Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Sjoerdsma over het bericht dat de demonstraties in Myanmar uit de hand lopen

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister voor Buitenlandse
Handel en Ontwikkelingssamenwerking (ontvangen 12 april 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten uit Myanmar waaruit blijkt dat de demonstraties steeds
verder uit de hand lopen en de veiligheidstroepen inmiddels stungranaten, traangas
en echte kogels inzetten tegen de eigen bevolking?1
2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat meer dan 1.700 demonstranten gevangenen zijn genomen
en meer dan 61 mensen zijn gedood door de regeringstroepen sinds 1 februari 2021?

Antwoord 2

Ja. Het is afschuwelijk dat het aantal doden en gearresteerden blijft toenemen.

Vraag 3

Bent u ervan op de hoogte dat de meeste demonstranten jonger zijn dan 20 jaar?

Antwoord 3

Ja.

Vraag 4, 5, 6

Klopt het dat de lidstaten van de Europese Unie (EU) half februari al akkoord zijn
gegaan met nieuwe economische en individuele sancties voor de legertop van Myanmar,
hun familieleden en aan hen gelieerde bedrijven? Zo ja, waarom heeft de EU deze sancties
nog niet ingesteld terwijl de Europese Dienst voor Extern Optreden (EEAS) uitspreekt
dat «de EU klaar staat om sancties op te leggen»?

Kunt u een overzicht aan de Kamer doen toekomen van de lijst van functionarissen die
getarget worden door individuele sancties?

Kunt u een overzicht aan de Kamer doen toekomen van de extra economische sancties
die genomen zijn naar aanleiding van de staatsgreep?

Antwoord 4, 5, 6

De Raad Buitenlandse Zaken van 22 februari jl. bereikte een politiek akkoord over
de noodzaak tot uitbreiding van sancties tegen directbetrokkenen bij de militaire
coup. Vervolgens is het proces gestart om namen te identificeren, bewijslast te verzamelen
en de formele besluitvorming voor te bereiden. Dit resulteerde in een besluit van
de Raad Buitenlandse Zaken van 22 maart jl. om sancties in te stellen tegen elf militairen3 die betrokken zijn bij de gewelddadige onderdrukking van protesten, ondermijning
van democratie en schending van mensenrechten4. Om deze sancties mogelijk te maken zijn de criteria binnen het bestaande sanctieregime
uitgebreid naar ondermijning van de rechtsstaat en de democratie. Daarnaast zijn de
criteria van het sanctieregime uitgebreid om politiefunctionarissen en bedrijven die
eigendom zijn van of onder zeggenschap staan van het leger, of die inkomsten genereren
voor, steun verlenen aan of profiteren van het leger, te kunnen sanctioneren.

Vraag 7

Is er diplomatiek verkeer tussen de Verenigde Staten de EU over hoe de sancties elkaar
kunnen aanvullen of versterken?

Antwoord 7

De Raadsconclusies van 22 februari jl. bevestigen de inzet van de EU om gezamenlijk
met regionale en internationale partners op te treden. Nederland onderhoudt ook bilateraal
contact met de Verenigde Staten en andere gelijkgezinde landen over maatregelen die
worden genomen naar aanleiding van de militaire coup, waaronder sancties.

Vraag 8

Hoe verzekert de EU dat de sancties weinig of geen invloed hebben op de bevolking
van Myanmar?

Antwoord 8

De Raadsconclusies van 22 februari jl. benadrukken dat de EU ernaar streeft maatregelen
te vermijden die nadelige gevolgen kunnen hebben voor de bevolking van Myanmar en
de meest kwetsbaren in het bijzonder5. Dit geldt ook voor sancties. Het doel is het instellen van gerichte sancties die
de militairen raken die direct betrokken zijn bij de coup en die zo min mogelijk gevolgen
hebben voor de bevolking.

Vraag 9

Op welke manier wordt er door de internationale gemeenschap humanitaire hulp geboden
aan de bevolking van Myanmar?

Antwoord 9

De internationale gemeenschap verleent humanitaire hulp voornamelijk via VN-kanalen
en de Rode Kruis- en Rode Halve Maanbeweging. Voor de respons op de humanitaire crisis
in Myanmar, die reeds ernstig was vóór de militaire coup, hebben de VN-organisaties
in 2021 naar verwachting ongeveer EUR 230 miljoen nodig. Het Bureau van de VN voor
de Coördinatie van Humanitaire Zaken (OCHA) geeft aan dat ongeveer 1 miljoen mensen
in Myanmar behoefte hebben aan humanitaire hulp. Het VN-responsplan voor 2021 is van
vergelijkbare grootte als dat voor 2020, welke voor 68% was gefinancierd eind 2020.
Hoewel Nederland geen directe, geoormerkte steun verleent aan de door OCHA gecoördineerde
respons in Myanmar, geeft het aanzienlijke ongeoormerkte bijdragen aan diverse humanitaire
VN-organisaties die in Myanmar actief zijn, en die de Nederlandse bijdrage kunnen
inzetten om de respons snel en flexibel te financieren, naar gelang de humanitaire
noden.

Ook het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) publiceerde een noodappeal
voor 2021 voor Myanmar, waarin het aangeeft ongeveer EUR 63 miljoen nodig te hebben
voor ondersteuning van internally displaced persons en andere slachtoffers van geweld in Myanmar, bijvoorbeeld in de deelstaten Chin,
Kachin, Rakhine en Shan. Nederland ondersteunt het ICRC in 2021 met een ongeoormerkte
bijdrage van EUR 40 miljoen.

Vraag 10

Kunt u de Kamer verzekeren dat Nederland en de EEAS alles doen wat in hun macht ligt
om mensenrechtenverdedigers, journalisten, medewerkers van niet-gouvernementele organisaties
(NGO's) en vervolgde mensen te beschermen?

Antwoord 10

Steun aan mensenrechtenverdedigers is een essentieel onderdeel van het Nederlands
mensenrechtenbeleid. De Raadsconclusies van 22 februari jl. benadrukken dat engagement
met het maatschappelijk middenveld en steun aan mensenrechtenverdedigers en journalisten
een prioriteit blijven6. Nederland spant zich samen met gelijkgezinde landen in om steun te bieden aan het
maatschappelijk middenveld (mensenrechtenverdedigers, journalisten en anderen die
zich inzetten voor de terugkeer naar democratie).

Vraag 11

Heeft u over de situatie in Myanmar contact met de regering van Indonesië, de enige
lidstaat van de Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties (ASEAN) die zich duidelijk
uitspreekt over de situatie?

Antwoord 11

Ja. Het is van groot belang dat ASEAN zijn verantwoordelijkheid neemt om bij te dragen
aan een vreedzame oplossing van de situatie in Myanmar. In diplomatieke contacten
met Indonesië spreek ik de Nederlandse waardering uit voor de voortrekkersrol die
Indonesië hier op zich heeft genomen.

Vraag 12

Heeft u enig zicht op de situatie van minderheden in Myanmar zoals de Rohingya? Zo
ja, worden zij onder het nieuwe beleid niet wederom verstoten?

Antwoord 12

De situatie van etnische minderheden in Myanmar, waaronder de Rohingya, is nog altijd
zorgelijk. Onderliggende problemen in Rakhine zijn niet opgelost en de situatie blijft
fragiel. Het geweld van het leger en de politie is gericht tegen alle burgers die
zich verzetten tegen de militaire coup.

Vraag 13

Kunt u de Kamer informeren over de genomen maatregelen door de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties, die gisteren bijeen is gekomen? Kunt u daarbij aangeven wat de
vervolgstappen van Nederland en de EU zijn?

Antwoord 13

De Veiligheidsraad is na de militaire coup twee keer in spoedzitting bijeen gekomen.
Na de eerste spoedzitting is een persverklaring7 aangenomen en na de tweede spoedzitting is een presidential statement8 uitgegaan. De Veiligheidsraad heeft eensgezind ernstige zorgen uitgesproken over
de situatie in Myanmar en het gebruik van geweld tegen vreedzame demonstranten veroordeeld.
De Veiligheidsraad roept op geen geweld te gebruiken, gevangenen vrij te laten, mensenrechten
te respecteren en de rechtsstaat te herstellen. In de presidential statement van 10 maart jl. spreekt de Veiligheidsraad steun uit voor de pogingen van de VN
Speciale Gezant voor Myanmar Burgener om dialoog te faciliteren en dringt de Veiligheidsraad
aan op een spoedig bezoek van de VN Speciale Gezant aan Myanmar. Nederland en de EU
blijven eveneens oproepen tot toegang voor de VN Speciale Gezant.