Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Peters en Inge van Dijk over studenten die beleggen met een DUO-lening

Antwoord van Minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen
13 oktober 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Rijk worden door beleggen met je DUO lening» van de
Financiële Student?1

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met het artikel.

Vraag 2

Deelt u de mening van De Financiële Student dat beleggen met een DUO-lening financieel
verstandig is, omdat lenen tegen een rente van 0% om te beleggen met een verwacht
rendement van 6/7% een prima rendement tegen een laag risico inhoudt?2

Antwoord 2

Ik deel die mening niet. De studielening is niet bedoeld om te beleggen. Die is beschikbaar
gesteld, zodat studenten kunnen voorzien in de kosten voor de studie en het levensonderhoud.
Ik vind het dan ook onwenselijk en bovendien onverstandig om met dat geld te gaan
beleggen. Beleggen met geleend geld is geen verstandige keuze, omdat je bij tegenvallende
rendementen met schuld kan blijven zitten die je wel moet terugbetalen. Het Nibud
stelt dat je alleen moet beleggen met geld dat je kunt missen en benadrukt dat het
belangrijk is om daarnaast voldoende spaarbuffer aan te houden.3

Vraag 3

Is bij u bekend hoeveel studenten inderdaad (maximaal) lenen om met het geleende geld
te beleggen? Kunt u bij benadering aangeven hoeveel gemeenschapsgeld op deze manier
gebruikt wordt? Zo nee, hoe bent u van plan zicht te krijgen op de grootte van dit
probleem?

Antwoord 3

Uit het Nibud Studentenonderzoek4 onder hoger onderwijs studenten bleek dat 9% van de studenten belegt met de studielening.
Er is niet uitgevraagd of zij maximaal lenen om te beleggen en welk bedrag ze aan
beleggingen besteden. Ik wil er wel op wijzen dat het niet noodzakelijkerwijs zo hoeft
te zijn dat studenten het gehele bedrag dat zij lenen gebruiken om te beleggen. In
november verschijnt het Nibud Studentenonderzoek naar mbo-studenten. Dan wordt duidelijk
in hoeverre mbo-studenten lenen om te beleggen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze manier van omgaan met gemeenschapsgeld zeer onwenselijk
is?

Antwoord 4

Die mening deel ik. Een studielening is niet bedoeld om te beleggen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat beleggen met geleend geld slechts mogelijk is voor studenten
die het geld niet nodig hebben voor hun studie of primaire levensbehoeften? Deelt
u de mening dat hierdoor de (kansen)ongelijkheid dus sterk toe is genomen, omdat het
rijke studenten rijker maakt?

Antwoord 5

Uit het Nibud Studentenonderzoek onder studenten in het hoger onderwijs blijkt dat
9% van de ondervraagde studenten aangeeft te beleggen met hun studielening. We weten
niet of dit studenten zijn met ouders met een hoger inkomen. Een veel groter deel
geeft aan de lening te gebruiken waarvoor die bedoeld is, namelijk om het collegegeld,
boodschappen, boeken en huur en energie te kunnen betalen.

Verder stelt het studiefinancieringsstelsel iedere student financieel in staat om
te studeren en de kansen voor de toekomst te vergroten. Het is wel zo dat studenten
die het leenbedrag (voornamelijk) nodig hebben voor hun studie of primaire levensbehoeften,
niet in staat zullen zijn om dit bedrag te gebruiken om te beleggen. Daarnaast vind
ik het van belang dat studenten die niet (maximaal) hoeven te lenen voor hun studie
en levensonderhoud, verstandige keuzes maken ten aanzien van hun leenbedrag.

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat het gebuikt van een DUO-lening om te beleggen (nog) niet verboden
is? Waarom is niet daarvoor gekozen?

Antwoord 6

Het is niet verboden om de studielening te gebruiken om mee te beleggen. Het staat
studenten vrij om zelf te beslissen waar zij hun geld aan uitgeven. Het is ook mogelijk
dat studenten het geld dat zij verdienen met een bijbaan gebruiken om te beleggen,
en de studielening om de studiekosten en het levensonderhoud te betalen. Het is ook
niet aan de overheid om te bepalen waar studenten hun geld aan uit mogen geven. Een
verbod op beleggen met een studielening is bovendien niet te handhaven, omdat de overheid
dan voor alle studenten moet controleren waar studenten hun geld aan uitgeven en ook
of zij hun geleende geld bijvoorbeeld laten beleggen door anderen, die daartoe wel
in staat zijn.

Vraag 7

Bent u in dat geval van plan in de voorwaarden van een DUO-lening een expliciet verbod
op beleggen op te nemen?

Antwoord 7

Dit staat haaks op de vrijheid die studenten hebben om zelf te bepalen waar zij hun
geld aan uitgeven. Zoals hierboven al is genoemd, zou dit ook niet te handhaven zijn.

Omdat ik beleggen met studiefinanciering heel onverstandig vind, wil ik dit wel betrekken
in het verbeteren van de voorlichting aan studenten. DUO onderzoekt nu hoe studenten
op de website kunnen worden gewezen op het belang van bewuste keuzes over hun studiefinanciering.
Verder start het Nibud momenteel met het advies5 over hoe we kunnen bevorderen dat studenten bewuste financiële keuzes nemen. Ik heb
het Nibud gevraagd om hierin ook in te gaan op studenten die beleggen met hun studielening.

Vraag 8

Hoe weegt u «maximaal lenen om te beleggen» in het licht van de discussie rondom het
leenstelsel?

Antwoord 8

De Kamer heeft zich onlangs uitgesproken over de gewenste aanpassingsrichting van
het studiefinancieringsstelsel. Welke keuzes hierin ook gemaakt gaan worden; het blijft
van groot belang dat studenten bewuste keuzes maken over de studiefinanciering die
ze aanvragen. Maximaal lenen om te beleggen vind ik zeer onverstandig. Zoals ik in
mijn eerdere antwoorden heb aangegeven, ga ik bekijken hoe we studenten hier zo goed
mogelijk op kunnen wijzen.