Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Ploumen en Nijboer over vermogen van het Wit-Russische regime bij Nederlandse brievenbusfirma’s

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën), mede namens de Minister van Buitenlandse
Zaken (ontvangen 28 september 2020).

Vraag 1

Is het u bekend of het regime van de Wit-Russische president Loekasjenko vermogen
heeft in belastingparadijs Nederland?

Antwoord 1

Nee, dat is mij niet bekend.

Vraag 2 en 3

Acht u het ook onwenselijk dat Nederland via brievenbusmaatschappijen bijdraagt aan
dictatoriale regimes als dat in Wit-Rusland?

Deelt u de mening dat zo snel mogelijk onderzoek moet worden gedaan naar het vermogen
van het Loekasjenko-regime bij Nederlandse brievenbusfirma’s?

Antwoord 2 en 3

Brievenbusmaatschappijen kunnen zowel een fiscale als een niet-fiscale achtergrond
hebben. Als er sprake is van belastingontwijking- en ontduiking via brievenbusmaatschappijen
dan is dat inderdaad onwenselijk en worden daar maatregelen tegen genomen.1 Over individuele gevallen kan ik geen uitspraken doen, zolang er geen sprake is van
sancties die van toepassing zijn op die personen of regimes.

Daarnaast vindt het kabinet het van groot belang dat voorkomen wordt dat de diensten
van (financiële) instellingen worden gebruikt voor witwassen en terrorismefinanciering
en de onderliggende delicten, waaronder corruptie en fraude. Het cliëntenonderzoek
en de doorlopende monitoring van transacties door poortwachters van het financiële
stelsel is daarbij van groot belang. Het verhogen van de effectiviteit van het cliëntenonderzoek
en het toezicht daarop is een van de pijlers in het plan van aanpak witwassen.2 Daarbij heeft het kabinet ook bijzondere aandacht voor de integriteitrisico’s die
spelen bij de dienstverlening door trustkantoren. Zij beheren doelvennootschappen
waarbij internationale geldstromen betrokken zijn. Het regelgevend kader voor trustkantoren
is recent al aanzienlijk aangescherpt met de Wet toezicht trustkantoren 2018. Op enkele
punten zal deze wetgeving op korte termijn verder worden aangescherpt, onder andere
met een verbod om diensten te verlenen als de cliënt of de uiteindelijk belanghebbende
van de cliënt woonachtig of gevestigd is in een derde land met hoge risico’s op witwassen.

Vraag 4

Vindt u ook dat deze tegoeden bevroren moeten worden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 4

Mede op aandringen van het kabinet, zijn de lidstaten van de Unie onmiddellijk na
de bespreking in de ingelaste Raad Buitenlandse Zaken van 14 augustus gestart met
de voorbereiding van gerichte sancties tegen personen die verantwoordelijk zijn voor
de verkiezingsfraude en het geweld tegen demonstranten. Zodra de Raad hierover overeenstemming
heeft bereikt, dienen de lidstaten maatregelen te nemen die garanderen dat beperkende
maatregelen worden nageleefd. Het kabinet hecht groot belang aan zorgvuldige implementatie
van overeengekomen sancties, waaronder de bevriezing van eventueel gestalde tegoeden
van de betreffende personen.

Vraag 5

Is het u bekend of andere dictatoriale regimes hun vermogen via Nederlandse brievenbusfirma’s
hebben weggezet?

Antwoord 5

Op het moment dat de Raad besluit dat een buitenlandse overheid moet komen te vallen
onder een Europees sanctieregime, dan wordt het vermogen van specifiek aangewezen
personen of entiteiten die onderdeel zijn van die buitenlandse overheid bevroren.
Dat betekent dat zij niet meer bij hun financiële tegoeden kunnen. Hiermee zorgt Nederland
en de EU als geheel ervoor dat dergelijke gesanctioneerde buitenlandse overheden hun
geld niet in Nederland kunnen wegzetten. De EU heeft op dit moment meer dan veertig
van zulke sanctieregimes in werking. Een overzicht is te vinden via de EU sanctions
map.3 Dit overzicht wordt zeer regelmatig geactualiseerd.

Vraag 6

Bent u bereid om maatregelen te nemen om vermogens van dictatoriale regimes, zoals
dat van Loekasjenko, te weren uit Nederland?

Antwoord 6

Ik verwijs u graag naar de beantwoording van vraag 3. Dergelijke maatregelen worden
in EU-verband genomen. Op dit moment is het onder Nederlandse wetgeving niet mogelijk
om unilateraal dergelijke maatregelen te nemen.

Daarnaast is het, zoals in antwoord op vraag 2 aangegeven, van groot belang dat de
poortwachters van het financiële stelsel onderzoek doen naar hun cliënt, de zakelijke
relatie doorlopend monitoren en ongebruikelijke transacties melden bij FIU-Nederland.
Daarbij is van belang dat geen zakelijke relaties aangegaan kunnen worden als vermoedens
van witwassen, waaronder middelen uit corruptie of fraude, bestaan, en dat bestaande
zakelijke relaties bij dergelijke vermoedens moeten worden beëindigd. De dienstverlening
door trustkantoren heeft daarbij bijzondere aandacht van het kabinet. In Nederland
geldt al de strengste wetgeving binnen de Europese Unie voor trustdiensten en deze
zal nog verder aangescherpt worden.