Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over het bericht dat er geen gerechtstolk Fries meer beschikbaar is om financiële redenen

Antwoord van Minister Dekker (Rechtsbescherming), mede namens de Minister van Justitie
en Veiligheid (ontvangen 30 september 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat er geen gerechtstolken Fries meer beschikbaar zijn
omdat zij de beloning te laag vinden? Wat vindt u daar van?1, 2

Antwoord 1

Ik ben bekend met dit bericht. Ik betreur het dat de in het Register beëdigde tolken
en vertalers ingeschreven tolken Fries op dit moment hebben besloten geen tolkdiensten
meer te verrichten ten behoeve van de rechtspleging. Te meer omdat ik met de invoering
van het nieuwe stelsel voor de aanbesteding van tolkdiensten wil bewerkstelligen dat
beëdigde tolken (en vertalers) met door de overheid gecontracteerde intermediairs
afspraken kunnen maken over de voorwaarden waaronder zij voor de overheid willen werken.
En met in achtneming van het minimumtarief kunnen onderhandelen over de tarieven.

Vraag 2

Waarom heeft u het zo ver laten komen dat er geen Friese gerechtstolk meer beschikbaar
is? U was toch ook op de hoogte van de grote onvrede onder gerechtstolken en -vertalers?

Antwoord 2

Mij is bekend dat er onder de tolken onvrede bestaat over de vergoedingen en onduidelijkheid
bestaat over het moment waarop zij met door de overheid gecontracteerde opdrachtnemers
afspraken kunnen maken over de hoogte ervan. Zoals dat ook voor alle andere op grond
van het Besluit tarieven in strafzaken plichtige dienstverlening geldt, zullen ook
het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak de eerdere vaste tarieven (nu minimumtarieven)
blijven hanteren totdat via de gecontracteerde marktpartijen de tariefontwikkeling
tot stand kan komen. Na invoering van de nieuwe contracten is het mogelijk voor de
tolk en vertaler om met de intermediair te onderhandelen over de tarieven. De publicatie
voor de aanbesteding van de nieuwe contracten voor het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak
wordt op dit moment voorzien in het vierde kwartaal van 2021.

Om de onduidelijkheid weg te nemen zal ik een website laten ontwikkelen waarmee de
tolken en vertalers worden geïnformeerd over het stelsel en de daarover veelgestelde
vragen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de toegang tot het recht van Nederlanders die Fries spreken
hiermee een dode letter is geworden?

Antwoord 3

Ik deel deze mening niet. Zoals toegelicht bij vraag 2 wordt er momenteel een nieuwe
systematiek ingevoerd. Ik heb er alle vertrouwen in dat onder dit nieuwe stelsel de
beschikbaarheid van tolken Fries voor de rechtspleging ook voor de toekomst is gewaarborgd.
Overigens wordt de toegang tot het recht van Nederlanders die Fries spreken ook op
andere wijzen gefaciliteerd. Zo werkt bij de rechtbank Noord-Nederland een aanzienlijk
aantal rechters en griffiers met een actieve beheersing van het Fries. Daarnaast stelt
de rechtbank bij alle vacatures voor rechters en griffiers als eis dat minimaal sprake
is van passieve beheersing van de Friese taal of de bereidheid tot het volgen van
een cursus Fries verstaan en lezen. Ieder jaar worden er cursussen Fries aangeboden
aan niet-Friestalige rechters en griffiers van de rechtbank. Bij het arrondissementsparket
Noord-Nederland zijn Friestalige officieren van justitie werkzaam en wordt geïnvesteerd
in het aanbieden van cursussen Fries voor de niet-Friestalige officieren. Ook bij
het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden en de vestiging van het ressortparket in Arnhem-Leeuwarden
zijn raadsheren en advocaten-generaal werkzaam die de Friese taal spreken.

Vraag 4

Waarom steekt de regering nog altijd geld in de Netherlands Commercial Court zodat
ondernemingen in het Engels kunnen produceren, terwijl Nederlanders die Fries spreken
nu in de kou komen te staan omdat u op de tolken en vertalers wil beknibbelen?

Antwoord 4

Zoals onder vraag 2 toegelicht wordt er momenteel een stelselwijziging doorgevoerd
waarbij er niet langer vaste (niet onderhandelbare) tarieven voor tolk- en vertaaldiensten
gelden maar waarbij de tolken en vertalers met de intermediairs kunnen onderhandelen
over hun tarieven. Daarbij zijn de genoemde vaste tarieven in het Besluit tarieven
in strafzaken (Btis) gewijzigd in gegarandeerde minimumtarieven. In dit nieuwe stelsel
zijn derhalve hogere tarieven dan voorheen wel mogelijk maar lagere tarieven niet.

Overigens is het uitgangspunt bij het Netherlands Commercial Court (NCC) dat op termijn
de uitgaven worden bekostigd door de inkomsten uit de griffierechten van het NCC.

Vraag 5

Welke acties gaat u ondernemen om de toegang tot het recht voor Nederlands die Fries
spreken te herstellen?

Antwoord 5

Er is geen sprake van het vervallen (zijn) van de toegang tot het recht voor Nederlanders
die Fries spreken. Ik verwijs daarvoor naar mijn antwoord op vraag 3. Daarnaast heeft
het Openbaar Ministerie mij verzekerd dat indien een justitiabele Fries wenst te spreken
dit zal worden geregeld.

Vraag 6

Welke acties gaat u ondernemen om te voorkomen dat ook andere gerechtstolken en -vertalers
in andere talen ermee gaan stoppen?

Antwoord 6

In algemene zin zal het nieuwe stelsel, zoals dat is uiteengezet in het antwoord op
vraag 2, ervoor moeten gaan zorgen dat de tolken met de intermediairs afspraken kunnen
maken over de voorwaarden waaronder zij voor de overheid willen werken. Daarnaast
ben ik in nauw contact met de beroepsgroep van tolken en vertalers om de invoering
van het nieuwe stelsel te begeleiden. Voorts is er een systematiek ontwikkeld waarmee
wordt gemonitord of de doelstellingen van het nieuwe stelsel worden bereikt en waarmee
ook eventuele knelpunten kunnen worden gesignaleerd.

Vraag 7

Kunt u deze vragen beantwoorden voorafgaand aan het Commissiedebat rechtspraak van
30 september?

Antwoord 7

Ja.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden Romke de
Jong (D66) en Bikker (ChristenUnie), ingezonden 23 september 2021 (vraagnummer 2021Z16184).