Schriftelijke vragen : De Rabobank die erkent dat het landbouwsysteem failliet is, maar verandering tegenwerkt

Vraag 1

Kent u de Zembla-uitzending «Het excuus van de Boerenleenbank» van 28 januari 2021?1

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat de Rabobank erkent dat het medeverantwoordelijk is voor de problemen
die voortkomen uit het huidige landbouwsysteem?2

Vraag 3

Erkent u dat er marktpartijen zijn die belang hebben bij het in stand houden van het
industriële landbouwsysteem, omdat zij hier hun verdienmodel op hebben gebaseerd en
erkent u dat dit ook het geval is bij de Rabobank, die de gehele agroketen in het
portfolio heeft? Zo ja, deelt u het inzicht dat deze marktpartijen op dit moment geen
(financieel) belang hebben bij de omschakeling naar een duurzaam, kleinschaliger landbouwsysteem?

Vraag 4

Deelt u de zorg dat deze marktpartijen op dit moment niet uit zichzelf maatregelen
zullen nemen om de grootschalige vernietiging van de leefomgeving voor mens en dier,
deels veroorzaakt door het landbouwsysteem, een halt toe te roepen?

Vraag 5

Erkent u dat Nederland in Europees verband flink achterloopt met het aandeel biologisch
landbouwareaal (3,8%) en dat er, ook gegeven de doelstellingen van de Farm to Fork-strategie
voor 25% biologisch landbouwareaal in 2030, een flinke schep bovenop moet?

Vraag 6

Denkt u dit doel voor biologische landbouw te bereiken met het Omschakelprogramma
dat u momenteel opzet? Zo ja, kunt u dit onderbouwen? Zo nee, welke aanvullende maatregelen
zijn daarvoor nodig?

Vraag 7

Deelt u de mening dat ook de financiers van de agrosector een proactieve rol moeten
spelen in de grote omslag waar de landbouw voor staat? Zo ja, op welke manier gaat
u daarvoor zorgen?

Vraag 8

Zou bindende wet- en regelgeving hier volgens u bij kunnen ondersteunen? Zo ja, op
welke manier? Zo nee, waarom niet?

Vraag 9

Wat is uw reactie op het feit dat de klanten van de Rabobank en ABN AMRO die over
willen stappen op duurzamere vormen van landbouw, de financiering niet rond kunnen
krijgen vanwege schaalverkleining, wat de transitie naar kringlooplandbouw in de weg
staat?

Vraag 10

Wat is uw reactie op het feit dat de zogeheten groenfinanciering, een speciale regeling
voor duurzame investeringen waarbij minder rente betaald wordt, voor veel boeren niet
beschikbaar is?3

Vraag 11

Bent u, gezien de landbouwproblematiek in Nederland, bereid om met banken als de Rabobank
af te spreken dat zij vanaf nu gaan monitoren hoeveel boeren die een financieringsaanvraag
doen om te verduurzamen, daadwerkelijk de financiering rondkrijgen?

Vraag 12

Op welke manier gaat u voorkomen dat belastinggeld dat besteed wordt aan het uitkopen
van veehouders, ten behoeve van het verlagen van de stikstofbelasting op de natuur,
deels direct doorstroomt naar banken in de vorm van afgeloste leningen, zoals bij
de Saneringsregeling varkenshouderij, waarvan naar schatting 40% van het subsidiebedrag
naar de Rabobank gaat?4

Vraag 13

Deelt u het inzicht dat de Rabobank, gegeven diens erkenning van verantwoordelijkheid
voor de landbouwproblematiek, zijn leningen aan veehouders die door de overheid uitgekocht
worden af zou moeten schrijven, om zo een bijdrage te leveren aan de oplossing?

Vraag 14

Bent u bereid om, ten behoeve van de besluitvorming door een volgend kabinet, plannen
voor te bereiden voor een steviger inzet om financiële instellingen te laten bijdragen
aan de nodige omslag? Zo nee, waarom niet?

Vraag 15

Wat zijn de mogelijke financiële of juridische risico’s voor de staat en de financiële
instellingen (Rabobank, ABN Amro en ING) van de € 81 miljard die de banken hebben
geleend aan bedrijven die stikstof uitstoten en die vanwege het stikstofbeleid onder
druk komen te staan volgens De Nederlandsche Bank?5

Vraag 16

Bent u ermee bekend dat de Rabobank, die naast € 30 miljard in de Nederlandse landbouw,
nog € 70 miljard heeft geïnvesteerd in de landbouw elders op de wereld, waardoor de
Rabobank één van de grootste financiers van de landbouw is wereldwijd?6

Vraag 17

Bent u het ermee eens dat wanneer de bijdrage van Rabobank aan de Nederlandse landbouwproblematiek
erkend wordt, ook geconcludeerd kan worden dat de Rabobank bijdraagt aan de landbouwproblematiek
in het buitenland, bijvoorbeeld omdat de Rabobank investeert in bedrijven als voedselgigant
en sojahandelaar Cargill en het Braziliaanse vleesbedrijf JBS, die de Amazone ontbossen
voor de productie van soja (voor de landbouw) en vlees, wat gepaard gaat met mensenrechtenschendingen,
klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en grootschalig dierenleed?7
8
9