Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Smals over de uitzending van RTL Boulevard over Stichting SIGNI van zondag 28 februari 2021

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 25 maart
2021).

Vraag 1

Bent u bekent met het burgerinitiatief Stichting SIGNI en het werk dat zij verrichten?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat er een boete van bijna 5.000 euro aan de Stichting SIGNI is opgelegd
door de Inspectie SZW? Kunt u zich voorstellen dat deze boete nogal wrang voelt voor
deze stichting?

Antwoord 2

De Inspectie SZW heeft mij laten weten dat deze stichting inderdaad een boete heeft
gekregen voor overtreding van regels die als doel hebben om te zorgen voor een veilige
en gezonde werkomgeving voor (vrijwillige) duikers. Ik heb vernomen dat de stichting
het niet eens is met deze boete en dat zij formeel bezwaar hebben aangetekend.

Vraag 3

Welke gevolgen heeft het opleggen van deze boete voor de activiteiten van Stichting
SIGNI en andere vrijwilligersinitiatieven zoals «duik de Noordzee schoon»? Deelt u
de opvatting dat we zulke initiatieven graag willen behouden in Nederland, omdat deze
een hele waardevolle bijdrage leveren aan onze maatschappij?

Antwoord 3

Ik heb veel waardering voor vrijwilligersinitiatieven die een bijdrage aan de maatschappij
willen leveren.

Vraag 4

Deelt u de mening dat Stichting SIGNI belangrijk onbezoldigd werk verricht waardoor
families en vrienden van vermisten een emotioneel traject beter kunnen afsluiten?
Hoe wordt zulk waardevol vrijwilligerswerk op dit moment beperkt via (arbeids)wetgeving?

Antwoord 4

De betekenis van de activiteiten van deze stichting voor families en vrienden van
vermisten is groot, daar ben ik mij van bewust. Tegelijk blijven de regels rond gezond
en veilig werk ook belangrijk. Als er sprake is van arbeid met bijzondere gevaren
voor de veiligheid en gezondheid, zoals duikarbeid, dan zijn de regels ook van toepassing
op degene bij wie vrijwilligers werkzaam zijn; ook zij moeten gezond en veilig hun
vrijwilligerswerk kunnen doen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat burgerinitiatieven vanuit de samenleving moeten worden omarmd
door de overheid? Welke ruimte heeft de Inspectie SZW om dit aspect mee te wegen?

Antwoord 5

De overheid wil burgerinitiatieven vanuit de samenleving omarmen, mits deze binnen
wettelijke kaders blijven. Dit betekent dus dat degene bij wie vrijwilligers werkzaam
zijn deze vrijwilligers moet beschermen ingeval sprake is van bijzondere gevaren.
De Inspectie SZW kijkt bij het bepalen van sancties altijd naar de feiten en omstandigheden
van het individuele geval.

Vraag 6

Onder welke voorwaarden mag een gecertificeerde duiker in Nederland in de openbare
wateren duiken?

Antwoord 6

De specifieke voorschriften voor duikarbeid, oftewel arbeid onder overdruk, zijn opgenomen
in afdeling 5 van hoofdstuk 6 van het Arbeidsomstandighedenbesluit. Hiertoe behoren
onder andere de verplichting te beschikken over een passend certificaat voor het type
duikarbeid en de verplichting dat de duikers worden bijgestaan door een reserveduiker
en een ploegleider. Het zevende lid van artikel 16 van de Arbeidsomstandighedenwet
stelt kort gezegd dat bepalingen, voor zover zij betrekking hebben op arbeid waaraan
bijzondere gevaren voor de veiligheid of de gezondheid zijn verbonden, tevens van
toepassing zijn op degene bij wie vrijwilligers werkzaam zijn. Dit is nader uitgewerkt
in artikel 9.5a van het Arbeidsomstandighedenbesluit.

Vraag 7

In hoeverre is er sprake van een arbeidsrelatie indien twee stichtingen vrijwillig,
onbezoldigd en gezamenlijk zoeken naar vermisten in de Nederlandse wateren?

Antwoord 7

Het gaat niet over een arbeidsrelatie maar over de inzet van vrijwilligers. Zoals
in antwoord op vraag 6 uiteengezet is, zijn specifieke bepalingen over arbeidsomstandigheden
ook van toepassing op vrijwilligers. Het gaat dan om activiteiten waaraan bijzondere
gevaren voor de gezondheid en veiligheid zijn verbonden.

Vraag 8

Wat zijn de verschillen tussen professionele duikarbeid en sport duiken vanuit het
arbeidsrecht gezien en waarom is dat in deze casus relevant?

Antwoord 8

Regelgeving waarvoor mijn departement verantwoordelijk is, betreft de arbeidsomstandigheden
van duikarbeid. Vanwege de gezondheid en veiligheid van (vrijwillige) duikers gelden
daarvoor bepaalde regels. Sportduiken als hobby valt daar niet onder.

Vraag 9

Bent u bereid met Stichting SIGNI en de betrokken sportduikers c.q. organisaties in
gesprek te gaan om te zorgen dat zij hun belangrijke werk op een veilige wijze kunnen
voortzetten?

Antwoord 9

Indien de stichting met mijn departement overleg wil voeren over de bestaande voorschriften
in relatie tot haar activiteiten onder water, dan ben ik daar toe bereid.