Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over de zorg dat Wajongers erop achteruitgaan

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 21 april
2021).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Zorgen bij Wajongers: ondanks belofte er toch op
achteruit»?1

Antwoord 1

Het garantiebedrag is ingesteld om ervoor te zorgen dat Wajongers er niet op achteruitgaan.
Ik voer samen met UWV met urgentie een analyse uit naar de redenen van inkomensverlies.
Als blijkt dat Wajongers er door de nieuwe wet op achteruitgaan en het garantiebedrag
dit niet verhelpt waar het dit wel had moeten doen, ga ik op zoek naar een oplossing.
Ik informeer u over de uitkomsten zodra de analyse is afgerond.

Vraag 2

Hoe kan het dat Sterre er ondanks beloften en het garantiebedrag maar liefst 300 euro
bruto per maand op achteruit gaat?

Antwoord 2

Het is niet mogelijk iets te zeggen over specifieke gevallen. In mijn antwoord op
vraag 3 en 5 geef ik aan dat er meerdere redenen kunnen zijn waarom een Wajonger er
van december 2020 op januari 2021 op achteruitgaat. Die redenen hebben niet allemaal
met het ingaan van de nieuwe wet te maken. Er zijn nu signalen dat er gevallen zijn
waarin het garantiebedrag achteruitgang niet verhelpt terwijl het dit wel had moeten
doen. Daarom voer ik een analyse uit naar redenen voor achteruitgang en kom ik met
een oplossing als er onbedoelde redenen zijn. Ik informeer u over de uitkomsten zodra
de analyse is afgerond.

Vraag 3 en 5

Klopt deze berekening? Zo nee, hoe zit het dan wel? Is al bekend wat het onderzoek
van het UWV heeft opgeleverd? 2

Hoeveel mensen gaan er net als Sterre op achteruit door de nieuwe Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening
jonggehandicapten (Wajong)?

Antwoord 3 en 5

Het is op basis van het nieuwsbericht niet mogelijk te zeggen of de berekening klopt.
UWV heeft een nacontrole uitgevoerd en daarbij gevonden fouten zo snel mogelijk hersteld.
Deze herstelacties zijn afgerond. Waarschijnlijk hebben niet alle redenen van achteruitgang
te maken met het ingaan van de nieuwe wet. Er zijn nu signalen dat er Wajongers zijn
die erop achteruitgaan doordat het garantiebedrag niet uitpakt zoals het bedoeld is.
Om hoeveel Wajongers het gaat is nog niet te zeggen.

Vraag 4

Begrijpt u dat de motivatie om te gaan werken bij Sterre op deze manier verdwijnt?
Wat onderneemt u daartegen?

Antwoord 4

Ik begrijp dat het frustrerend is wanneer het totaalinkomen niet stijgt wanneer je
meer gaat werken. Om die reden hebben we de Wajong ook zo veranderd dat meer werken
meer gaat lonen. Het garantiebedrag moet voorkomen dat mensen er door het ingaan van
de wet op achteruitgaan. Vanwege de ontvangen signalen over achteruitgang, onderzoeken
we nu met urgentie of er Wajongers onbedoeld op achteruitgaan. Dat wil zeggen dat
het garantiebedrag achteruitgang niet voorkomt, waar het dit wel had moeten doen.
Als blijkt dat Wajongers er onbedoeld op achteruit gaan, kom ik met oplossingen. Ik
informeer u zodra deze analyse is afgerond.

Vraag 6

Klopt het dat ongeveer tienduizend werkende Wajongers nog altijd wachten totdat ze
horen wat überhaupt hun garantiebedrag wordt? Hoe verklaart u deze vertraging, aangezien
het in januari bekend moest zijn?

Antwoord 6

Hoewel het streven was om voor alle Wajongers op tijd een garantiebedrag vast te stellen,
is gebleken dat dit in de praktijk niet volledig haalbaar is. Deels komt dit doordat
UWV nog niet alle gegevens van de Belastingdienst of werkgevers op tijd ter beschikking
had. Circa 20.000 Wajongers kregen een brief waarin stond dat UWV hun definitieve
garantiebedrag nog niet kon berekenen. Inmiddels heeft UWV voor ongeveer 10.000 van
hen het garantiebedrag wel vastgesteld. Zij hebben inmiddels een brief met de beschikking
ontvangen. UWV werkt er hard aan om de overige garantiebedragen snel vast te stellen.

Vraag 7

Wat is uw reactie op de alarmbrief van de FNV over de Wajong?3

Antwoord 7

In de brief worden meerdere knelpunten bij de implementatie van de Wajong aan de orde
gesteld. Voor een volledige reactie verwijs ik naar de antwoordbrief. Een afschrift
hiervan heb ik bijgevoegd4.

Twee belangrijke punten uit mijn reactie zijn dat het inzetten van extra menskracht
geen oplossing is voor de huidige knelpunten en dat ik een analyse uitvoer naar mogelijke
onbedoelde redenen voor achteruitgang bij Wajongers ondanks het garantiebedrag.

Vraag 8 en 9

Klopt het dat het overstappen van de oude Wajong naar Wajong2010 vaak meer dan een
jaar duurt, zoals de FNV aangeeft? Zo nee, hoe lang duurt het dan wel? Wat onderneemt
u om een vlotte overstap te realiseren?

Bent u bereid extra capaciteit in te zetten zodat alle Wajongers netjes geholpen worden?

Antwoord 8 en 9

Bij het verlengen van de aanvraagtermijn voor een overstap heeft UWV, in overleg met
SZW, aangegeven dat zij nieuwe aanvragen in de tweede helft van 2021 oppakt. In de
periode daarvoor gebruikt UWV uitvoeringscapaciteit voor de implementatie van de Vereenvoudiging
Wajong en de berekening van het garantiebedrag voor een specifieke groep waar de Eerste
Kamer aandacht voor heeft gevraagd.5

Om ervoor te zorgen dat er voldoende menskracht is voor reguliere taken van uitkeringsdeskundigen,
de implementatie van de wet Vereenvoudiging Wajong en de berekening voor bovengenoemde
specifieke groep vinden overstapgesprekken in de tweede helft van 2021 plaats.

Het ligt niet voor de hand de geschetste knelpunten op te lossen met tijdelijke menskracht
in de vorm van uitkeringsdeskundigen bij UWV. De uitkeringsdeskundigen die nu garantiebedragen
berekenen, hebben een uitgebreide kennis van deze regels en zijn hiervoor opgeleid.
Het kost tijd om nieuwe mensen te vinden, op te leiden en in te werken. Ik verwacht
dat de geschetste knelpunten tegen die tijd verholpen zijn.

Vraag 10

Hoe gaat u ervoor zorgen dat Wajongers er niet op achteruit gaan, zoals u heeft beloofd?

Antwoord 10

Zie het antwoord op vraag 1.