Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kuik over het bericht dat documentatie van woningen zeer gemakkelijk op te vragen is

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), mede
namens de Minister van Justitie en Veiligheid (ontvangen 21 september 2021). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 3418.

Vraag 1

Bent u bekend met de reportage van Vrije Vogels op Youtube van 29 april 2021 «Inbreken
bij BN’ers heel makkelijk»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u er bekend mee dat het erg gemakkelijk is om documentatie van woningen op te
vragen, ook in het geval dat het niet iemands eigen woning is?

Antwoord 2

Ja. De openbaarheid volgt uit de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en de Archiefwet
(zie ook de antwoorden op de vragen 4 tot en met 6). Bouwtekeningen worden vooral
geraadpleegd wanneer mensen een woning of ander gebouw willen verkopen, kopen of verbouwen.
Het gaat niet alleen om woningeigenaren, maar ook om huurders, kandidaat-kopers, makelaars,
projectontwikkelaars, aannemers en architecten. Bouwtekeningen worden daarnaast geraadpleegd
door heemkundigen en anderen die historisch onderzoek doen in archieven. Verder raadplegen
gemeentelijke hulpdiensten zoals politie en brandweer soms bouwtekeningen van gebouwen.

Vraag 3

Vindt u ook dat het onwenselijk is om, in het bijzonder van publieke figuren die te
maken hebben met bedreiging, gegevens van de privéwoning op te kunnen vragen?

Antwoord 3

In zijn algemeenheid is het wenselijk dat mensen toegang hebben tot bouwtekeningen,
zie hiervoor de antwoorden op vraag 2 en 4. Bouwdossiers zijn bij gemeenten geordend
en opvraagbaar op adressen en niet op namen van personen die de betreffende bouwvergunningen
oorspronkelijk hebben aangevraagd. Iemand die bouwtekeningen wil opvragen van de woning
van een publieke figuur en/of een persoon voor wie de overheid beveiligingsmaatregelen
heeft getroffen, moet dus eerst op een andere wijze achterhalen wat het huisadres
is van deze persoon.

Vraag 4

Welke controles zijn er ingebouwd ten aanzien van het opvragen van documentatie van
woningen? Is dat verschillend geregeld per gemeente?

Antwoord 4

Bouwtekeningen die in het kader van een vergunningaanvraag aan gemeenten zijn verstrekt,
zijn in principe openbaar voor eenieder, ongeacht het belang dat een verzoeker heeft
bij inzage. Voor bouwtekeningen inzake een reguliere omgevingsvergunning volgt dit
uit de Wob. Voor vergunningaanvragen waarop afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht
(Awb) van toepassing is, geldt dat zij in het kader van de voorbereiding van de beslissing
op de aanvraag gedurende zes weken ter inzage worden gelegd en als de vergunning is
verleend nogmaals zes weken ter inzage worden gelegd om belanghebbenden de gelegenheid
te geven beroep tegen de vergunning in te stellen. Na het verstrijken van die termijnen
zijn de bouwtekeningen op te vragen bij de gemeente op grond van de Wob.

Voor oudere bouwdossiers die zijn overgebracht naar de gemeentelijke archiefdiensten
– dit zijn meestal bouwtekeningen van meer dan twintig jaar oud – volgt openbaarheid
uit de Archiefwet. Bij de meeste gemeenten kunnen mensen een aanvraag indienen en
bouwtekeningen ter plaatse inzien, en al dan niet tegen betaling een (analoge of digitale)
kopie krijgen. Sommige gemeenten publiceren oude bouwtekeningen online.

Op bouwtekeningen zelf staan alleen namen van de architect of tekenaar en deze worden
niet geanonimiseerd mede vanwege het auteursrecht. In andere documenten die deel uitmaken
van bouwdossiers, zoals de vergunningsaanvraag, komen wel persoonsgegevens voor die
worden afgeschermd bij het verstrekken van een kopie, mede in verband met de Algemene
verordening gegevensbescherming.

Vraag 5

In hoeverre wordt er een belangenafweging gedaan in een gemeente bij het verstrekken
van huisdocumentatie?

Antwoord 5

Uit de Wob en de Archiefwet volgt dat bouwtekeningen in principe openbaar zijn voor
eenieder, ongeacht het belang dat een verzoeker heeft bij raadpleging. Een belangenafweging
is alleen aan de orde indien er redenen zijn om de openbaarheid van bouwtekeningen
te beperken. Zie het antwoord op vraag 6.

Vraag 6

Op basis van welke wet- en regelgeving worden deze gegevens beschermd? Is hier sprake
van een maas in de AVG of andere privacywetgeving?

Antwoord 6

Zowel onder de Wob als de Archiefwet is het mogelijk de openbaarheid te beperken.
Artikel 10 van de Wob en artikel 15 van de Archiefwet zijn daarbij van toepassing,
waarbij onder meer gegevens die de persoonlijke levenssfeer raken (zoals namen, adressen,
geboortedata, handtekening en BSN) kunnen worden geanonimiseerd. Ook gedurende een
eventuele terinzagelegging op grond van de Awb kan de openbaarheid worden beperkt
(artikel 3:11, tweede lid, Awb). Voor bouwtekeningen is inmiddels onderkend dat er
gebouwen zijn met een verhoogd veiligheidsrisico, zoals politiebureaus, gevangenissen,
militaire objecten, voetbalstadions, risicovolle (fabricage)bedrijven, of de woning
van de burgemeester. Daarom hanteren gemeenten steeds vaker een zogenaamde uitsluitingenlijst
of lijst van risico-objecten. Bouwtekeningen van gebouwen op zo’n lijst worden alleen
verstrekt als de eigenaar of gebruiker van het pand de verzoeker hiervoor toestemming
heeft gegeven, en anders niet. Dit wordt voor (oudere) bouwtekeningen die zijn overgebracht
naar archiefdiensten ook aanbevolen in de handreiking van de VNG: «Beperkt waar het
moet» (https://vng.nl/sites/default/files/2019-11/beperkt-waar-het-moet_201907…)

In de praktijk blijkt het moeilijk te zijn om de uitsluitingenlijst actueel te houden
en verschilt het beleid per gemeente. Sommige gemeenten bieden de mogelijkheid aan
belanghebbenden (eigenaren, gebruikers) om hun pand zelf aan te melden voor een uitsluitingslijst
of lijst van risico-objecten; bouwtekeningen hiervan worden dan niet aan derden verstrekt
als daar een goede reden voor is. De gemeente maakt een belangenafweging.

Vraag 7

Zijn de gegevens van personen die bewaakt worden ook dermate gemakkelijk op te vragen?
Acht u dat wenselijk?

Antwoord 7

Of bouwtekeningen van woningen – van personen die beveiligd worden door de overheid
in het kader van het stelsel bewaken en beveiligen – op te vragen zijn, is afhankelijk
van het feit of de desbetreffende panden op een gemeentelijke uitsluitingslijst staan.
Zoals aangegeven onder vraag 6 bieden sommige gemeenten de mogelijkheid aan belanghebbenden
om panden aan te melden voor een dergelijke uitsluitingslijst. In geval van dreiging
en risico kan de overheid aanvullende bewakings- & beveiligingsmaatregelen treffen
ten behoeve van de veiligheid van personen. Deze zichtbare en onzichtbare maatregelen
worden getroffen op basis van een dreigingsinschatting. De maatregelen zijn erop gericht
om weerstand te bieden tegen de dreiging in kwestie. Mede gelet daarop is het vanuit
veiligheidsperspectief niet noodzakelijk om standaard te voorkomen dat bouwtekeningen
van woningen opgevraagd kunnen worden. Om te komen tot een eenduidige werkwijze van
het doel en het gebruik van de uitsluitingslijst ga ik, de Minister van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties, met betrokken partijen en de VNG in gesprek. Zie ook
het antwoord op vraag 9.

Vraag 8

Bent u bekend met casussen waarbij bouwtekeningen van woningen zijn opgevraagd en
gebruikt bij inbraken of andere vormen van het illegaal inbreken in een woning?

Antwoord 8

Nee, ik ben niet bekend met dit fenomeen. Echter, ik kan ook niet uitsluiten dat er
gevallen zijn waar bouwtekeningen zijn of zullen worden gebruikt.

Vraag 9

Indien er nog geen procedures zijn ingericht om effectief te controleren op iemands
identiteit en iemands belang bij de opgevraagde documenten, bent u voornemens om daar
procedures voor in te richten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

Nee. Het verstrekken van bouwtekeningen is een verantwoordelijkheid van gemeenten.
Zoals hierboven aangegeven, volgt uit de Wob en de Archiefwet dat bouwtekeningen in
beginsel kunnen worden geraadpleegd door eenieder, zonder daarin een belang te hoeven
stellen. Wel achten wij het wenselijk dat gemeenten aan eigenaren en gebruikers van
panden de mogelijkheid biedt deze op een uitsluitingslijst voor risico-objecten te
zetten, zoals de VNG aanbeveelt, zodat gemeenten de betrokken belangen op een juiste
wijze kunnen afwegen. Ik ben graag bereid om, samen met de bij dit vraagstuk betrokken
partijen, met de VNG in gesprek te gaan, mede om de mogelijkheden tot harmonisatie
van het doel en het gebruik van de uitsluitingslijst te bezien.