan zijn van onevenredige bevoor- of benadeling niet kan worden gebruikt.
Dit is in lijn met de uitspraak van de Raad van State.

Vraag 2

Kunt bevestigen dat de Raad van State heeft aangegeven dat in geval van muggenvondsten
in een woonwijk, er uit oogpunt van privacy geen enkele reden is de X- en Y-coördinaten
geheim te houden, zolang die gegevens maar niet tot één enkele woning zijn te herleiden?

Antwoord 2

In deze uitspraak van de Raad van State over een specifiek Wob-verzoek waren de X-
en Y-coördinaten van vondstplekken geheel verwijderd, om deze niet herleidbaar te
maken naar individuele personen/woningen die vrijwillig vallen in hun tuin laten plaatsen.
De Raad van State oordeelde dat deze coördinaten niet openbaar mogen worden gemaakt,
als deze herleidbaar zijn naar één of enkele personen. De Raad van State heeft in
dit geval echter ook aangegeven dat als de laatste twee cijfers van de X- en Y-coördinaten
weg werden gelaten, er in dit geval meerdere huizen (ongeveer 10) binnen de coördinaten
vallen, waardoor de herleidbaarheid wegvalt. Aangegeven is dan ook dat de Nederlandse
Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de X- en Y-coördinaten in de documenten, die onder
dit specifieke Wob-verzoek vallen, openbaar moest maken, zonder de laatste twee cijfers.

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat het enkel noemen van een woonwijk door de Nederlandse Voedsel-
en Warenautoriteit (NVWA) dus niet conform de uitspraak van de Raad van State is?

Antwoord 3

De uitspraak van de Raad van State ging over een Wob-verzoek, dus betrof het zogenaamde
passieve openbaarmaking. Dit moet worden onderscheiden van het geldende kader voor
toezichtinformatie die de NVWA actief openbaar maakt.2 De Raad van State heeft al vaker expliciet onderscheid gemaakt tussen actieve en
passieve openbaarmaking. De NVWA maakt zelf, dus niet op basis van verzoeken op grond
van de Wob, maar uit oogpunt van transparantie, vindplaatsen op woonwijkniveau openbaar
om zo bewoners te informeren. De bewoners in de wijk worden hier op zorgvuldige wijze
bij betrokken, ook via persoonlijk contact en per brief. De openbaarmaking van vondsten
van muggen op de website van de NVWA is een onderdeel van openbaarmaking. De uitspraak
van de Raad van State ziet niet op deze openbaarmaking uit eigen beweging.

Vraag 4

Bent u het eens met de stelling dat deze uitspraak ook gevolgen zou moeten hebben
voor de actieve openbaarmaking van de vangstgegevens, die maandelijks door de NVWA
op de website worden geplaatst? Zo ja, waarom vermeldt de NVWA op de website nu, naast
de naam van de gemeente, uitsluitend de woonwijk waar de exotische muggen gevonden
zijn?

Antwoord 4

Zoals aangegeven gaat de uitspraak van de Raad van State enkel over passieve openbaarmaking
en niet over actieve openbaarmaking. De NVWA werkt in breder verband aan het verder
actief openbaar maken van informatie. Daarin wordt ook informatie omtrent vindplaatsen
van muggen meegenomen. De NVWA onderzoekt op dit moment op welke wijze informatie
over muggenvondsten op een meer gedetailleerd niveau openbaar gemaakt kan worden.
Daarbij wordt onderzocht op welke wijze deze openbaarmaking het beste kan aansluiten
op de informatiebehoefte vanuit de samenleving. De NVWA beziet of dit het beste via
X- en Y-coördinaten of bijvoorbeeld met behulp van postcodes kan gebeuren. Het doel
is om de aanpassing in 2022 te realiseren.

Vraag 5

Bent u het eens met de stelling dat, door het zo vaag te houden, de NVWA de bewoners
bewust onwetend houdt over de precieze locatie?

Antwoord 5

Bewoners die in een gebied wonen waar een bestrijdingsactie wordt uitgevoerd, worden
op zorgvuldige wijze per brief per huisadres op de hoogte gesteld. Bewoners en bedrijven
geven aan voldoende geïnformeerd te worden door de NVWA zo bleek uit een in 2020 uitgevoerd
klanttevredenheidsonderzoek3.

Vraag 6

Bent u het ook eens met de stelling dat er – gelet op de uitspraak van de Raad van
State – geen reden is om de bedrijfsnaam dan wel (een deel van) de X- en Y-coördinaten
niet actief bekend te maken, en er bovendien uit oogpunt van de gewenste transparantie
van de overheid alle reden is om deze gegevens wel bekend te maken? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 6

Zoals aangegeven maakt de NVWA bij verzoeken op grond van de Wob bedrijfsnamen en
X- en Y-coördinaten openbaar conform de uitspraak van de Raad van State. Bij de actieve
openbaarmaking wordt met wijknamen gewerkt. Zoals verwoord in de antwoorden op de
schriftelijke vragen die eerder ook zijn gesteld door het lid De Groot (D66) over
het Westnijlvirus en de tijgermug (kenmerk 2021Z02410), weten bewoners over het algemeen wel de naam van de wijk waarin zij wonen, maar
niet de X- en Y-coördinaten van hun woning. Zoals in antwoord op vraag 4 is aangegeven
zal de NVWA in 2022 haar wijze van actieve openbaarmaking van muggenvondsten aanpassen
om te voorzien in een meer gedetailleerde verstrekking van gegevens.

Vraag 7

Kunt u bevestigen dat door de wijze waarop de NVWA nu handelt, men genoodzaakt is
om voor elke nieuwe vondst een Wob-verzoek te doen?

Antwoord 7

Indien een derde belanghebbende meer informatie wil verkrijgen dan nu actief door
de NVWA openbaar wordt gemaakt, kan daar inderdaad een Wob-verzoek voor worden gedaan.
In de Wob-procedure worden de belangen van de indiener alsook de belangen van het
betrokken bedrijf afgewogen tegen de criteria uit de Wet openbaarheid van bestuur.

Vraag 8

Bent u van mening dat de huidige handelwijze van de NVWA onnodig veel gedoe oplevert
en een enorme verspilling van tijd is, omdat vanwege de uitspraak van de Raad van
State al vaststaat wat de uitkomst van een Wob-verzoek is, namelijk dat of de bedrijfsnaam
of (een deel van) de coördinaten bekend worden gemaakt?

Antwoord 8

Het openbaar maken van bedrijfsinformatie moet zorgvuldig gebeuren en daartoe moeten
alle belangen zorgvuldig worden afgewogen. Daarnaast is de openbaarmaking erop gericht
om een zo groot mogelijke groep bewoners en bedrijven te informeren.

Vraag 9

Bent u bereid om op de website naast het aantal muggen ook de datum te noemen waarop
de vondst is gedaan?

Antwoord

De vondstdatum, de locatie en de soort mug worden op de NVWA-website vermeld. De aantallen
worden niet per vinddatum opgenomen, de totale aantallen per locatie worden aan het
einde van het jaar in een overzicht weergegeven. Zoals ook in antwoord op eerdere
vragen is aangegeven, kiest de NVWA voor deze werkwijze omdat het sec vermelden van
aantallen per locatie per vinddatum niets zegt over de aard en omvang van de populatie.
Een vondst van grote hoeveelheden dieren hoeft niet te betekenen dat er sprake is
van een grote uitbraak. Met het jaaroverzicht kan een vergelijking gemaakt worden
tussen de jaren. Belangrijk is dát er een vondst is en de medewerking van de bewoners
wordt gevraagd bij de bestrijding.