Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over de kabinetsappreciatie Mededeling Europese Commissie Eén Verenigd Front tegen Covid-19 (Kamerstuk 25295-989)

In de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport bestond er bij enkele
fracties behoefte een aantal vragen en opmerkingen voor te leggen aan de Minister
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport inzake de Kabinetsappreciatie bij de Mededeling
van de Europese Commissie «Eén Verenigd Front tegen Covid-19» (Kamerstuk 25 295, nr. 989).

De (fungerend) voorzitter van de commissie, Agema

Adjunct-griffier van de commissie, Bakker

Inhoudsopgave

I

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

II

Antwoord/ Reactie van de Minister

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de kabinetsappreciatie bij de
mededeling Europese Commissie Eén Verenigd Front tegen Covid-19. Zij hebben hierbij
nog enkele vragen en/of opmerkingen.

Het vaccinatieproces versnellen

De leden van de VVD-fractie zijn het natuurlijk eens met het voorstel om het vaccinatieproces
te versnellen. Daarvoor is het wel noodzakelijk dat er voldoende vaccins zijn en daar
moet de Europese Commissie voor zorgen. Wat heeft de Europese Commissie de afgelopen
tijd gedaan om extra vaccins voor de EU te krijgen, naast het naar voren halen van
al afgesproken leveringen? Welke vaccins komen er nog aan, naast de vier reeds goedgekeurde
vaccins en wanneer kunnen die op de markt toegelaten worden? Genoemde leden lezen
tevens dat gesproken wordt over het succes van de EU-vaccinatiestrategie. Waar wordt
dat aan afgemeten? Vergeleken met welke Westerse landen wordt de EU-vaccinatiestrategie
vergeleken om te bepalen of het een succes is? Hoe moet dit gezien worden in relatie
tot al het gedoe rondom het AstraZeneca-vaccin, het contract daarover met de Europese
Commissie en de juridische procedure die blijkbaar nodig is? Wanneer vindt een evaluatie
van de EU-vaccinatiestrategie plaats, om daarvan te kunnen leren voor de toekomst?

De leden van de VVD-fractie vinden dat ook gekeken moet worden naar de tweede helft
van 2021, 2022 en 2023 als het gaat om vaccinaties. Wat doet de Europese Commissie
daaraan? Het lijkt erop dat de Europese Commissie vooral wil inzetten op mRNA-vaccins.
Waarop is deze keuze gebaseerd, want het is toch nog niet duidelijk welke van de vaccins
bijvoorbeeld de langste bescherming biedt? En hoe wordt ervoor gezorgd dat ook voor
de komende jaren er voldoende flexibiliteit in het beleid zit om in te kunnen spelen
op onverwachte ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de noodzaak van een booster en/of
het volledig opnieuw vaccineren van de volledige bevolking en/of voldoende rekening
te kunnen houden met virusmutanten?

Genoemde leden lezen dat het gebruik van vaccincertificaten voor andere doeleinden
dan gezondheidsbescherming te voorbarig is volgens de Europese Commissie. Dit geldt
ook voor grensoverschrijdend gebruik van vaccinatiecertificaten. Hoe is dit te rijmen
met de recente uitspraken van Ursula von der Leyen dat Amerikaanse burgers deze zomer
met een vaccinbewijs welkom zijn in de Europese Unie? Wat is in de tussentijd veranderd?
Hoe moet de recente keuze van Griekenland om mensen met een vaccinatiebewijs toe te
laten voor vakantie in dat licht gezien worden, ook in relatie tot het vrije verkeer
van personen?

De leden van de VVD-fractie hebben vragen over de passage met betrekking tot het doel
van het de Minister om zich in te zetten om tenminste 70% van de volwassen bevolking
in de zomer van 2021 te hebben gevaccineerd. Hoe moet dit gezien worden in relatie
tot de planning en dus het doel om begin juli iedere Nederlander boven de 18 jaar
minimaal een prik te hebben gegeven? Hoeveel mensen zijn begin juli volledig gevaccineerd?
Wanneer is de rest van de bevolking volledig gevaccineerd? In hoeverre is straks ook
ruimte om meer risicogroepen van 16 en 17 jaar te vaccineren dan nu is afgesproken?
Wanneer zou dit aan de orde kunnen zijn?

Het opvoeren van testen en sequencing

De leden van de VVD-fractie kunnen zich natuurlijk vinden in het opvoeren van testen
en sequencing (bepalen welke variant van het virus is aangetroffen). Wat heeft het
Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) de afgelopen tijd gedaan
om landen bij te staan met sequencing? Hoe ver is Nederland als het gaat om sequencing
van 5 tot 10% van alle positieve samples? Hoe staat het met de wederzijdse erkenning
van sneltesten in de EU?

Het waarborgen van de werking van de interne markt

De leden van de VVD-fractie vinden het waarborgen van de interne markt (en het daarbij
behorende vrije verkeer van personen en goederen) van groot belang, evenals het behoud
van de Green Lanes. Genoemde leden willen graag een overzicht van maatregelen, zoals
de Europese Commissie adviseert om wel of niet te nemen in dit verband, die de diverse
EU-landen nemen met daarbij aangegeven of ze de interne markt of Green Lanes negatief
raken.

Internationaal leiderschap en solidariteit tonen

Deze leden lezen dat de EU een mechanisme zal opzetten voor het delen van vaccins,
waarmee het surplus aan vaccins in de EU efficiënt kan worden ingezet voor derde landen.
Kan een overzicht gegeven worden wanneer welke vaccins «over» zijn als surplus in
de EU en in Nederland? Kan een overzicht gegeven worden van de houdbaarheid van de
verschillende vaccins? En stel dat er eind mei 2021 AstraZeneca-vaccins over zijn
in Nederland, gaat de Minister die bij voorkeur dan eerst aanbieden aan mensen onder
de 60 jaar die vrijwillig wel AstraZeneca willen hebben, in plaats van te gebruiken
als surplus dat ingezet zou kunnen worden in derde landen? Zo nee, waarom niet? Wanneer
kan er sprake zijn van een surplus in Nederland en om welke vaccins gaat het dan?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

Het vaccinatieproces versnellen

De leden van de D66-fractie lezen in de mededeling dat de ambitie van de Europese
Commissie is om tegen maart 2021 minimaal 80% van de zorgmedewerkers en mensen ouder
dan 80 jaar hebben gevaccineerd en in de zomer van 2021 minimaal 70% van de volwassen
bevolking te hebben gevaccineerd. Is dit eerste doel gehaald? En in hoeverre is het
tweede doel, van minimaal 70% van de bevolking gevaccineerd, volgens de Minister realistisch
om te behalen?

De leden van de D66-fractie vragen de Minister om aan te geven of de vaccinatiebereidheid
erg verschilt tussen lidstaten. Welke positie neemt Nederland in binnen Europa als
het gaat om de vaccinatiebereidheid? Als deze gegevens niet beschikbaar zijn, is de
Minister bereid dit wel te achterhalen? Immers kan een hoge of een lage vaccinatiebereidheid
in andere lidstaten gebruikt worden om hier in Nederland van te leren.

De leden van de D66-fractie vragen de Minister naar de aanschaf van vaccins in Europees
verband. De Minister heeft tijdens het debat rondom de ontwikkelingen van het coronavirus
van 22 april jongstleden aangegeven niet de voorkeur te hebben in de aanschaf van
één type vaccin. Hij zei: «Het tweede waar ik voor ben, is om een afspraak te maken
om de vaccins qua samenstelling aangepast te krijgen aan de laatste varianten waartegen
je bescherming zou willen bieden. Dat vergt een meer contractuele afspraak – dat betreft
niet een bepaald type vaccin – zodat je altijd conform de laatste mutaties vaccins
geleverd krijgt.» Nu constateren deze leden dat de Europese Commissie vooral inzet
op mRNA-vaccins waarvan er onlangs 1,8 miljard extra zijn aangeschaft, zo lezen zij
op 8 mei jl. in de media.1 Worden er ook andere vaccins ingekocht, zoals de voorkeur is van de Minister? Zijn
er ook nieuwe deals gesloten met AstraZeneca of Janssen? Of is bewust gekozen om alleen
in te zetten op het Pfizer-vaccin? Zo ja, waarom? En waarom is gekozen voor Pfizer
en niet andere (mogelijke) producenten van het BioNTech vaccin?

De leden van de D66-fractie lezen dat de Europese Commissie en de Europese Investeringsbank
(EIB) samenwerken om bij vaccinfabrikanten de productiecapaciteit in de EU te maximaliseren
en nieuwe contracten te sluiten. Is dit gelukt? Kan de Minister aangeven of het drukken
op de vaccinfabrikanten ook heeft geleid tot een hogere productie? Zo niet, welke
alternatieven zijn er volgens de Minister?

Internationaal leiderschap en solidariteit tonen

De leden van de D66-fractie zijn het met het kabinet eens dat geïnvesteerd moet worden
om vaccins wereldwijd toegankelijk te maken. In de mededeling missen genoemde leden
het aangaan van (diplomatieke) gesprekken met andere landen over het produceren en
het exporteren van vaccins. Zo constateren deze leden dat er meerdere landen zijn
met exportverboden en produceert het ene land meer dan het andere. Zijn handelsafspraken
door de EU op het wereldtoneel, waarin productie, aanschaf, importeren en exporteren,
onderdeel van de strategie van de EU om meer vaccins beschikbaar te maken voor ontwikkelingslanden?
Zo nee, waarom niet?

De leden van de D66-fractie missen bij dit onderwerp ook de gesprekken over patentenafspraken
van de Wereldhandelsorganisatie. Is dit inmiddels wel toegevoegd aan het thema: één
front tegen COVID-19 strategie?

Het opvoeren van testen en sequencing

De leden van de D66-fractie lezen dat de Europese Commissie lidstaten erop aandringt
om de sequencing te verhogen naar 5 tot 10% van alle positieve samples. Waarom is
dit percentage volgens de Europese Commissie belangrijk? Op welk percentage zat/zit
Nederland op 1 maart, 1 mei en op dit moment? Indien het Nederlands percentage lager
is dan de aanbevolen 5 tot 10%, wat is daarvan de reden volgens de Minister? En is
dit verantwoord volgens de Minister?

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de kabinetsappreciatie met betrekking
tot de Mededeling Europese Commissie Eén Verenigd Front tegen Covid-19. Deze leden
hebben hier enkele vragen bij. De Europese Commissie stelde in januari als doel dat
tegen maart 2021 de lidstaten minimaal 80% van de zorgmedewerkers en mensen ouder
dan 80 jaar moeten hebben gevaccineerd. Genoemde leden vragen of Nederland deze doelstelling
heeft gehaald, en zo ja, wanneer dat het geval was.

De leden van de CDA-fractie vragen wat de laatste stand van zaken omtrent vaccinatiecertificaten
is. Wat kan Nederland hier nu nog in beïnvloeden, aangezien de Europese Commissie
aangeeft dat het voorbereidende werk al eind januari klaar moet zijn?

Genoemde leden of het klopt dat achttien EU-lidstaten samen met IJsland begonnen zijn
met pilots voor het platform van het Europese digitale groene certificaat. Kan de
Minister bevestigen dat Nederland één van de deelnemende lidstaten is? Welke lidstaten
doen verder mee? Waarom deze landen wel en andere niet? Wat wordt precies getest?
Hoe kunnen we de voortgang monitoren? Hoe worden de resultaten van deze testen gedeeld?
Welke diensten zijn betrokken in Nederland en daarbuiten?

De Europese Commissie roept lidstaten op sequencing te verhogen naar 5 tot 10% van
alle positieve samples. In de brief met de Kabinetsappreciatie Commissiemededeling
HERA Incubator wordt echter over 5% gesproken. De leden van de CDA-fractie vragen
wat het nu daadwerkelijk moet zijn. Hoeveel procent van de positieve resultaten wordt
er momenteel gesequenced in Nederland?

De Europese Commissie roept de lidstaten onder andere op te komen tot een gemeenschappelijke
lijst van wederzijds goed bevonden sneltesten. Genoemde leden vragen of er intussen
een lijst is van wederzijds erkende sneltesten. Zo ja, waar is deze te raadplegen?
Zo nee, waarom is deze lijst nog niet opgesteld?

De Europese Commissie zal een EU-mechanisme voor het delen van vaccins opzetten, waarmee
het surplus aan vaccins in de EU efficiënt kan worden ingezet voor derde landen, voornamelijk
via de COVAX-faciliteit. De leden van de CDA-fractie vragen of het klopt dat men daarover
toch nog steeds aan het praten is. Kan de Minister de laatste stand van zaken geven?

De leden van de CDA-fractie vragen tenslotte of de antwoorden op dit schriftelijk
overleg ruim vóór het Commissiedebat over de EU-Gezondheidsraad d.d. 15 juni 2021
(momenteel gepland voor 9 juni 2021) naar de Kamer gestuurd kunnen worden.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de onderhavige stukken en hebben
hierover nog de volgende vragen en opmerkingen.

De Europese Commissie stelde in de mededeling dat algemene reisverboden, het opschorten
van vluchten en vervoer over land en water niet gerechtvaardigde maatregelen zijn.
Tegelijkertijd stelde het kabinet in haar reactie hierop dat vliegverboden wel noodzakelijk
kunnen zijn «voor gebieden waar de verspreiding van nieuwe varianten hoog is» en heeft
zij ook daadwerkelijk (en niet zonder goede reden) in bepaalde gevallen vliegverboden
ingesteld. De leden van de SP-fractie vragen de Minister wat de gevolgen zijn van
het feit dat Nederland hier een ander standpunt inneemt dan de Commissie.

De leden van de SP-fractie lezen dat de Commissie in de mededeling aankondigt een
EU-mechanisme voor het delen van vaccins op te zullen zetten. Hoe staat het inmiddels
met dit mechanisme? Hoeveel vaccins zijn hier inmiddels mee gedeeld? En hoeveel vaccins
worden er naar verwachting in de toekomst mee gedeeld? Wat is de precieze relatie
tussen dit mechanisme en COVAX? Zitten er nog beperkingen aan het doneren van vaccins
aan derde landen, als gevolg van de overeenkomsten die zijn gesloten met vaccinproducenten?

II Antwoord/ Reactie van de Minister