Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Tjeerd de Groot over het bericht `Steekproef- Veel vishandelaren maken er een potje van en informeren hun klanten slecht'

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 14 juni
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 1998.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Steekproef: Veel vishandelaren maken er een potje van
en informeren hun klanten slecht» en de actie van de Consumentenbond?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u reflecteren op de bevindingen van de Consumentenbond dat 99% van de bezochte
vishandelaren zich niet aan de wetgeving omtrent etikettering houdt?

Antwoord 2

Voor vishandelaren gelden verschillende etiketteringsverplichtingen, zoals voor voedselveiligheid
en een veilige toepassing van de producten. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de houdbaarheidsdatum
en informatie over allergenen. Daarnaast gelden er etiketteringsverplichtingen op
grond van de Gemeenschappelijke Marktordening voor visserijproducten en aquacultuurproducten.
Hierbij gaat het bijvoorbeeld om informatie over de wetenschappelijke benaming, herkomst,
vangstmethode en of het product ontdooid is geweest. De beperkte middelen voor controle
en handhaving worden zo effectief mogelijk ingezet op basis van een risico-categorisering.
Bij de controles bij vishandelaren ligt de focus op voedselveiligheid. De controles
op de legaliteit van de vangst (herkomstgebied en vangstmethode) vindt plaats bij
inspecties op zee en bij aanlanding of import.

De constatering van de Consumentenbond dat 99% van de bezochte vishandelaren zich
niet aan de wetgeving omtrent etikettering houdt, heeft betrekking op de consumenteninformatie
die op grond van de Gemeenschappelijke Marktordening voor visserijproducten en aquacultuurproducten
verschaft moet worden. Dat betekent dat, volgens het onderzoek van de Consumentenbond,
de consument bij viswinkels en marktkramen vaak niet de informatie krijgt waar hij
recht op heeft. Ik vind het belangrijk dat de sector hier verbetering in brengt en
ik wil onderzoeken op welke manier het Europees Maritiem Visserijfonds (EMVAF) hierin
kan ondersteunen om hier verbeteringen in te brengen. Ik zal de mogelijkheden hieromtrent
met de sector bespreken.

Vraag 3

Kunt u bovendien reflecteren op de bevinding van de Consumentenbond dat waar in supermarkten
60% van het assortiment een keurmerk kent, dit bij vishandelaren slechts 1% is? Hoe
verklaart u dit verschil?

Antwoord 3

De keuze voor het toepassen van een keurmerk is een private keuze waarmee bedrijven
zich kunnen onderscheiden in de markt. Het artikel van de Consumentenbond geeft aan
dat de veelal kleinere speciaalzaken het voeren van keurmerken zien als een (tijds)investering
die geen extra winst oplevert, omdat consumenten vooral zouden kijken naar waarneembare
kwaliteit, soort vis en prijs. Onderzoek uit april 2018 van de universiteit van Wageningen2 vermeldt daarnaast het voordeel dat supermarkten hebben vanwege hun grotere mate
van samenwerking in het aanvragen van certificering als mogelijke reden dat supermarkten
meer vis met keurmerk in hun assortiment voeren.

De Vereniging van Nederlandse Visspecialisten heeft in een reactie op het artikel
aangegeven informatie over het MSC en ASC keurmerk met de leden te delen en de vereniging
zal meer inzetten op het bieden van hulp bij de informatievoorziening richting de
consument.3

Vraag 4

Deelt u de mening dat een goede informatievoorziening van essentieel belang is voor
het maken van duurzame en diervriendelijke keuzes die niet bijdragen aan overbevissing
of schade berokkenen aan kwetsbare ecosystemen?

Antwoord 4

Ja, om een weloverwogen keuze te kunnen maken is een goede informatievoorziening belangrijk
voor consumenten. Voor een deel wordt deze informatie verplicht voorgeschreven in
de Gemeenschappelijke Marktordening voor Visserij- en Aquacultuurproducten, zoals
aangegeven in het antwoord op vraag 2. Aanvullend op de verplichte etiketteringseisen
kunnen bedrijven de keuze maken om vrijwillig een duurzaamheidskeurmerk te hanteren
om consumenten meer mogelijkheden te bieden om een keuze te maken, op basis van aanvullende
duurzaamheidsvoorwaarden zoals dierenwelzijn.

Om overbevissing en schade aan kwetsbare ecosystemen te voorkomen, worden op Europees
niveau regels afgesproken over bijvoorbeeld visquota, vangstmethoden en vangstgebieden.
Hier dient de visserijsector zich aan te houden en hierop wordt gecontroleerd bij
inspecties op zee en bij aanlanding. Ook bij de import van visproducten moeten de
bedrijven zich ervan zeker stellen dat deze producten aan alle duurzaamheidsverplichtingen
voldoen.

Vraag 5

Kunt u aangeven met welke regelmaat vishandelaren worden gecontroleerd of zij zich
aan de wetgeving houden door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)?

Antwoord 5

De NVWA houdt risicogericht toezicht op de voedselveiligheid bij vishandelaren met
de frequentie van ca. één keer per twee á drie jaar. Dat kan vaker zijn naar aanleiding
van consumentenmeldingen of specifieke projecten (bv monsteronderzoeken).

Vraag 6

Herkent u de cijfers uit het onderzoek van de Consumentenbond in eerdere handhavingsacties
van de NVWA?

Antwoord 6

De controles van de NVWA bij vishandelaren richten zich vooral op naleving van de
voedselveiligheidsvoorschriften en niet op de etiketteringsvoorschriften die volgen
uit de Gemeenschappelijke Marktordening over duurzaamheid, omdat deze een lager risiconiveau
hebben. De middelen voor controle en handhaving worden zo effectief mogelijk ingezet
op basis van een risico-categorisering. Hierbij ligt de focus op voedselveiligheid.

Vraag 7

Bent u van mening dat de voedselveiligheid van vishandelaren te garanderen is met
de huidige handhavingsfrequentie?

Antwoord 7

De producent van levensmiddelen is primair verantwoordelijk voor het op de markt brengen
van voor de consument veilige levensmiddelen. De veiligheid van voedsel wordt gewaarborgd
via meerdere (etiketterings)eisen, zoals regelgeving over houdbaarheidsdata, microbiële
criteria en hygiëne regelgeving. De eisen en regelgeving voor voedselveiligheid moeten
door de vishandelaren worden gewaarborgd en deze worden gehandhaafd door de NVWA.
Zie voor de handhavingsfrequentie het antwoord op vraag 5.

Vraag 8

Geven de resultaten uit dit onderzoek aanleiding om hier een handhavingsactie op te
verrichten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kan de Kamer hiervan actief op de hoogte worden
gehouden?

Antwoord 8

Nee. Overtredingen op de wettelijke etiketteringsverplichtingen uit de Gemeenschappelijke
Marktordening, leveren geen risico op voor veiligheid of gezondheid van mensen, dieren
of het ecosysteem. De legaliteit van vangsten wordt immers tijdens inspecties op zee
en bij aanlanding of import gecontroleerd. Een handhavingsactie is daarom niet opportuun.
wordt niet zodanig ingeschat

Vraag 9

Geven de resultaten uit dit onderzoek aanleiding om in overleg te treden met brancheorganisaties
van vishandelaren over informatievoorziening, etikettering en labels? Zo nee, waarom
niet? Zo ja, kan de Kamer hiervan actief op de hoogte worden gehouden?

Antwoord 9

Ja, ik zal de Europese verplichtingen omtrent informatievoorziening aan consumenten
nadrukkelijk bij de brancheorganisaties in de visserijsector onder de aandacht te
brengen en daarbij aangeven dat het belangrijk is dat de sector hierin verbeteringen
aanbrengt. Het Europees Maritiem, Visserij- en Aquacultuur Fonds (EMVAF) biedt mogelijkheden
om de sector hierbij te ondersteunen. Daarbij kan ook gekeken worden naar hoe vishandelaren
kunnen bijdragen aan het verder verbeteren van de duurzaamheid in de visserijketen,
zoals het voeren van keurmerken. Wanneer er ontwikkelingen zijn op dit gebied, zal
ik de Kamer daarover informeren.

Vraag 10

Kunt u deze vragen elk afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 10

Ja.