Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Nispen en Groothuizen over vervalsingen en het aanvraagproces van de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG)

Antwoord van Minister Dekker (Rechtsbescherming) (ontvangen 30 oktober 2020). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 252.

Vraag 1

Klopt het dat er in 2019 ruim 1,2 miljoen VOG’s zijn aangevraagd waarvan er meer dan
4.000 zijn geweigerd?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het artikel «Tientallen verklaringen van goed gedrag blijken vals»?1 Wat is daarop uw reactie?

Antwoord 2

Ja, daar ben ik mee bekend. Ik vind het zeer kwalijk dat Verklaringen Omtrent het
Gedrag (VOG’s) worden vervalst. Bovendien is dit fraude en daarmee strafbaar. Het
is van groot belang dat organisaties erop kunnen vertrouwen dat hun personeel adequaat
gescreend is. Werkgevers hebben zelf ook een rol in het controleren van de echtheid
van een VOG. Daar ga ik in mijn antwoord op vraag 4 verder op in.

Vraag 3

Herkent u het signaal dat het aantal valse VOG’s toeneemt?

Antwoord 3

Het signaal dat het aantal valse VOG’s in 2019 is toegenomen is mij bekend. De registratie
van het aantal valse VOG’s bij Justis laat over de afgelopen jaren de volgende cijfers
zien. In 2015 zijn er bij Justis zeven gevallen van valse VOG’s geregistreerd. In
2016 drie gevallen, zowel in 2017 als in 2018 zijn er twee gevallen geregistreerd,
in 2019 zijn er 15 gevallen geregistreerd en in 2020 zijn tot op heden vier gevallen
van valse VOG’s bij Justis geregistreerd.

Vraag 4

Wie is er verantwoordelijk voor het controleren van de echtheid van VOG’s, hoe worden
zij daarover voorgelicht en welke middelen hebben ze in handen om vervalsingen te
onderscheiden?

Antwoord 4

Een organisatie of werkgever dient de echtheid van de VOG te controleren en te bekijken
of de VOG ook echt toebehoort aan degene die de VOG overlegt. Er zijn verschillende
echtheidskenmerken die kunnen worden gecontroleerd, zoals een hologram en een watermerk.
Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever of organisatie om te vragen om het
originele papieren document, en niet akkoord te gaan met een kopie, scan of PDF. Deze
informatie, inclusief de echtheidskenmerken, zijn terug te vinden op de website van
Justis.2

Vraag 5

Hoe waardeert u het feit dat er een flinke stijging in het aantal meldingen over valse
VOG’s te zien was, nadat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd expliciet had gewaarschuwd
voor vervalsingen? Vermoedt u dat de waarschuwing tot meer alertheid heeft geleid
en dat er daardoor meer valse VOG’s zijn aangetroffen?

Antwoord 5

Berichtgeving over valse VOG’s kan de alertheid van werkgevers en organisaties verhoogd
hebben, waardoor er meer valse VOG-documenten zijn ontdekt en/of gemeld.

Vraag 6

Vindt u het ook in de rede liggen dat juist personen wiens VOG geweigerd wordt door
Justis eerder zullen overgaan tot het vervalsen van een VOG? Wat zegt dit over het
belang van controle van echtheid van VOG’s?

Antwoord 6

Voorop staat dat de controle op de echtheid van VOG’s altijd van belang is. De verschillende
beweegredenen die personen ertoe doen overgaan om een VOG te vervalsen, zijn mij niet
bekend. Daarover kan ik geen uitspraak doen.

Vraag 7

Bent u van plan op enigerlei wijze de vervalsing van VOG’s aan te pakken? Zo ja, hoe?

Antwoord 7

Justis heeft op 27 juli jl. een nieuwsbericht uitgebracht over de echtheidskenmerken
die te vinden zijn op de VOG. Verder wordt op de website van Justis benadrukt alleen
originele VOG’s te accepteren. Wanneer Justis kennisneemt van een vervalste VOG, doet
Justis aangifte en dit zal Justis blijven doen. Hierdoor wordt de politie in staat
gesteld om een strafrechtelijk onderzoek te starten. Het belang van het controleren
van de echtheid van VOG’s en op welke wijze dit getoetst kan worden, zal tevens worden
benadrukt in het kader van algemene voorlichting over het gebruik van VOG aan werkgevers.

Vraag 8

Herinnert u zich nog uw antwoorden op eerdere schriftelijke Kamervragen over de VOG
als verdienmodel?3

Antwoord 8

Ja.

Vraag 9

Vindt u het nog altijd niet bezwaarlijk dat allerlei websites van bedrijven geld verdienen
met het aanvragen van VOG’s van mensen, terwijl die mensen in feite precies dezelfde
handelingen moeten verrichten wanneer zij de VOG zélf aanvragen en burgers daardoor
soms tot wel het dubbele betalen voor hun VOG?

Antwoord 9

In mijn antwoorden van 1 juli 2019 op schriftelijke Kamervragen van de D66-fractie
over dit onderwerp, heb ik aangegeven geen problemen te zien in deze dienstverlening.4 Ik blijf erbij dat bedrijven die dergelijke diensten aanbieden, werkgevers kunnen
ondersteunen in het digitaal aanvragen van de VOG. Het verkleinen van administratieve
lasten voor de werkgever kan daarbij een afweging zijn.5

Uit onderzoek van Justis is echter gebleken dat er ook diverse bedrijven zijn die
bij burgers de indruk wekken dat zij namens Justis optreden, onder meer door het gebruik
van de Rijkslogo’s. Dit is zeker bezwaarlijk. Hierdoor kunnen aanvragers in de veronderstelling
zijn dat ze een VOG bij Justis aanvragen en achteraf worden geconfronteerd met additionele
kosten. Ook is gebleken dat gemeenten door bedrijven benaderd worden met het verzoek
VOG-aanvragers naar hen te verwijzen. De websites die ongeautoriseerd gebruik maken
van de Rijkslogo’s zijn benaderd met het dringende verzoek het Rijkslogo weg te halen.
De partijen die de Rijkslogo’s gebruikten hebben deze weggehaald. Er wordt nog nader
onderzocht of en zo ja welke mogelijke stappen kunnen worden ondernomen om tegen te
gaan dat websites niet (zichtbaar) vermelden dat een meerprijs wordt gerekend voor
de service die ze verlenen, of aanvragers anderszins op het verkeerde been zetten.

Vraag 10

Vindt u het niet bezwaarlijk dat deze bedrijven adverteren bij internetzoekmachines
waardoor zij bijvoorbeeld bij Google als eerste zoekresultaat verschijnen als iemand
zoekt op de termen «VOG aanvragen»?

Antwoord 10

Het staat de commerciële partijen vrij om gebruik te maken van advertenties. Justis
maakt geen gebruik van advertenties. Met de zoekterm «VOG aanvragen» verschijnt direct
onder de advertenties een herkenbaar kader van de rijksoverheid waarin staat hoe je
VOG kan aanvragen.

Vraag 11

Bent u inmiddels bereid om hier iets aan te doen, om zoveel mogelijk te voorkomen
dat mensen hier onnodig extra voor betalen?

Antwoord 11

Zoals aangegeven in eerdere beantwoording vind ik het niet bezwaarlijk dat partijen
een service aanbieden, maar moet voor een ieder duidelijk zijn dat het (digitaal en)
direct aanvragen van een VOG bij Justis de officiële en de goedkoopste manier is.6 Daarnaast heb ik al eerder toegezegd te bekijken of de officiële manier van aanvragen
van de VOG voldoende toegankelijk en duidelijk is.

Justis heeft daarop een aantal acties ondernomen, naast het attenderen op het oneigenlijke
gebruik van de Rijkshuisstijl en/of Rijkslogo’s. Justis heeft gemeenten op de hoogte
gesteld van het bestaan van commerciële partijen. Gemeenten is gevraagd om in het
contact met aanvragers en op hun website voor het digitaal aanvragen van de VOG altijd
te verwijzen naar de officiële digitale aanvraagwijze die Justis via de werkgever
faciliteert.

Daarnaast wordt op de website van Justis aandacht besteed aan dit onderwerp. Op de
website staan de kosten van de officiële aanvraagkanalen van een VOG en wordt uitgelegd
dat het inschakelen van commerciële partijen voor extra kosten zorgt: de burgers en
bedrijven betalen het betreffende bedrijf een bedrag (dit verschilt per bedrijf) voor
het overnemen van het aanvraagproces.

Omdat bedrijven soms van deze services gebruik maken vanuit het oogpunt van vermindering
van administratieve lasten onderzoekt Justis momenteel of de administratieve lasten
voor de werkgever kunnen worden beperkt en op welke manier het aanvraagproces makkelijker
en sneller kan.

Vraag 12

Zijn er mogelijkheden om deze bedrijven te verplichten consumenten te informeren over
de mogelijkheid om de VOG bij de eigen gemeente of rechtstreeks bij Justis aan te
vragen?

Antwoord 12

Op dit moment heb ik nog geen mogelijkheden om bedrijven dergelijke verplichtingen
op te leggen.