Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kuiken, Ploumen en Van den Hul over het bericht ‘Driejarig meisje gevonden in modder van Moria, na vermoedelijke verkrachting’

Antwoord van Staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid), mede namens
Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 1 februari 2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2020–2021, nr. 1237.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Driejarig meisje gevonden in modder van Moria,
na vermoedelijke verkrachting»?1 Deelt u de afschuw over dit gruwelijke bericht?

Antwoord 1

Ja, ik heb kennis genomen van dit vreselijke bericht. In een interview op de Griekse
radio, noemde migratieminister Mitarakis het een tragische gebeurtenis. Ik deel zijn
afschuw. Hij sprak daarnaast de hoop uit dat de dader snel geïdentificeerd zou worden.
Voor zover bekend is dit nog niet gebeurd.

Vraag 2, 3 en 4

Deelt u de mening dat kwetsbare mensen, en met name kinderen, niet mogen worden blootgesteld
aan dergelijke gevaren en menswaardig moeten worden opgevangen? Bent u van mening
dat het nieuwe Moria-kamp op Lesbos op deze vlakken tekort schiet? Zo ja, kunt u uw
antwoord toelichten? Zo nee, waarom niet?

Deelt u de mening dat toekijken hoe de humanitaire ramp die zich daar ontwikkelt niet
langer tot de mogelijkheden behoort? Zo nee, waarom niet?

Wat gaat u op korte termijn doen om de omstandigheden in de Griekse opvangkampen te
verbeteren?

Bent u specifiek bereid om zich samen met de Griekse autoriteiten en de Europese Commissie
in te zetten om de veiligheid van kwetsbare mensen en kinderen te vergroten?

Antwoord 2, 3 en 4

Het kabinet deelt uw mening dat de omstandigheden in de opvangfaciliteiten op de Griekse
eilanden nog altijd zorgelijk zijn, ook op het gebied van veiligheid, en maakt zich
sterk voor verdere verbeteringen, referte de brief van de Staatssecretaris van Justitie
en Veiligheid van 19 januari jl. In aanvulling op deze brief moge het volgende dienen.

Bij de opzet van het nieuwe opvangkamp op Lesbos, Mavrovouni, vormde verbetering van
de veiligheid een van de voornaamste doelstellingen van de Griekse autoriteiten. Het
kale feit dat, in tegenstelling tot Moria, alle migranten en vluchtelingen binnen
de parameters van het kamp Mavrovouni onderdak en voorzieningen worden geboden is
de veiligheid reeds ten goede gekomen. De aanwezigheid van een 300-koppige permanente
politiemacht – in drie dagelijkse diensten van steeds 100 politiemensen –, cameratoezicht
en meer verlichting in de avond hebben de veiligheidssituatie verder verbeterd. Ook
de strenge regulering van in- en uitloop (mede vanwege coronamaatregelen) komt de
veiligheid ten goede. De gebeurtenis waarnaar u in uw vraag verwijst is, hoe afschuwelijk
ook, niet exemplarisch voor de veiligheidssituatie in Mavrovouni.

Ook in den brede doet het kenmerken van Mavrovouni als een «nieuw» Moria geen recht
aan de realiteit, noch aan de geleverde inspanningen van de Griekse autoriteiten,
de Europese Commissie en (internationale) organisaties. De opvangomstandigheden op
Lesbos, zo stellen ook deze partijen waaronder Commissaris Johansson, zijn voor de
meeste migranten en vluchtelingen onmiskenbaar verbeterd ten opzichte van een jaar
geleden. Dit beeld is zeer recent nog bevestigd door de Nederlandse ambassadeur te
Griekenland, op basis van haar werkbezoek aan Mavrovouni op 28 januari jl.

Griekenland heeft in de periode na de branden in Moria ook geen nieuwe hulpverzoeken
meer gedaan. Ook op andere Griekse eilanden zijn de problemen in omvang afgenomen,
geholpen door de significante afname van het aantal migranten en vluchtelingen dat
op de eilanden verblijft: van 42.000 naar 17.000 in de tijdspanne van een jaar. Bovendien
wordt door de Taskforce Griekenland van de Europese Commissie gewerkt aan nieuwe,
permanente en structureel verbeterde faciliteiten, zogenaamde Multi Purpose Reception and Identification Centres (MPRICs), op alle eilanden. Op Leros en Kos zijn deze reeds in gebruik; in geval
van Lesbos wordt oplevering voorzien in september 2021. Daarnaast is het nieuwe centrum
op Samos, met een capaciteit van 1.000 personen, nagenoeg gereed voor gebruik. De
oplevering van de MPRIC voor Chios is voorzien in december 2021.

Daarnaast kan ik u melden dat het onderzoek van de Griekse autoriteiten naar de aanwezigheid
van loodvervuiling in het opvangkamp Mavrovouni uitwijst dat het loodgehalte in de
woonzones binnen de aanvaardbare limieten valt.2 Zoals bekend is het opvangkamp gebouwd op militair terrein en is een deel hiervan
(21.000 van de in totaal 341.000 vierkante meter) in het verleden door het Griekse
leger gebruikt voor schietoefeningen. Een monster dat is genomen buiten de woonzone
had een loodgehalte dat de wettelijke limiet overschreed. Naar aanleiding van de bevindingen
worden momenteel op relevante plekken extra voorzorgsmaatregelen genomen, zoals ophoging
met schone grond en het leggen van cementbases voor openbare ruimtes.

Hogergenoemde verbeteringen nemen niet weg dat de omstandigheden in de opvangfaciliteiten
op de Griekse eilanden, waaronder in het nieuwe opvangkamp, niet aan alle standaarden
voldoen en verdere, structurele verbeteringen nodig zijn. De Taskforce ondersteunt
de Griekse autoriteiten bij het doorvoeren van structurele verbeteringen op het gebied
van o.a. asiel- en terugkeerprocedures, opvang en integratie van statushouders en
veiligheid van migranten en vluchtelingen. Nederland heeft diverse experts aan de
Taskforce verbonden om hieraan een bijdrage te leveren. EASO meldde overigens medio
januari jl. dat de achterstanden in de aanvragen van asielzoekers op de eilanden merendeels
zijn weggewerkt.

Vraag 5

Bent u bereid, gezien de onmenselijke omstandigheden, een groter aantal kwetsbare
mensen op te nemen in Nederland? Zo ja, op welke termijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

In lijn met de motie Voordewind c.s. heeft het kabinet zich maximaal ingespannen om
invulling te geven aan het herplaatsingsaanbod n.a.v. de humanitaire noodsituatie
als gevolg van de branden in Moria. Het kabinet is niet voornemens om een additioneel
herplaatsingsaanbod te doen.

Naar aanleiding van het Griekse herplaatsingsverzoek uit september 2019 hebben dertien
lidstaten en drie geassocieerde Europese landen op verschillende momenten toezeggingen
gedaan om in totaal circa 5.200 personen, waarvan 1.600 amv, vanuit Griekenland te
herplaatsen. IOM, samen met EASO, UNHCR en UNICEF, ondersteunt in opdracht van de
Europese Commissie de Griekse autoriteiten bij deze operatie. De organisatie meldt
dat op peildatum 22 januari 2021 elf lidstaten in totaal 2.269 asielzoekers en statushouders
hadden herplaatst, waarvan 586 amv.