Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Gerven over het centraal inkopen van griepvaccins voor zorgverleners

Antwoord van Staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
6 oktober 2020).

Vraag 1

Bent u van mening dat een voldoende groot aanbod van het griepvaccin juist in tijden
van COVID-19 van belang is?

Antwoord 1

Een griepgolf naast een tweede golf van covid besmettingen kan impact hebben op de
kwetsbare mensen in onze samenleving en daarnaast een risico vormen voor de patiëntveiligheid
en de zorgcontinuïteit, zowel vanwege de extra instroom van patiënten als vanwege
de extra uitval van zorgpersoneel. Om die reden is het extra belangrijk dat we ons
goed voorbereiden en dat mensen de griepprik dit jaar gaan halen. Daarom heb ik ook
520.000 extra griepvaccins aangeschaft, waarmee we nu op een totaal van 3,88 miljoen
vaccins komen. Daarmee kan een zo groot mogelijk deel van de kwetsbare doelgroep van
het Nationaal Programma Grieppreventie (NPG) gevaccineerd worden en is ongeveer 60%
opkomst mogelijk, ten opzichte van de opkomst rond de 50% in eerdere jaren.

Vraag 2

Bent u van mening dat een voldoende grote beschikbaarheid van het griepvaccin specifiek
voor zorgverleners juist in tijden van COVID-19 van belang is?

Antwoord 2

Jazeker. Griepvaccinatie bij zorgverleners is belangrijk omdat zij werken met kwetsbare
patiënten. Als een medewerker griep krijgt, kan deze het griepvirus overdragen aan
kwetsbare patiënten. Zij lopen hierdoor risico op complicaties, of zelfs sterfte.
Vaccinatie van zorgpersoneel helpt om deze overdacht te voorkomen. Daarnaast kan de
griepvaccinatie onnodige uitval door griep voorkomen. Dit is belangrijk voor de continuïteit
van zorg. Ik heb uw Kamer afgelopen januari al geïnformeerd over het belang van verhoging
van de griepvaccinatiegraad in zorginstellingen en de gesprekken die ik daartoe met
zorgkoepels heb gevoerd1. Ook heb ik de koepels in de curatieve en de langdurige zorg er in mei op gewezen
dat er wereldwijd sprake is van schaarste en dat het wenselijk is dat ze tijdig bestellen.
Dit advies heb ik herhaald tijdens een overleg dat ik in juni had met de koepels in
de zorg over het verhogen van de griepvaccinatiegraad onder zorgverleners. Tijdens
dat overleg ontving ik geen signalen dat er sprake was van problemen met inkoop. Zorginstellingen
gaven aan dat ze gemiddeld 10 procentpunt extra griepvaccins inkochten voor hun personeel.

Vraag 3

Zijn er voldoende griepvaccins beschikbaar voor zorgverleners?

Antwoord 3

Zorginstellingen zijn als werkgever zelf verantwoordelijk voor de gezondheid en veiligheid
van hun personeel en voor het leveren van een goede kwaliteit van zorg voor hun patiënten.
Ze zijn ook zelf verantwoordelijk voor de inkoop van griepvaccins en het stimuleren
van de griepvaccinatiegraad onder zorgpersoneel. De doorlooptijden van de productie
en levering van griepvaccins zijn lang en de wereldwijde vraag naar griepvaccins is
vanwege covid gestegen. Dit was voor de vaccinproducenten niet te voorzien en het
is niet mogelijk om snel extra vaccins te produceren. Daardoor is er sprake van schaarste
op de markt van griepvaccins.

Uit gesprekken met de ziekenhuizen blijkt dat zij tijdig voldoende vaccins hebben
kunnen bestellen voor hun zorgpersoneel. De koepels uit de langdurige zorg geven aan
dat er bij hun wel signalen zijn van problemen met het bestellen bij zorginstellingen
in de langdurige zorg en dat organisaties vanwege tekorten op wachtlijsten komen te
staan. In mijn antwoord op vragen 6 en 7 geef ik aan wat voor mogelijke oplossingsrichting
ik hiervoor bekijk.

Vraag 4

Wat was destijds de reden van voormalig Minister Schippers om de centrale inkoop van
griepvaccins weg te halen bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)?

Antwoord 4

De centrale inkoop van griepvaccins wordt nog steeds door het RIVM gedaan, als het
gaat om inkoop voor het NPG. Via het NPG kunnen 60-plussers en risicogroepen via hun
huisarts de jaarlijkse griepvaccinatie ontvangen. Ik herken dus niet dat de centrale
inkoop van griepvaccins weggehaald is bij het RIVM.

Vraag 5

Is het waar dat het RIVM bereid is de centrale inkoop van griepvaccins voor zorgpersoneel
weer ter hand te nemen als de politiek daarom vraagt?

Antwoord 5

Het RIVM heeft een coördinerende rol als het gaat om de uitvoering van het NPG. Daarnaast
koopt het RIVM in opdracht van VWS vaccins in die vanuit de rijksoverheid aangeboden
worden. Griepvaccins voor zorgverleners worden op dit moment niet vanuit de rijksoverheid
aangeboden. In het antwoord op vraag 6 en 7 licht ik toe waarom ik denk dat we dat
ook zo moeten handhaven.

Vraag 6, 7

Wat vindt u van het voorstel van de Influenza Stichting, gedaan bij Omroep Max, om
griepvaccins voor zorgverleners weer centraal te laten inkopen door het RIVM?

Meent u dat deze centrale inkoop van het griepvaccin uitgebreid moet worden naar andere
partijen binnen de publieke sector zoals bijvoorbeeld het onderwijs? Zo ja, gaat u
dit realiseren? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6, 7

Het is de vraag voor welk probleem de centrale inkoop een oplossing is. De huidige
schaarste was, zoals ik aangeef bij mijn antwoord op vraag 3, niet te voorzien en
centrale inkoop kan deze schaarste niet oplossen. Eerdere jaren is er ook nooit sprake
geweest van een dergelijke schaarste en ik acht het aannemelijk dat de vaccinproducenten
volgend jaar hun productie zullen verhogen. Het is ook niet duidelijk of en hoe centrale
inkoop een oplossing zal zijn voor de griepvaccinatiegraad bij zorgpersoneel.

Op dit moment heb ik ook geen aanleiding om te denken dat er sterke behoefte is aan
centrale inkoop bij zorginstellingen. Ditzelfde geldt voor andere sectoren, zoals
bijvoorbeeld het onderwijs. Het aanbieden van griepvaccinatie in publieke sectoren
als het onderwijs dient ook allereerst het een doel van bedrijfscontinuïteit en/of
verzuimreductie. De inkoop is een taak en verantwoordelijkheid van de werkgever. De
werkgever kent de organisatie het beste en kan de beste afwegingen maken over hoeveel,
waar en wanneer griepvaccinatie te bestellen. En ook hoe hij de griepvaccinatiegraad
onder het personeel het beste kan verhogen.

De bedrijfsarts en arbodienstverlener kunnen een werkgever hierbij adviseren. Ik acht
het daarom op dit moment onnodig en onwenselijk om me op dit punt in de werkgeversverantwoordelijkheid
te mengen.

Wel wil ik verkennen of er mogelijkheden zijn om eenmalig, in deze bijzondere situatie
van schaarste, eventueel overgebleven vaccins vanuit zorginstellingen en wellicht
vanuit NPG beschikbaar te stellen aan zorginstellingen met tekorten. Dit zou dan pas
laat in het vaccinatieseizoen kunnen (december), omdat dan pas duidelijk is of er
vaccins overblijven. Dit vergt daarmee nog het nodige uitzoekwerk. Ik houd uw Kamer
op de hoogte van de verkenning. Ik zie dit ook als een invulling van de motie van
het lid Van Brenk (50Plus), waarin de regering wordt verzocht te borgen dat de voorraad
griepvaccins zoveel als mogelijk gebruikt wordt voor kwetsbare groepen en daarna voor
zorgmedewerkers die gevaccineerd willen worden tegen het griepvirus.

Vraag 8

Wilt u deze vragen ieder afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 8

Ja. Vanwege de onderlinge samenhang heb ik vraag 6 en 7 wel samen beantwoord.