Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kuiken en Nijboer over de verder verslechterde financiële positie van jeugdzorginstelling Elker

Antwoord van Staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
17 december 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 930.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Mogelijk ontslagen bij jeugdzorgorganisatie Elker: miljoenentekort verder opgelopen»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is het acceptabel dat een jeugdzorginstelling waar het ziekteverzuim kennelijk hoog
ligt, waarvan te hoge werkdruk wellicht een belangrijke factor is, gedwongen ontslagen
dreigen door de penibele financiële situatie van de instelling?

Antwoord 2

Jeugdzorgaanbieders zijn zelf verantwoordelijk voor hun bedrijfsvoering en de borging
van de kwaliteit van zorg. Gemeenten zijn wettelijk verantwoordelijk voor een toereikend
aanbod van jeugdhulp. De Raad van Bestuur van Elker Jeugdhulp & Onderwijs (hierna:
Elker) werkt samen met de betrokken gemeenten en de Ondernemingsraad, aan een gedragen
inzet voor de richting en benodigde maatregelen tot herstel.

Vraag 3

Bent u van mening dat het van belang is dat Elker niet failliet gaat, niet vanwege
de instelling zelf maar vanwege de zorg continuïteit en de jeugdzorgmedewerkers die
hun best doen goede zorg te leveren?

Antwoord 3

De continuïteit van zorg voor jongeren moet altijd voorop staan. De financiële situatie
bij Elker is op dit moment precair. Een mogelijk faillissement zie ik als een risico
voor jongeren en medewerkers. Elker en de gemeenten Groningen en Drenthe geven aan
dat zij samen staan voor een kwalitatief goede complexe gesloten jeugdzorg, maar dat
de middelen hiervoor onder druk staan. Het is daarom goed om te constateren dat Elker,
betreffende gemeenten en de Jeugdautoriteit in gesprek zijn over de borging van zorgcontinuïteit.

Verder hebben Elker en de betrokken gemeenten overeenstemming bereikt over de transformatie
van de gesloten jeugdhulp: ontwikkeling van zoveel mogelijk thuisalternatieven en
de ontwikkeling naar meer kleinschalige, gezinsgerichte en minder gesloten woonvormen.
Hierbij zet gemeente Groningen – voor wat betreft het vastgoed – de middelen in van
de specifieke uitkering vastgoedtransitie gesloten jeugdhulp. Elker en de betrokken
gemeenten zijn in gesprek over de financiële implicaties op de lange termijn.

Vraag 4, 5, 6

Bent u tevens van mening dat het recente omvallen van andere instellingen het belang
van doorzettingsmacht heeft bewezen?

Heeft u doorzettingsmacht? Zo ja, hoe ziet die eruit in een casus zoals deze?

Welke mogelijkheden heeft u om deze instelling financieel te helpen een faillissement
te voorkomen? Bent u bereid die in het uiterste geval te gebruiken om te voorkomen
dat de meest kwetsbare kinderen in de regio zonder zorg komen te zitten?

Antwoord 4, 5, 6

Signalen rond de financiële ontwikkelingen van jeugdhulpaanbieders neem ik, vanuit
mijn rol als stelselverantwoordelijke, zeer serieus. Zorgcontinuïteit staat hierbij
altijd voorop. Er zijn duidelijke afspraken tussen gemeenten, OZJ, Jeugdautoriteit
en de ministeries van VWS en JenV over wie wanneer welke verantwoordelijkheid heeft,
zoals toegelicht in mijn brief van 15 januari 20202. Ik heb recent verdere stappen gezet om continuïteitsproblemen eerder te signaleren,
sneller aan te kunnen pakken en daarmee de zorgcontinuïteit te kunnen borgen. Zo zijn
de taken van de Jeugdautoriteit vastgelegd in het Instellingsbesluit, en werk ik aan
het wetsvoorstel «verbetering beschikbaarheid zorg voor jeugdigen», waarbij toezicht
een belangrijk onderdeel is.

Zoals aangegeven in mijn antwoord op vraag 3 zijn Elker, gemeenten en de Jeugdautoriteit
in gesprek over de borging van zorgcontinuïteit. De komende tijd zal Elker, met haar
stakeholders, ook verder werken aan maatregelen om de organisatie op lange termijn
gezond en toekomstbestendig te maken.

In uiterste gevallen kunnen jeugdzorgaanbieders een aanvraag indienen voor tijdelijke
liquiditeitssteun op basis van de subsidieregeling «Continuïteit cruciale jeugdzorg»3. Met deze regeling kan worden gewaarborgd dat cruciale jeugdzorg gecontinueerd kan
worden in gevallen waarin acute liquiditeitsproblemen zijn ontstaan. Aan een dergelijke
subsidie zijn strenge voorwaarden verbonden, waaronder het hebben van een degelijk
en gedragen verbeterplan.

Vraag 7

Bent u bereid in contact te treden met deze jeugdzorginstelling om te verkennen welke
rol uw ministerie kan spelen in het voorkomen van een faillissement van deze instelling?

Antwoord 7

Vanuit mijn rol als stelselverantwoordelijke zie ik toe op de continuïteit van zorg
voor de jongeren die bij Elker in behandeling zijn. De jeugdzorginstelling, betrokken
gemeenten en de Jeugdautoriteit zijn in gesprek. De Jeugdautoriteit is betrokken. In het uiterste geval kan de Jeugdautoriteit escaleren naar
mij.