Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Gerven over het bericht 'Ommelander Ziekenhuis in zwaar weer: 'ingrijpende maatregelen' dreigen'

Antwoord van Minister Van Ark (Medische Zorg) (ontvangen 2 december 2020). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 834

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Ommelander Ziekenhuis in zwaar weer: «ingrijpende
maatregelen» dreigen»?1

Antwoord 1

Het Ommelander Ziekenhuis Groningen (OZG) is een fusieziekenhuis van de voormalige
ziekenhuizen in Winschoten en Delfzijl, dat per 1 juli 2018 een nieuwbouwlocatie in
Scheemda heeft betrokken. Deze zomer is vastgesteld dat de strategie en het bedrijfsplan
van het ziekenhuis bijstelling behoeven vanwege een aantal ontwikkelingen. Er is door
betrokken partijen geconstateerd dat van acute financiële problematiek geen sprake
is, maar dat bijstelling van de bedrijfsvoering van het ziekenhuis nodig is om deze
toekomstbestendig te maken.

De afgelopen tijd is er onder leiding van Gupta een analyse uitgevoerd naar de huidige
en toekomstige positie van het OZG in het zorglandschap en hoe de financiële positie
duurzaam kan worden verbeterd.

De betrokken zorgverzekeraars Menzis, Coöperatie VGZ en Zilveren Kruis zijn in nauw
overleg met OZG over de continuïteit van het ziekenhuis. Samen met het OZG hebben
zij gekeken naar de oorzaken van de problemen, als basis voor verdere bespreking van
oplossingsrichtingen met de betrokken stakeholders. Het Ommelander Ziekenhuis heeft
de zorgverzekeraars inzicht gegeven in haar bedrijfsvoering en de wijze waarop het
ziekenhuis de begroting 2020 realiseert.

Het uitgangspunt dat de zorgverzekeraars hanteren is een financieel gezond ziekenhuis
met kwalitatief goede zorg. De toegankelijkheid van de zorg is vanzelfsprekend onderdeel
van de gesprekken, aldus de zorgverzekeraars. Zij hebben mij laten weten dat het OZG
voor hen een strategische partner is voor de zorg voor hun verzekerden in de regio
Noordoost-Groningen. Hun inzet is om duurzaam voldoende en kwalitatief goede zorg
te borgen voor de inwoners van Oost-Groningen. De toegankelijkheid tot zorg mag voor
verzekerden in deze regio nooit in het geding komen, aldus de zorgverzekeraars, en
uiteraard onderschrijf ik dat.

OZG heeft mij laten weten dat het ervan overtuigd is dat het de komende periode tot
oplossingen kan komen die zullen zorgen voor een duurzaam gezonde toekomst voor OZG,
en dat hun medewerkers intussen met volle inzet aan een kwalitatief hoogwaardige en
veilige zorg voor al hun patiënten werken.

Er ligt inmiddels een herstelplan met kostenbesparingen en verhoging van de inkomsten.
Bij de laatste nog te nemen stappen spelen ook andere betrokken partijen (waaronder
de banken en de provincie Groningen) een rol. De gesprekken tussen deze partijen en
het Ommelander Ziekenhuis zijn eveneens gaande en zullen de komende weken voortgezet
worden, met als doel een breed draagvlak te creëren voor het maatschappelijke belang
van het Ommelander Ziekenhuis, zo lieten OZG en de zorgverzekeraars mij weten.

Het is goed dat OZG en de zorgverzekeraars (en andere financiers) nu met elkaar het
gesprek voeren. Dit is ook primair waar dit gesprek moet worden gevoerd. De zorgaanbieder
en zorgverzekeraars moeten samen onderhandelen over het zorgaanbod van OZG en de bijdrage
die de zorgverzekeraars hiervoor betalen. De zorgverzekeraars moeten daarbij voldoen
aan hun zorgplicht. Dat betekent onder meer dat er voldoende zorgaanbod voor hun verzekerden
beschikbaar moet zijn en dat deze zorg voldoende toegankelijk moet zijn. In het bijzonder
geldt dat de afdelingen Spoedeisende Hulp (SEH) en acute verloskunde in Scheemda «gevoelig»
zijn voor de zogenaamde «45 minuten-norm».2 OZG moet binnen de grenzen van de redelijkheid alle noodzakelijke medewerking verlenen
opdat de zorgverzekeraars aan deze bereikbaarheidsnorm kunnen voldoen.3

De toezichthouders, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Inspectie Gezondheidszorg
en Jeugd (IGJ), zijn door de zorgverzekeraars respectievelijk raad van bestuur van
OZG geïnformeerd over de situatie. De NZa heeft mij laten weten dat er op dit moment
geen sprake is van een zorgplicht risico, maar dat er voor de toekomst een aantal
belangrijke keuzes gemaakt dient te worden om de zorg te kunnen waarborgen. De IGJ
is door de raad van bestuur geïnformeerd over de keuzes op het gebied van de bedrijfsvoering
die voorliggen, en over welke risico’s op termijn kunnen ontstaan. De IGJ heeft bij
de raad van bestuur aangegeven op welke momenten zij in ieder geval verder geïnformeerd
wil worden, en heeft toegelicht in welke gevallen de IGJ over de (financiële) situatie
van ziekenhuizen contact opneemt met de NZa en het Ministerie van VWS (early warning
systeem).

Vraag 2

Op welk moment heeft het ziekenhuis u op de hoogte gesteld van de financiële problemen?

Antwoord 2

Het is in een situatie als deze vooral belangrijk dat de toezichthouders tijdig en
volledig worden geïnformeerd. De NZa is in de zomer van 2020 door zorgverzekeraar
Menzis geïnformeerd over de financiële situatie bij OZG, en spreekt Menzis periodiek
over de actuele ontwikkelingen en de totstandkoming van het herstelplan. Menzis trekt
in deze samen op met de andere grote zorgverzekeraars in de regio, Zilveren Kruis
en Coöperatie VGZ. De IGJ is sinds begin 2020 op verschillende momenten door de raad
van bestuur geïnformeerd over de achtergrond van de noodzaak om de strategie voor
de komende jaren bij te stellen, onder meer tijdens een bezoek van de inspectie op
29 september 2020. De IGJ heeft aan de raad van bestuur toegelicht dat zij, op het
moment dat de gesprekken met stakeholders onvoldoende voortgang zouden hebben, door
de raad van bestuur geïnformeerd wilde worden waarna de inspectie contact zou kunnen
opnemen met de NZa en het Ministerie van VWS. Het Ministerie van VWS is eind september
door zorgverzekeraar Menzis geïnformeerd over het feit dat Menzis, VGZ en Zilveren
Kruis met OZG in gesprek zijn over de financiële situatie van het ziekenhuis.

Vraag 3

Klopt het dat het u vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport nog
niet met het ziekenhuis om tafel zit? Waarom nog niet?

Antwoord 3

Er worden momenteel geen gesprekken tussen het ministerie en OZG gevoerd over de financiële
situatie van het ziekenhuis. Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 heb aangegeven is
het primair aan zorgverzekeraars en zorgaanbieders om samen te onderhandelen over
het zorgaanbod van OZG en de bijdrage die de zorgverzekeraars hiervoor betalen, en
zijn de toezichthouders van de situatie op de hoogte.

Vraag 4

Zou u bereid zijn om de beschikbaarheidsbijdrage van het ziekenhuis voor spoedzorg
en verloskunde te verhogen? Zo ja, wat is uw voornemen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Alle inwoners van Nederland moeten kunnen rekenen op acute zorg als zij dat nodig
hebben. Dat betekent dat gevoelige ziekenhuizen onder bepaalde voorwaarden naast de
betaling voor de behandelingen door de zorgverzekeraars een beschikbaarheidbijdrage
kunnen ontvangen van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) om hun SEH en acute verloskunde
open te kunnen houden.

De NZa is verantwoordelijk voor het vaststellen van een kostendekkende vergoeding
voor de spoedeisende hulp. De NZa hanteert (op basis van het Besluit beschikbaarheidbijdrage
WMG en de uitgangspunten zoals vastgelegd in de aanwijzing van het Ministerie van
VWS) drie criteria voor een toekenning en voor de hoogte van een beschikbaarheidbijdrage.
Het is dan ook niet mogelijk om de beschikbaarheidbijdrage van een individueel ziekenhuis
te verhogen.

Ik ben momenteel wel met de NZa en de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen (NVZ)
aan het onderzoeken of de afbakening van deze beschikbaarheidbijdrage ruimer zou moeten.
Dit omdat, zoals mijn ambtsvoorganger u eerder heeft laten weten, er van meerdere
ziekenhuizen signalen zijn gekomen dat de beschikbaarheidbijdrage spoedeisende hulp
voor een gevoelig ziekenhuis niet toereikend is. Ik ontvang dit voorjaar van de NZa
en NVZ een advies over of en hoe de aanpassing van de afbakening van de beschikbaarheidbijdrage
spoedeisende hulp zou kunnen plaatsvinden, passend bij het nieuwe kwaliteitskader
spoedzorgketen.

Vraag 5

Klopt het dat de zorgverzekeraars wel om tafel zitten? In hoeverre zijn de zorgverzekeraars
bereid het Ommelander Ziekenhuis te compenseren voor misgelopen inkomsten vanwege
de coronacrisis?

Antwoord 5

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 heb aangegeven, zijn zorgverzekeraars Menzis,
Coöperatie VGZ en Zilveren Kruis in nauw overleg met OZG over de continuïteit van
het ziekenhuis en de plannen die nu ontwikkeld worden.

Voor wat betreft de misgelopen inkomsten vanwege de coronacrisis geldt dat OZG net
als andere ziekenhuizen gebruik kan maken van de continuïteitsbijdrage (CB) regeling,
die deze zomer tussen de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), Nederlandse
Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN)
is afgesproken.

Vraag 6

Deelt u de mening dat dit ziekenhuis erg belangrijk is voor de regio? Is uw inzet
gericht op een volwaardig behoud van het ziekenhuis? Zo ja, kunt u toelichten welke
stappen u gaat zetten?

Antwoord 6

Ik vind het van groot belang dat er voor de inwoners uit de betreffende regio voldoende,
toegankelijke zorg beschikbaar blijft. Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 heb aangegeven
geldt in dit geval in het bijzonder dat de afdelingen Spoedeisende Hulp (SEH) en acute
verloskunde in Scheemda «gevoelig» zijn voor de zogenaamde «45 minuten-norm».4 Het is aan OZG om samen met de zorgverzekeraars te spreken over het zorgaanbod en
de financiële vergoeding die daar tegenover staat. De IGJ en NZa houden toezicht en
informeren mij indien nodig over de ontwikkelingen. Directe betrokkenheid van VWS
is op dit moment dan ook niet aan de orde.