Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Vestering en Teunissen over turf-vrije potgrond

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit), mede namens
Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 24 september
2021).

Vraag 1

Kent u het bericht «Koop turf-vrije potgrond!»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de turf voor potgrond afgestoken wordt uit veengronden, die hierdoor
vernietigd worden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Veen of turf is een belangrijke grondstof voor potgrond. Veen is een natuurlijke grondstof
die ontstaan is uit plantenresten. Voor de vorming van een veenpakket van 1 meter
dikte is minimaal 1.000 jaar nodig. Er wordt in Europa op ongeveer 60–70.000 ha veen
gewonnen voor de productie van veenproducten, waarbij veen wordt afgegraven en als
product verkocht. Dergelijke praktijk kan zorgen voor uitputting en verdwijnen van
veenlandschappen.

Vraag 3

Deelt u het inzicht dat veengebieden en -gronden een belangrijke rol spelen in ecosystemen,
voor biodiversiteit en de opslag van broeikasgassen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoeveel
CO2 komt er vrij door het winnen van turf en wat zijn de gevolgen voor de biodiversiteit?

Antwoord 3

Ja, veengebieden zijn unieke, complexe ecosystemen en zijn van mondiaal belang voor
biodiversiteit en klimaat. Er ligt een grote hoeveelheid koolstof opgeslagen in veengebieden.
De VN-rapportage uit 2019 geeft aan dat bij turfwinning in de Europese Unie 10,2 Megaton
CO2 vrijkomt. De winning van turf kan negatieve effecten hebben op biodiversiteit door
uitputting en verdwijning van veenlandschappen. Om deze effecten van de turfwinning
in Europa te minimaliseren is het Responsible Produced Peat (RPP) label opgezet. Waardoor
natuurgebieden met hoge ecologische waarde behouden blijven en rehabilitatiemaatregelen
van veengebieden na de turfwinning voorgeschreven is. De Nederlandse branche vereniging
voor potgrond en substraatfabrikanten (VPN) heeft als beleidsdoel dat 100% van het
veen afkomstig zijn van RPP gecertificeerde veenderijen in 2025. De effecten voor
biodiversiteitsverlies worden zo beperkt, maar zullen niet afwezig zijn.

Vraag 4

Hoeveel potgrond wordt er jaarlijks geïmporteerd en verkocht in Nederland?

Antwoord 4

De Vereniging Potgrond- en Substraatfabrikanten Nederland (VPN) heeft op haar site
(www.devpn.nl) informatie over het gebruik van de verschillende grondstoffen voor de productie
van potgrond. De jaarlijkse productie in Nederland in 2018 was 7,1 mln m3 substraat, waarvan 4,5 mln m3 voor de Nederlandse markt en 2,6 mln m3 export. Op de VPN-site staat ook info over de herkomst van grondstoffen.

Vraag 5

Uit welke landen komt de turf die verkocht wordt in de potgrond in Nederlandse winkels
en hoe wordt dit gewonnen? Hoeveel kubieke meter turf zit hierin? Hoeveel CO2 komt hierdoor vrij en hoeveel en welke soorten worden hierdoor benadeeld?

Antwoord 5

In Nederland wordt potgrond verkocht dat gewonnen wordt in Duitsland, Estland, Finland,
Ierland, Letland, Litouwen, Polen, Rusland of Zweden. Tuincentra bieden diverse potgronden
van verschillende samenstelling aan. Afhankelijk van de doelplant verschilt het gehalte
aan turf in deze producten. De hoeveelheid CO2-emissie per kg potgrond is niet exact bekend. Momenteel vind er een life-cycle-analysis
plaats die hier meer duidelijkheid over moet geven. Veen wordt vooral gewonnen in
hoogvenen. Soorten die gerelateerd zijn aan dergelijke ecosystemen, zouden mogelijk
kunnen worden benadeeld.

Vraag 6

Welke landen in Europa hebben wetgeving die verkoop, gebruik of winning van turf nu
of in de nabije toekomst verbiedt?

Antwoord 6

Alleen Engeland kent een voornemen tot een verbod op de verkoop van potgrond gebaseerd
op veenwinning. De Engelse regering heeft dit recent gepresenteerd in England’s Peat
Actionplan. In andere landen vindt er wel debat plaats, maar zijn er geen voornemens
tot een verbod.

Vraag 7

Deelt u het inzicht dat veengebieden twee keer zoveel CO2 opslaan als bossen en mede daarom goede bescherming nodig hebben? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 7

De totale voorraad aan koolstof opgeslagen in veen wereldwijd is zeer groot en wordt
geschat op ongeveer 644 Gigaton, maar de koolstofvastleggingssnelheid is laag. Veenvorming
is een langzaam proces over een periode van duizenden jaren met koolstofvastleggingssnelheden
kleiner dan 0.1 ton CO2 per hectare per jaar. Bij ontwatering en extractie van veen komt veel koolstof vrij.
Daarom is het van belang om de koolstofvoorraden in veengebieden vast te blijven houden.
Bossen leggen zowel boven als onder de grond koolstof vast. De vastleggingssnelheden
hangen af van het type bos waarbij jonge bossen vaak een hogere koolstofvastleggingssnelheid
kennen en oude bossen een hogere koolstofvoorraad. Wereldwijd staan er ook veel bossen
op veengronden, zogenaamde veenbossen. Zowel bossen als veengebieden spelen dus belangrijke
rol in koolstofvastlegging en koolstofopslag. Het is mede om die reden van belang
zorgvuldig met deze gebieden om te gaan.

Vraag 8

Bent u bereid om te onderzoeken of het mogelijk is om de verkoop van turf voor potgrond
geleidelijk af te schaffen en om het gebruik van compost te stimuleren? Zo nee, waarom
niet? Zo ja, per wanneer?

Antwoord 8

Ja, ik ben door uw Kamer per motie opgeroepen toe te werken naar volledig turfvrije
potgrond voor particulieren en om in samenwerking met de tuinbouwsector en VNG te
onderzoeken hoe en op welke termijn het gebruik van turf en turfproducten in de professionele
sector voor in ieder geval de sierteelt en bij gemeenten kan worden uit gefaseerd
en vervangen kan worden door alternatieven. Ik zal uw Kamer voor de begrotingsbehandeling
van LNV informeren over de stand van zaken.