Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Becker en Veldman over het bericht 'Twee asielzoekers in azc Ter Apel besmet met Corona'

Antwoord van Staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 24 november
2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 144.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Twee asielzoekers in asielzoekerscentrum (azc) Ter
Apel besmet met Corona»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Op welke manier moet volgens het protocol worden omgegaan met een met Covid-19 besmet
persoon binnen Ter Apel? Kunt u het protocol voor aanmeldcentrum Ter Apel met de Kamer
delen?

Antwoord 2

Er is geen protocol voor specifiek het aanmeldcentrum ter Apel. Derhalve kan ik u
dat niet verstrekken. De betrokken organisaties in de migratieketen hanteren eigen
protocollen en stemmen deze af daar waar deze de werkprocessen van andere partijen
in de migratieketen raken.

Voor het COA geldt dat gewerkt wordt met een coronaprotocol2 dat op basis van RIVM/LCI richtlijnen en adviezen van de rijksoverheid op maat gemaakt
is voor de opvang. Het protocol is in samenwerking met GGD GHOR Nederland, Gezondheidszorg
Asielzoekers (GZA) en het COA tot stand gekomen. De opvanglocaties en de lokale zorgpartners
GGD en GZA werken conform dit gezamenlijke protocol. Het protocol wordt bijgesteld
indien dit nodig is op basis van actuele ontwikkelingen rondom het virus. Het is in
die zin een werkdocument dat de richtlijnen voor de uitvoering geeft.

Op basis van dit protocol worden bewoners met klachten getest. Zij gaan in afwachting
van de resultaten in quarantaine. Wanneer een bewoner positief getest wordt op Corona
besmetting, gaat hij in isolatie. In geval van een positieve besmetting doet de GGD
een bron- en contactonderzoek op de betreffende COA-locatie. Huisgenoten van de besmette
persoon worden in beginsel op de locatie waar zij verblijven in quarantaine geplaatst.
Wanneer dit niet mogelijk is, wordt in overleg met de GGD en veiligheidsregio gezocht
naar een alternatief. Indien de medische toestand dit vereist, wordt de bewoner opgenomen
in het ziekenhuis. Voorgaande richtlijnen gelden voor alle COA-locaties, inclusief
de locatie Ter Apel.

Vraag 3

Welke gevolgen heeft een aangetoond geval van Covid-19 in Ter Apel op de in- en doorstroom
van asielzoekers? Is het voorgekomen dat asielzoekers zijn doorgestuurd naar een volgende
locatie terwijl nog bron- en contactonderzoek moest plaatsvinden naar aanleiding van
een geconstateerde coronabesmetting? Zo ja, wat is hiervoor de reden en deelt u de
mening dat dit nooit mag gebeuren omdat zo mogelijk verdere verspreiding van het virus
via asielzoekers kan plaatsvinden? Zo nee, kunt u dit uitsluiten?

Antwoord 3

Zoals in het antwoord op vraag 2 uiteengezet, worden personen met klachten getest
door GGD of GZA en gaan zij in afwachting van de testresultaten in quarantaine. Het
COA volgt alle instructies en aanwijzingen van GGD en GZA nauwgezet op. Bewoners van
COA-locaties die positief testen op Corona gaan in isolatie. De afdeling infectieziektenbestrijding
van de GGD neemt vervolgens de regie op zich in het voorkomen van verdere verspreiding.
Onderdeel van dit bron- en contactonderzoek kan zijn dat de GGD testen laat uitvoeren
op de locatie zelf.

Dit is in Ter Apel een aantal keer gebeurd.

Bewoners die nog in afwachting zijn van hun bron-en contactonderzoek gaan in quarantaine.
Zolang zij in quarantaine zijn, worden zij niet doorgestuurd naar andere locaties.

Het COA heeft op de locatie in Ter Apel een «coronateam» ingezet dat verantwoordelijk
is voor de begeleiding van bewoners die in quarantaine danwel isolatie zijn geplaatst.
Het team geeft op de opvanglocatie van Ter Apel tevens voorlichting over Corona en
de maatregelen ter voorkoming en verspreiding van besmetting. Dit Coronateam heeft
dagelijks contact met GGD en GZA en ondersteunt bewoners in quarantaine of isolatie
onder andere door het verstrekken van informatie, maaltijden en, indien relevant,
speelgoed voor betrokken kinderen. Ze ondersteunen de naleving van de maatregelen
door bewoners en geven hierover instructies aan collega’s op de locatie in Ter Apel.

Vraag 4

Op welke manier wordt binnen Ter Apel het bron- en contactonderzoek verricht? Hoeveel
tijd neemt dit in beslag? Op welke manier worden aangetoonde contacten in quarantaine
geplaatst conform de voorschriften?

Antwoord 4

In geval van een positieve uitslag doet de GGD het bron- en contactonderzoek en geeft
advies aan het COA en GZA over de te nemen maatregelen. In het kader van dit bron-
en contactonderzoek kan de GGD op de locatie in Ter Apel testen uitvoeren. De duur
van een bron- en contactonderzoek verschilt per casus.

Op de opvanglocatie in Ter Apel is een aantal units aangewezen als isolatie/quarantaine
units. Zoals opgenomen in de beantwoording van vraag 3, worden bewoners gedurende
hun quarantaine of isolatie ondersteund door het Coronateam van het COA.

Vraag 5

Op welke manier wordt omgegaan met een asielzoeker die komt uit een oranje/rood gebied?
Moet deze alvorens een asielverzoek in te dienen in quarantaine? Zo ja, waar? Zo nee,
hoe wordt geborgd dat een asielzoeker uit een oranje/rood gebied bij aanmelding in
het aanmeldcentrum niet voor besmetting van personeel en andere asielzoekers kan zorgen?

Antwoord 5

Het is allereerst goed om te vermelden dat in en rondom het aanmeldcentrum Ter Apel
verschillende preventieve maatregelen zijn genomen ter voorkoming van verspreiding
van het virus. Zo zijn de processen en ruimten dusdanig ingericht dat er steeds voldoende
afstand kan worden bewaard en zijn er bij informatiebalies beschermingsmaatregelen
genomen zoals plexiglas schermen. Verder wordt van alle asielzoekers die het complex
in Ter Apel betreden de temperatuur opgenomen en worden personen die zich in de wachtkamer
bevinden en (hoest)klachten vertonen meteen getest.

Ten slotte wordt tijdens de gebruikelijke medische intake specifiek gekeken naar mogelijk
corona gerelateerde klachten. Indien er aanwijzingen zijn van een besmetting, wordt
de persoon getest en in afwachting van de uitslag in quarantaine geplaatst. Bewoners
die in quarantaine moeten, worden begeleid door het coronateam van het COA op Ter
Apel.

Reizigers uit oranje of rode gebieden krijgen het dringende advies in (thuis-)quarantaine
te gaan. Dit geldt in beginsel dus ook voor migranten die Nederland binnenkomen. Het
COA kan op dit moment middels maatwerk op de locaties in de meeste gevallen voorzien
in noodzakelijke quarantaineplekken. De opvanglocaties hebben ruimte gereserveerd
om een beperkt aantal personen in isolatie of quarantaine te plaatsen. Gelet op het
urgente tekort aan opvangplekken, is het voor het COA echter niet haalbaar om structureel
preventieve quarantaineplekken te realiseren. Het COA doet wat mogelijk is met de locaties waarover
het de beschikking heeft, maar heeft te maken met een hoge bezettingsgraad. Er is
op dit moment een beperkt aantal aparte uitwijklocaties beschikbaar voor grotere groepen
bewoners.

De afgelopen periode heeft het COA met gemeenten contact gehad over het realiseren
van quarantaine- en isolatielocaties in geval van besmetting van grotere groepen bewoners.
Verschillende constructieve gesprekken hebben tot nu toe geleid tot enkele potentiële
locaties die (op korte termijn) gebruikt kunnen worden als quarantaine- danwel isolatielocatie.
Het COA blijft in overleg met de veiligheidsregio’s en gemeenten over de mogelijke
uitbreiding van dit aantal uitwijklocaties.

Vraag 6

Hoe wordt op dit moment omgegaan met nareizigers asiel uit een oranje/rood gebied?
Is dit mogelijk en zo ja, op welke wijze wordt gezorgd dat de nareizigers in de verplichte
quarantaine kunnen?

Antwoord 6

Er geldt een dringend advies tot (thuis)quarantaine. Binnen de groep nareizigers is
een onderscheid te maken naar de personen die op de COA-locaties bij de referent verblijven
in afwachting van huisvesting en zij die bij de referent in de gemeente verblijven.
Binnen de COA-opvang geldt voor de nareizigers de uitgangspunten zoals in het antwoord
op vraag 5 benoemd. Ook voor de nareizigers die bij een referent verblijven, geldt
de oproep van de rijksoverheid tot (thuis)quarantaine.

Vraag 7

Is het personeel van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA)op de aanmeldlocatie,
tot vast is komen te staan dat een asielzoeker de eventuele quarantaineverplichting
is nagekomen, voldoende beschermd? Heeft het COA, indien gebruik van het beschermingsmateriaal
wordt geadviseerd, hiervoor voldoende beschermingsmateriaal om besmetting te kunnen
voorkomen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Medewerkers volgen de aanwijzingen van het RIVM en GGD, zoals de algemene richtlijn
«Houd anderhalve meter afstand». Het COA heeft bij de publieksbalies beschermingsmaatregelen
genomen, onder andere door het plaatsen van plexiglas schermen. In gevallen waar de
anderhalve meter afstand niet kan worden gegarandeerd, kunnen medewerkers van het
COA gebruik maken van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Het COA verplicht medewerkers en bewoners tot het dragen van een mondkapje in vrij-toegankelijke
ruimtes zoals de receptie, de wachtkamers, de gangen en andere plekken waar verplaatsingen
plaatsvinden. Wanneer iemand een vaste plek heeft, kan het mondkapje worden afgezet
mits voldaan wordt aan de 1,5 meter norm. In spreekruimtes zijn voldoende beschermende
maatregelen getroffen zoals plexiglasbescherming en is een mondkapje niet nodig.

Vraag 8

Hoe is de opvang bij het registratiepunt in Ter Apel nu geregeld? Op welke manier
wordt ingezet op het voorkomen van het niet afhandelen van registratie op de dag van
aanmelding? Hoe wordt ervoor gezorgd dat op zijn minst de meest kwetsbaren, zoals
zwangere vrouwen en kinderen, de nacht niet op een stoel moeten doorbrengen?

Antwoord 8

Zoals ook aangegeven in mijn antwoorden op de schriftelijke vragen die zijn gesteld
door de leden Van Toorenburg en Groothuizen3, worden asielzoekers pas toegelaten op het COA-terrein nadat zij zijn gecontroleerd
door GZA op signalen van corona. Deze check vindt plaats voorafgaand aan het identificatie-
en registratieproces. Asielzoekers die op de dag dat ze aankomen niet meer kunnen
worden geregistreerd, worden daarom in een aparte ruimte opgevangen. Hiervoor is een
tijdelijk paviljoen ingericht. In dit paviljoen staan bedden. Asielzoekers die ’s
avonds en ‘s nachts in Ter Apel aankomen, worden niet in het paviljoen opgevangen.
Zij kunnen plaatsnemen in een aparte wachtruimte zonder bedden. Dit was ook voor de
coronacrisis het geval.

Alleenstaande minderjarige vreemdelingen worden met voorrang in het ketenproces opgenomen
en zijn uitgezonderd van bovengenoemde werkwijze. Als een alleenstaande minderjarige
vreemdelingen zich meldt, dan wordt hij direct toegelaten. Dit is echter op basis
van inschatting van de leeftijd. Dit betekent dat het kan voorkomen dat achteraf blijkt
dat een alleenstaande minderjarige vreemdelingen ten onrechte in de wachtkamer heeft
moeten plaatsnemen.

Voor wat betreft gezinnen en zwangere vrouwen vindt afstemming plaats met de diverse
betrokken ketenorganisaties om hen met voorrang op te nemen in de procedure.