Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Ojik over de uitspraak van Merkel dat "een compromis van alle kanten nodig is" over het rechtsstaatmechanisme ter bescherming van de rechtsstaat in de EU-begroting

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 7 december 2020).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitspraak van Duitse Bondskanselier Merkel dat «een compromis
van alle kanten nodig is» over het rechtsstaatmechanisme om een overeenkomst te bereiken
over de meerjarenbegroting en het herstelfonds?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het geen optie is om Polen en Hongarije tegemoet te komen met
een compromis waarbij het reeds aangepaste rechtsstaatmechanisme nog verder afgezwakt
zou worden, aangezien respect voor de rechtsstaat een fundamenteel onderdeel is van
het EU-verdrag?

Antwoord 2

Het kabinet zal zich op alle niveaus blijven inzetten voor behoud van het bereikte
onderhandelingsresultaat en er op blijven toezien dat geen afbreuk wordt gedaan aan
de conclusies van de Europese Raad van 17-21 juli jl. Daarbij zal het kabinet blijven
benadrukken dat het bereikte onderhandelingsresultaat tussen het Duitse EU-voorzitterschap
en het Europees parlement over de MFK-rechtsstaatverordening voor Nederland de ondergrens
is.

Overigens is het kabinet niet van mening dat met het bereikte onderhandelingsresultaat
sprake is van een afgezwakt compromis. Het kabinet is hierover positief. Zoals toegelicht
in een brief aan uw Kamer d.d. 12 november 2020 (Kamerstuk 21 501–20, nr. 1622) wordt nu voor het eerst een directe koppeling gelegd tussen de ontvangst van EU-middelen
uit het MFK 2021–2027 en het Herstelinstrument (Next Generation EU) en de eerbiediging van de rechtsstaat. Er is naar het oordeel van het kabinet met
dit onderhandelingsresultaat sprake van een voldoende sterke en effectieve conditionaliteit
t.a.v. rechtsstatelijkheid conform de Nederlandse inzet.

Vraag 3

Bent u nog steeds van mening dat het bereikte akkoord over het rechtsstaatmechanisme
de ondergrens is voor Nederland?2 Zoja, heeft u contact gehad met het Duits EU-voorzitterschap om deze positie duidelijk
over te brengen? Heeft u daarbij aan andere lidstaten duidelijk gemaakt dat, net als
het Europees parlement, het bereikte akkoord voor Nederland de ondergrens is?

Antwoord 3

Ja, het bereikte onderhandelingsresultaat tussen het Duitse EU-voorzitterschap en
het Europees parlement over de MFK-rechtsstaatverordening is voor het kabinet de ondergrens.
In alle contacten, op alle niveaus, wordt dit door Nederland voortdurend benadrukt.

Vraag 4

Bent u bereid om u nogmaals publiekelijk uit te spreken tegen iedere afzwakking of
heropening van het bereikte akkoord en wilt u andere landen die hechten aan het rechtsstaatmechanisme
vragen om zich bij deze oproep aan te sluiten voorafgaand aan de Europese Raad van
10 december 2020?

Antwoord 4

Ja. Zie ook het antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Indien Polen en Hongarije niet bereid zijn om hun blokkade bij de meerjarenbegroting
op te heffen, bent u dan bereid de optie op tafel te leggen dat de besluitvorming
over de meerjarenbegroting en het herstelfonds op basis van nauwere samenwerking,
conform artikel 20 Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en artikel 326 tot en
met 334 Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU), zal plaatsvinden?
Zo ja, welke stappen gaat u hiertoe ondernemen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Het Duitse EU-voorzitterschap heeft de leiding over het proces en bekijkt in samenwerking
met de Europese Commissie de opties om uit de huidige impasse te komen. Het is nu
niet aan Nederland om opties op tafel te leggen of om inhoudelijk vooruit te lopen
op eventuele voorstellen van het Duitse EU-voorzitterschap of de Europese Commissie.

Het kabinet zal zich op alle niveaus blijven inzetten voor behoud van het bereikte
onderhandelingsresultaat en er op blijven toezien dat geen afbreuk wordt gedaan aan
de conclusies van de Europese Raad van 17-21 juli jl. Daarbij zal het kabinet blijven
benadrukken dat het bereikte onderhandelingsresultaat tussen het Duitse EU-voorzitterschap
en het Europees parlement over de MFK-rechtsstaatverordening voor Nederland de ondergrens
is.

Vraag 6

Bent u bereid deze vragen één voor één te beantwoorden voorafgaand aan het plenair
debat over de Europese top van 10 en 11 december?

Antwoord 6

Ja.