Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Belhaj en Sjoerdsma over het bericht dat Afghaanse tolken in levensgevaar komen als de coalitietroepen van de resolute support missie vertrekken uit Afghanistan

Antwoord van Minister Bijleveld-Schouten (Defensie), mede namens de Minister van Buitenlandse
Zaken (ontvangen 12 mei 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht: «Zorgen over wreed lot van tolken die Nederlanders
in Afghanistan bijstonden nu Westen daar vertrekt»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u ervan op de hoogte dat Nederland geen goede naam heeft als het gaat om het
beschermen van tolken?

Antwoord 2

Afghaanse tolken die voor Nederland in het kader van internationale militaire missies
in Afghanistan hebben gewerkt, hebben onze speciale aandacht. Het Kabinet voelt een
grote verantwoordelijkheid voor deze groep.

De ministeries van Defensie, Buitenlandse Zaken en de IND spannen zich gezamenlijk
in om de tolken die daartoe een verzoek doen en aan de vereisten voldoen, naar Nederland
te halen om hier de asielprocedure te doorlopen, conform de werkwijze zoals beschreven
in de antwoorden op de Kamervragen van het lid Belhaj (Kamerstuk 2019D29068, aanhangsel, d.d. 4 juli 2019). In lijn met de motie Belhaj (Kamerstuk 35 300 X, nr. 44) worden deze tolken met hun gezin naar Nederland gehaald. Vanwege de COVID-19-pandemie
hebben de werkzaamheden in 2020 tijdelijk vertraging opgelopen, omdat er geen vluchten
vertrokken uit Afghanistan en de ambassade deels gesloten was. Begin 2021 is extra
capaciteit vrijgemaakt om de door COVID-19 ontstane achterstand in te lopen.

De Afghaanse autoriteiten zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van alle burgers.
Nederland vraagt daar via diplomatieke kanalen aandacht voor.

Vraag 3

Hoeveel Afghaanse tolken lopen op dit moment risico aangevallen te worden door de
Taliban of andere gewelddadige groeperingen doordat ze met Nederlandse troepen hebben
samengewerkt?

Antwoord 3

Over aantallen tolken die mogelijk risico lopen, namen en data doen we uit veiligheidsbelang
van de tolken geen uitspraken. Wel kan het Kabinet melden dat inmiddels ruim 60 Afghaanse
tolken met gezin, die aan de voorwaarden van de regeling voldeden, zijn overgekomen
om hier de asielprocedure te doorlopen. Dit proces loopt nog door.

Vraag 4

Hoe staat het met de uitvoering van motie-Belhaj (Kamerstuk 35 300 X, nr. 44)? Op welke manier wordt deze motie relevanter nu de troepen uit Afghanistan vertrekken?

Antwoord 4

Zie de antwoorden op de vragen 2 en 3.

De uitvoering van de motie Belhaj blijft relevant in het kader van de terugtrekking
van de coalitietroepen uit Afghanistan. Ook tolken die voor de huidige missie Resolute Support voor Nederland hebben gewerkt komen in aanmerking voor deze regeling. Begin 2021
is het tempo opgevoerd om dit te bewerkstellingen. Het is echter wel van wezenlijk
belang dat is vastgesteld dat de tolken aan de voorwaarden van de regeling voldoen,
in het bijzonder dat wordt aangetoond dat zij daadwerkelijk de functie van tolk hebben
verricht en dat hun identiteit is vastgesteld. Dat is op het moment dat betrokken
personen een verzoek doen bij de Nederlandse ambassade vaak nog niet duidelijk, bijvoorbeeld
omdat geen identiteitsdocument wordt overlegd.

Vraag 5

Heeft Defensie na het aannemen van deze motie Afghaanse tolken een contract bij Defensie
gegeven om vast te leggen dat ze in aanmerking komen voor bescherming van de Nederlandse
staat? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

De contracten met de tolken waar Defensie momenteel gebruik van maakt, worden veelal
door een coalitiepartner afgesloten. In lijn met de genoemde motie Belhaj wijst Defensie
de betreffende Afghaanse tolken op de mogelijkheid zich te melden bij de Nederlandse
ambassade om een verzoek in te dienen om naar Nederland te worden overgebracht om
in Nederland de asielprocedure te doorlopen.

Vraag 6

Kunt u garanderen dat alle Afghaanse tolken de bescherming krijgen die ze toekomt
aangezien ze zijn aangemerkt als een systematisch vervolgde groep in de Afghaanse
samenleving?

Antwoord 6

Het Kabinet spant zich in om te zorgen dat Afghaanse tolken die voor Nederland in
het kader van internationale missies in Afghanistan hebben gewerkt en aan de vereisten
voldoen naar Nederland kunnen komen. Zoals eerder aan de Kamer gemeld kunnen tolken
die zich bij de Nederlandse ambassade melden en aan de eisen voldoen een visum krijgen
om naar Nederland te reizen en daar de asielprocedure te doorlopen.

Conform de eerder genoemde motie Belhaj wordt bij tolken die voor internationale missies
in Afghanistan hebben gewerkt systematische vervolging aangenomen. Dat betekent dat
personen die tot deze categorie behoren voor bescherming in Nederland in aanmerking
komen. Tenzij er sprake is van contra-indicaties, of sprake is van een veilig derde
land.

Vraag 7

Op welke manier wordt de veiligheid van Afghaanse tolken gewaarborgd in het geval
zij ervoor kiezen om geen asiel aan te vragen in Nederland?

Antwoord 7

De Afghaanse autoriteiten zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van al hun burgers.
Nederland vraagt daar via diplomatieke kanalen aandacht voor. Hiernaast zet Nederland
ook in op programma’s ter verbetering van de veiligheidssector in Afghanistan, om
zo bij te dragen aan de algehele veiligheid en stabiliteit van het land.

Vraag 8

Hoe pakken bondgenoten in de coalitie dit probleem aan? Trekt Nederland lessen uit
de aanpak van bondgenoten en wordt er onderling samengewerkt op dit onderwerp?

Antwoord 8

Meerdere coalitielanden kennen eveneens een asielprocedure voor tolken die namens
hen voor een internationale missie hebben gewerkt. De uitvoering van het asielproces
is een nationale verantwoordelijkheid die elk land, ook Nederland, zelfstandig invult.
Desalniettemin staat Nederland in nauw contact met andere bondgenoten over de manier
waarop zij met de veiligheid van voor hen werkzame tolken omgaan. Landen zoals Duitsland
en Denemarken hebben een vergelijkbare aanpak als Nederland.

Vraag 9

Kunt u deze vragen afzonderlijk en tijdig beantwoorden?

Antwoord 9

Ja.