Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wassenberg over plannen voor legalisering door provincies van twee illegale megastallen van varkensindustrieel Straathof

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 24 maart
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 2003.

Vraag 1

Is het u bekend dat op dit moment twee provincies, te weten Noord-Brabant en Flevoland,
twee illegaal in bedrijf zijnde megastallen met in totaal circa 35.000 varkens van
de beruchte varkensindustrieel Straathof (Sebava B.V.) aan het legaliseren zijn, door
de ontbrekende vergunningen op grond van de Wet natuurbescherming (Wnb) alsnog te
verlenen?1 2 3 4

Antwoord 1

Ik weet dat er bij de provincie Noord-Brabant van deze ondernemer een aanvraag in
behandeling is voor een vergunning op basis van de Wet natuurbescherming (Wnb). Er
is op 5 januari jl. een bewilligend ontwerpbesluit door het bevoegd gezag gepubliceerd.
Het bedrijf in Flevoland heeft een melding gedaan onder de werking van het PAS. Op
legalisering van deze situatie is uitzicht in het kader van de vergunningverlening
aan de zogenoemde PAS-melders, waar provincies en Rijk samen aan werken (Kamerstuk
35 334, nr. 25).

Vraag 2

Hoe beoordeelt u deze legalisering van de varkenshouderijen in de gemeenten Someren
(Noord-Brabant) en Noordoostpolder (Flevoland), in het licht van de regelingen die
door u zijn opgetuigd om (varkens)bedrijven juist op te kopen om de stikstofcrisis,
maar ook stank van varkenshouderijen aan te pakken?5 6

Antwoord 2

Een veehouder die door wil gaan en die niet deelneemt aan een regeling voor de beëindiging
of opkoop van veehouderij, en zijn bedrijf aan wil passen of uitbreiden, kan dat binnen
de geldende juridische kaders doen. Ten aanzien van PAS-melders hebben Rijk en bevoegd
gezagen geoordeeld dat ze een verantwoordelijkheid hebben om in een Wnb-vergunning
te voorzien.

De regelingen voor de beëindiging of opkoop van veehouderijen werken op basis van
vrijwilligheid, de keuze om hieraan deel te nemen is aan de betrokken veehouder. Als
een veehouder deelneemt aan een dergelijke regeling dan is hij of zij gebonden aan
de subsidievoorwaarden van de betreffende regeling. De subsidieregeling sanering varkenshouderijen,
die gericht is op het terugdringen van geurhinder, is inmiddels gesloten voor deelname.

Vraag 3

Is het juridisch mogelijk dat varkenshouder Straathof zich -na mogelijke legalisering-
voor deze twee locaties inschrijft voor een beëindigingsregeling?

Antwoord 3

Voorzien is in een Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv) die openstaat
voor subsidieaanvragen door melkvee-, pluimvee- en varkenshouders in heel Nederland.
Iedere aanvraag zal daarbij getoetst worden op de subsidievoorwaarden.

Vraag 4

Kunt u uiteenzetten waar de provincies de benodigde stikstofruimte vandaan gaan halen
voor deze twee legaliseringen, van respectievelijk circa 15.000 varkens in Flevoland
en 20.000 in Noord-Brabant?

Antwoord 4

Als er bij een aanvraag voor een Wnb-vergunning mitigerende maatregelen genomen moeten
worden om negatieve effecten op Natura 2000-gebieden te voorkomen moet de aanvrager
deze in principe zelf verzorgen. Ten aanzien van PAS-melders hebben Rijk en bevoegde
gezagen geoordeeld dat zij een verantwoordelijkheid hebben om de betrokken activiteiten
te vergunnen. Voor zover er mitigerende maatregelen nodig zijn om PAS-melders een
vergunning te kunnen verstrekken komt de ruimte daarvoor uit bronmaatregelen die door
het Rijk uitgevoerd of bekostigd worden.

Vraag 5

Erkent u dat het legaliseren van deze twee megastallen met ruimte voor in totaal 35.000
varkens betekent dat op andere plekken flinke extra maatregelen moeten worden genomen
om stikstofuitstoot te reduceren?

Antwoord 5

Allereerst moet bepaald worden of er mitigerende maatregelen nodig zijn om een vergunning
te verstrekken. De nog te mitigeren stikstofdepositie van een activiteit op stikstofgevoelige
habitat in een Natura 2000-gebied hangt af van een groot aantal factoren, zoals onder
andere het aantal dieren, het gebruikte staltype en de afstand tot het Natura 2000-gebied.

Er zijn hier emissiebeperkende stalsystemen gebruikt en er is afstand tot het meest
nabije Natura 2000-gebied. Voor zover ik nu kan overzien is hier geen sprake van piekbelasters.

Vraag 6

Deelt u, in het licht van de stikstofcrisis, de mening dat het, naast het uitkopen
van veehouderijen, (kosten)efficiënter is om illegale veehouderijen als overheid niet
te legaliseren? Zo ja, bent u bereid het beleid hierop aan te passen? Zo nee, kunt
u dit toelichten?

Antwoord 6

Door de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019 viel de juridische basis weg
onder het doen van meldingen op basis van het PAS. Daardoor ontbreekt het de melders
sinds die tijd aan de toestemming voor hun activiteit, voor zover het gaat om de stikstofdepositie
op Natura 2000-gebieden. Omdat deze ondernemers binnen de bestaande juridische kaders
hebben gehandeld, is al snel na de uitspraak besloten dat de overheid als verantwoordelijke
voor het PAS zou zorgen voor een nieuwe juridische toestemming voor de betrokken activiteiten.
Hier werken mijn ministerie en de provincies momenteel aan. Verder kan een ondernemer
natuurlijk zelf een vergunning aanvragen, op basis van de bestaande juridische kaders.

Vraag 7

Kunt u zich voorstellen dat mensen het onverteerbaar vinden dat de industriële varkenshouder
Straathof, die in Duitsland een beroepsverbod opgelegd heeft gekregen vanwege ernstige
dierenmishandeling en die ook in Nederland herhaaldelijk ernstige dierenwelzijnsovertredingen
heeft begaan, milieuvergunningen heeft overtreden en significant meer dieren heeft
gehouden dan volgens vergunningen was toegestaan, van de Nederlandse centrale en decentrale
overheden alle medewerking lijkt te krijgen om zijn imperium in Nederland verder uit
te breiden? Zo ja, hoe legt u dit uit?

Antwoord 7

Een beroepsverbod dat een ondernemer in een ander land is opgelegd, kan op zichzelf
geen grond zijn voor het weigeren van een Wnb-vergunning die door deze ondernemer
is aangevraagd of voor het behandelen van een PAS-melding. Evenmin kan het gestelde
onbehoorlijke gedrag van de ondernemer jegens dieren in de beoordeling van de aanvraag
van een Wnb-vergunning worden betrokken, aangezien dit aspect niet valt binnen het
toetsingskader voor de beoordeling van deze aanvragen.

Het is aan het bevoegd gezag om, binnen de kaders van het toepasselijke recht, de
Wnb-vergunning al dan niet af te geven. De procedure van aanvraag en afgifte van een
Wnb-vergunning is omkleed met de waarborgen die de Algemene wet bestuursrecht biedt,
onder meer wat betreft de bekendmaking van het besluit en de mogelijkheid van bezwaar
en beroep. Een houder heeft de verantwoordelijkheid om goed voor het welzijn en de
gezondheid van zijn dieren te zorgen. Indien er sprake is van overtredingen zal de
overheid optreden door middel van bestuursrechtelijke handhaving, gericht op herstel,
of strafrechtelijke handhaving.

Vraag 8

Hoe vaak heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bedrijven van de
omstreden varkenshouder Straathof gecontroleerd in de afgelopen vijf jaar, waren deze
controles onaangekondigd en wat waren hierbij de bevindingen en welke maatregelen
zijn hierbij opgelegd?

Antwoord 8

In eerder beantwoorde vragen van uw Kamer over deze varkenshouder (Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2019–2020, nr. 2490) is inzicht gegeven in het aantal NVWA-inspecties van Nederlandse vestigingen van
deze houder, en de opgelegde sancties naar aanleiding van deze inspecties. In deze
antwoorden is aangegeven dat de NVWA in de periode 2007–2018 de Nederlandse vestigingen
van deze eigenaar 22 keer heeft gecontroleerd. In enkele gevallen was sprake van ernstige
overtredingen, soms met ernstig verminderd dierenwelzijn tot gevolg. Tegen de geconstateerde
overtredingen is bestuursrechtelijk en strafrechtelijk opgetreden. Bij her-controles
bleken de geconstateerde tekortkomingen te zijn hersteld en was er geen sprake meer
van overtredingen.

De laatste keer dat de NVWA een inspectie op het onderwerp dierenwelzijn bij een bedrijf
van deze varkenshouder heeft uitgevoerd was in 2020. Hierbij is één overtreding geconstateerd.
Daarvoor is een rapport van bevinding opgemaakt. Op basis van een rapport van bevinding
kan de NVWA een bestuurlijke boete opleggen.

Vraag 9

Zijn de naar schatting 400.000 biggen per jaar die worden gefokt en geboren bij de
verschillende bedrijven van Straathof in Nederland bestemd voor de export of voor
de Nederlandse markt?

Antwoord 9

Iedere varkenshouder heeft een vrije keuze over de manier waarop deze zijn varkens
afzet. Daarbij heeft deze ook de mogelijkheid om de dieren naar het buitenland te
transporteren. Een houder hoeft niet van te voren te bepalen of dieren in Nederland
blijven of in een ander land. Het staat de varkenshouder vrij om hier per geval zijn
eigen keuzes in te maken.

Het vervoer van varkens naar andere lidstaten moet voldoen aan de Europese regels
voor diergezondheid en dierenwelzijn. Veehouders geven in het kader van die regels
informatie over de transportbewegingen van hun dieren door aan de NVWA en RVO.nl.
Gegevens over de bestemming van varkens van specifieke varkenshouderijen zijn bedrijfsgegevens
waarover ik geen mededeling kan doen aan uw Kamer.

Vraag 10

Is het mogelijk dat deze biggen worden «afgemest» bij varkenshouderijen van Straathof
in Hongarije?

Antwoord 10

Ja, dat zijn ondernemerskeuzes en iedere varkenshouderij heeft de mogelijkheid om
dieren naar andere landen te transporteren. Deze ondernemer heeft dus ook de mogelijkheid
om zijn biggen naar andere locaties in het buitenland te vervoeren, zolang wordt voldaan
aan de regels uit de Europese transportverordening. Voor lange transporten gelden
in de transportverordening aanvullende regels. Een export wordt alleen door de NVWA
gecertificeerd indien aan alle voorwaarden (relevante handels-, diergezondheids- en
dierenwelzijnsvoorwaarden) wordt voldaan.

Vraag 11

Bent u bereid om te onderzoeken op welke wijze u het legaliseren van de twee illegale
varkensbedrijven van Straathof (Sebava) door de provincies Noord-Brabant en Flevoland
tegen kunt houden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 11

Ik ben van mening dat vergunningaanvragen en de behandeling van PAS-melder binnen
de geldende juridische kaders en bestuurlijke afspraken behandeld moeten worden. Bij
de behandeling van PAS-meldingen maakt onder andere een verificatie van de gedane
melding deel uit van de procedure. Ik heb geen aanwijzingen dat dit in deze gevallen
niet gebeurt.

Vraag 12

Kunt u deze vragen één voor één en binnen de gebruikelijke termijn beantwoorden?

Antwoord 12

Ja.