Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Brekelmans en Heinen over het bericht dat Belarus bijna USD1 miljard krijgt toegekend van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), in de vorm van speciale trekkingsrechten

Antwoord van Minister Knapen (Buitenlandse Zaken) en van Minister Hoekstra (Financiën)
(ontvangen 8 oktober 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat Belarus bijna $ 1 miljard krijgt toegekend van het
Internationaal Monetair Fonds (IMF), in de vorm van speciale trekkingsrechten (Special
Drawing Rights/SDR’s)?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3, 4

Klopt het dat landen als Venezuela en Myanmar geen SDR’s hebben ontvangen, omdat de
zittende regimes door veel landen niet worden erkend?

Klopt het dat aan Belarus wel SDR’s zijn verstrekt, terwijl een groot aantal landen
de verkiezing van president Loekashenko niet erkent? Deze landen hebben binnen het
IMF-bestuur gezamenlijk meer dan 50% van het stemgewicht.

Deelt u de mening dat Belarus hetzelfde behandeld zou moeten worden als Venezuela
en Myanmar, en dat het ongewenst is dat Belarus SDR’s heeft ontvangen? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 2, 3, 4

Een generieke allocatie van SDR’s wordt naar rato van het quota-aandeel toegekend
aan alle IMF leden. Om toegang te krijgen tot de gealloceerde SDR’s dient een land
geen achterstallige betalingen aan het IMF uit te hebben staan en dient het IMF de
zittende macht in het land te erkennen. Het IMF gaat over tot niet-erkenning indien
de meerderheid van het IMF-lidmaatschap, gewogen op basis van stemgewicht, een regime
niet erkent.

Voor Venezuela en Myanmar geldt dat er geen brede steun is vanuit het IMF lidmaatschap
voor de erkenning van de zittende macht in de desbetreffende landen. Deze landen hebben
geen toegang tot de gealloceerde SDR’s.

Het kabinet heeft grote zorgen over de zware repressie waar de autoriteiten in Belarus
hun eigen bevolking aan onderwerpen. Nederland heeft in EU-verband daarom ook vier
krachtige pakketten sancties tegen Belarus ingesteld. Samen met een grote groep partners
staat Nederland ook op het standpunt dat Loekasjenko geen democratische legitieme
president is.

Echter, er is geen sprake van brede internationale niet-erkenning van de uitvoerende
macht van Belarus. Ook in EU-verband is niet overgegaan tot volledige niet- erkenning
van de uitvoerende macht van Belarus. Wel is de samenwerkingsrelatie met Belarus in
grote mate afgeschaald sinds de gestolen presidentsverkiezingen van augustus 2020.

Bij de allocatie van de SDR’s op 23 augustus jl. zijn deze generiek uitgekeerd aan
alle leden van het IMF. De leden waarvan de uitvoerende macht door de meerderheid
van het IMF-lidmaatschap wordt erkend, waaronder dus ook Belarus, hebben toegang tot
de gealloceerde SDR’s. Nederland is van mening dat dit correct en op basis van de
geldende procedures van het IMF is gebeurd.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het ongewenst is dat Belarus SDR’s ontvangt ter waarde van $ 1
miljard, terwijl een brede groep landen (EU, VS, VK, Canada) financiële sancties tegen
Belarus heeft ingesteld? Hoe beoordeelt u het risico dat de $ 1 miljard van het IMF
bijdraagt aan een stevigere positie van het Loekashenko-regime en afbreuk doet aan
de ingestelde sancties?

Antwoord 5

In algemene zin geldt dat het de rol van het IMF is om betalingsbalanssteun te verlenen
aan landen die door het lidmaatschap worden erkend. Lidstaten die niet erkend worden
hebben geen toegang tot IMF-faciliteiten. De toekenning van SDR’s doet op zichzelf
geen afbreuk aan de sancties die de EU en verschillende andere bondgenoten tegen Belarus
hebben ingesteld. Bevriezing van tegoeden, inreisverboden, handelsbeperkingen en restricties
op toegang tot de Europese kapitaalmarkt zijn van kracht en hebben onverminderd effect.

Het is niet goed vast te stellen in welke mate middelen die het regime met deze SDR’s
tot zijn beschikking krijgt bijdragen aan versteviging van de positie van het regime.
Wel is het kabinet van mening dat, in lijn met het staande sanctiebeleid, ingezet
moet worden op het zo veel mogelijk beperken van de mogelijkheden voor Belarus om
deze SDR’s te verzilveren op de kapitaalmarkt, om zo de druk op het regime verder
op te voeren. Zie verder het antwoord op vraag 10.

Vraag 6

Heeft er een discussie plaatsgevonden binnen het IMF-bestuur over deze uitkering aan
Belarus? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat was de uitkomst van deze discussie en is
er formeel gestemd?

Antwoord 6

De discussie binnen het IMF betrof de generieke uitkering van SDR’s aan alle IMF lidstaten.
Lidstaten zijn niet separaat besproken, dus ook Belarus niet.

Vraag 7

Wat was de inbreng van Nederland binnen het IMF-bestuur over deze kwestie? Heeft Nederland
ingestemd met deze «gift» aan Belarus? Zo ja, waarom?

Antwoord 7

Er is een besluit genomen over een generieke allocatie van SDR’s en er zijn geen individuele
besluiten per land genomen. Nederland heeft daarom niet gestemd over de allocatie
van SDR’s aan Belarus, maar over de algehele uitkering van SDR’s. Internationaal was
brede steun voor een allocatie van speciale trekkingsrechten om zo opkomende economieën
en lage-inkomenslanden te ondersteunen in deze fase van de coronacrisis. Ook Nederland
heeft voor een generieke allocatie van SDR’s gestemd.2

Vraag 8

Is het mogelijk de uitkering van SDR’s aan Belarus alsnog te bevriezen? Zo ja, bent
u bereid hiervoor te pleiten binnen het IMF?

Antwoord 8

Op basis van de Articles of Agreement van het IMF kan de toekenning van speciale trekkingsrechten
niet voor individuele landen worden herroepen. Een eventuele «cancellation» is alleen
mogelijk wanneer deze gelijk is voor alle leden.

Wel zet Nederland erop in om, in lijn met het staande sanctiebeleid, de mogelijkheden
voor Belarus om speciale trekkingsrechten te verzilveren op de internationale kapitaalmarkt,
zo veel mogelijk te beperken. Zie verder het antwoord op vragen 9 en 10.

Vraag 9

Bent u bereid alsnog uw afkeuring uit te spreken over de uitkering aan Belarus en
hierover eventueel een gezamenlijke verklaring af te leggen met gelijkgestemde landen?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

De allocatie van deze SDR's aan Belarus is volgens de daartoe geldende procedures
tot stand gekomen. Het kabinet ziet daarom geen aanleiding om zich hier binnen het
IMF tegen uit te spreken.

Wel zet het kabinet in contacten met de EU, de VS en andere internationale partners
erop in om, in lijn met het staande sanctiebeleid, de mogelijkheden voor Belarus om
SDR's op de kapitaalmarkt te verzilveren zoveel mogelijk te beperken. Zie verder het
antwoord op vraag 10.

Vraag 10

Kunt u garanderen dat Nederland niet zal meewerken aan het omzetten van SDR’s van
Belarus in valuta? En bent u bereid met andere landen in contact te treden om gezamenlijk
te voorkomen of te bemoeilijken dat Belarus SDR’s in valuta kan omzetten? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 10

Om speciale trekkingsrechten te verzilveren moet de centrale bank van Belarus deze
op de internationale kapitaalmarkt omwisselen voor harde valuta bij andere centrale
banken. Nederland zet in contacten met de EU, de VS en andere internationale partners
erop in om, in lijn met het staande sanctiebeleid, de mogelijkheden daartoe voor Belarus
zoveel mogelijk te beperken. Op grond van afspraken met het IMF behoudt De Nederlandsche
Bank zich altijd het recht voor om SDR transacties te weigeren met tegenpartijen waar
(EU) sancties voor gelden.