Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Kent over het bericht dat 77 duizend mensen hun baan zijn verloren sinds de invoering van de Wet Arbeidsmarkt in Balans

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 4 oktober
2021).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Anti-flexwerkwet leidt niet tot meer vast werk»
uit de Trouw van 7 september 2021?1

Antwoord 1

Het bericht gaat over een onderzoek van ABN Amro, dat een bijdrage levert aan het
gesprek over de effectiviteit van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (Wab), en aan het
zoeken naar methoden om het effect van de Wab vast te kunnen stellen. Het is naar
mijn mening op dit moment nog echt te vroeg om conclusies over de Wab te trekken op
basis van dit onderzoek. De onderzoeksperiode is daarvoor te kort, en ligt deels op
het moment dat de Wab nog niet in werking was getreden.

Vraag 2

Klopt de conclusie dat door de Wet Arbeidsmarkt in Balans 77.000 mensen hun baan zijn
verloren en in extra onzekerheid terecht zijn gekomen? Zo ja, had u dit tijdens de
invoering van de wet voorzien?

Antwoord 2

Ik weet niet of die conclusie klopt. Het onderzoek van ABN Amro is een eerste onderzoek
over een zeer korte periode. Bovendien is het heel goed denkbaar dat de resultaten
gemeten in 2020 een verstorend effect bevatten vanwege de corona-crisis. Zodoende
denk ik dat het verstandig is om nog niet te vroeg vergaande conclusies te trekken.

Overigens was bij de invoering van de wet bekend dat er mogelijk werkgevers zouden
anticiperen op de wet door afscheid te nemen van flexwerkers. Voor individuele werknemers
die dit betrof, is dat natuurlijk een erg vervelende situatie. Op langere termijn
is het doel van de Wab dat er meer zekerheid voor werknemers voor terugkomt. Dit zal
de evaluatie van de wet, waarbij een langere periode dan in het ABN Amrorapport onderzocht
zal worden, uit moeten wijzen.

Vraag 3

Is de Wet Arbeidsmarkt in Balans al in uw opdracht geëvalueerd? Zo ja, wat zijn daarvan
de resultaten? Zo nee, wanneer zal u dit laten doen?

Antwoord 3

Nee, de Wet Arbeidsmarkt in Balans is nog niet geëvalueerd. Conform mijn toezegging
vindt deze evaluatie plaats in 2025.

Ik heb, op verzoek van de Tweede Kamer (de motie Tielen/Palland2) wel een quickscan van de Wab laten uitvoeren, om te bezien of er op korte termijn
al effecten van de Wab te zien waren op basis van beschikbare bronnen. Dit is een
lastige opgave gebleken, onder andere vanwege het uitbreken van het coronavirus. De
quickscan besloeg daarnaast ook een beperkte tijdsperiode. Voor een gedegen evaluatie
is een langere onderzoeksperiode nodig. Uit de quickscan kwamen enkele eerste signalen
naar voren, waaronder dat werkgevers door kostenstijgingen het aantal flexibele contracten
verminderen. Aan de andere kant blijkt ook dat werkgevers hun werknemers door de Wab
een vaste aanstelling hebben gegeven. Beide conform de verwachting die uiteengezet
is onder vraag 2.

Vraag 4

Hoe kijkt u, in het licht van de uitwerking van deze wet, terug op onder andere de
reactie van de Raad van State, de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) en een groot
deel van de Tweede Kamer op de Wet Arbeidsmarkt in Balans?

Antwoord 4

Zoals ook onder vraag 2 aangegeven, vind ik het nog te vroeg om conclusies te trekken.
Niet voor niets wordt doorgaans een wet over een langere periode geëvalueerd. Pas
dan is goed zeggen wat de werking van de wet in de praktijk is geweest.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het grote aantal ontslagen door deze wet in contrast staat met
het uiteindelijke doel, namelijk het geven van zekerheid aan mensen met onzeker werk?

Antwoord 5

Het doel van de Wab is om mensen met onzeker werk meer zekerheid te geven. Een tijdelijk,
anticiperend effect, waarbij flexwerkers eerst hun baan verliezen, kan hierbij horen,
wat ook geldt bij toekomstige wijzigingen. We gaan zien hoe dit zich over langere
termijn ontwikkelt.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de uitwerking van deze wet opnieuw laat zien dat het bestrijden
van onzekerheid alleen kan door flexwerk echt duurder te maken dan vast werk?

Antwoord 6

Nee, zoals ook bij vraag 4 aangegeven, denk ik dat je op basis van dit onderzoek dit
soort conclusies niet kunt trekken. Daarvoor is een langere periode nodig en moeten
we zoeken naar een manier om de effecten van corona zo goed mogelijk te scheiden van
effecten van de Wab.

Het bestrijden van onzekerheid kan ook bereikt worden door de regulering van werk.
De Wet arbeidsmarkt in balans heeft ook als doelstelling om flexwerkers meer perspectief
op zekerheid te geven, bijvoorbeeld via de aanvullende regels voor oproepovereenkomsten.
De Wab beprijst daarnaast de negatieve effecten van specifieke vormen van flexibele
arbeid. Het Kabinet heeft hiermee beoogd dat flexibel werk niet ingezet wordt omdat
het een kostenvoordeel oplevert.

Vraag 7

Hoe gaat u ervoor zorgen dat de duizenden mensen die door uw wet hun baan zijn verloren
en in een zzp-constructie terecht zijn gekomen, hier weer uit kunnen komen en uitzicht
op een vaste arbeidsrelatie kunnen krijgen?

Antwoord 7

Zoals hiervoor aangegeven: het effect van de Wab zal moeten blijken uit de evaluatie.
Uiteraard is dit waterbed-effect een risico dat zich in de praktijk kan voordoen.
Om dit risico te mitigeren, heeft het kabinet een aantal stappen gezet, met name door
de verschillen in behandeling tussen zelfstandigen en werknemers te verkleinen. Zoals
ook in de zevende voortgangsbrief «Werken als zelfstandige» is aangegeven, zijn verdergaande
stappen op dit terrein van belang, maar zijn keuzes hierover aan een volgend kabinet.