Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bruins over het bericht dat het Pax Christi College in Druten voornemens is om de huidige techniekprofielen vanaf het schooljaar 2021 te laten vervallen

Antwoord van Minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) (ontvangen 28 augustus
2020).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Grote zorgen omtrent toekomst techniekonderwijs Pax»?1

Antwoord 1

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 2

Klopt het dat de Stichting Alliantie Voortgezet Onderwijs voornemens is op het Pax
Christi College te Druten de vmbo-uitstroomprofielen Bouw, Wonen en Interieur(BWI),
Produceren, Installeren en Energie (PIE) en Economie en Ondernemen te vervangen door
één profiel Dienstverlening en Producten en dat daarmee het specifieke techniekgerichte
onderwijs komt te vervallen?

Antwoord 2

Ik heb begrepen dat de medezeggenschapsraad (MR) van het Pax Christi College onlangs
heeft ingestemd met een plan van het bevoegd gezag om op termijn de vier vmbo-profielen
die de school nu aanbiedt – Zorg & Welzijn (Z&W), E&O, PIE en BWI – te vervangen voor
twee profielen, te weten Z&W en D&P. Het plan van de school is om deze verandering
over twee of drie jaar in te laten gaan, zodat de huidige leerlingen in de derde en
vierde klas de kans krijgen het door hen gekozen uitstroomprofiel te kunnen afronden.

Techniekgericht onderwijs kan binnen het profiel D&P – in de vorm van technische keuzevakken
– voor leerlingen beschikbaar blijven. Dit vergt welbewuste keuzes van de school en
het bevoegd gezag, die in goed overleg met de lokale en regionale behoeften van het
vervolgonderwijs en de lokale werkgelegenheid kunnen worden afgestemd.

In het geval van de plannen van het Pax Christi College hangt een en ander dus af
van de keuzes die gemaakt worden. De bestuurder van de Alliantie Voortgezet Onderwijs,
het bevoegd gezag in deze, heeft in een nadere toelichting aangegeven een sterk op
techniek gerichte invulling van het toekomstige D&P-profiel voor te staan. De ambitie
van de school is om samen met het bedrijfsleven een «techniekhotspot» te vormen binnen
het bredere regionale plan voor Sterk Techniekonderwijs.

Vraag 3

Hoe rijmt dit met het regeerakkoord waarin structureel 100 miljoen euro per jaar beschikbaar
is gesteld voor een dekkend aanbod en versterking van de kwaliteit van het techniekonderwijs
op het vmbo?

Antwoord 3

In mijn brief van 17 december 2019 heb ik u bericht over de uitwerking van deze afspraken
in het regeerakkoord.2 Per 1 augustus jl. heb ik van in totaal 77 regio’s voor Sterk Techniekonderwijs plannen
goedgekeurd in het kader van de Subsidieregeling Sterk techniekonderwijs 2020–2023.
Op basis van deze plannen zijn de regio’s de komende 3,5 jaar aan de slag om kwalitatief
hoogstaand, innovatief en toekomstbestendig technisch onderwijs binnen hun regio te
verankeren. De subsidieregeling richt zich specifiek op technisch vmbo.

De kern van de aanpak binnen de regeling is gelegen in regionale afstemming binnen
de planvorming en uitvoering. In de regio wordt tussen de verschillende onderwijsaanbieders
in het po, vo & mbo, samengewerkt met het bedrijfslevens om goede doorlopende leerlijnen
en een doelmatig technisch onderwijs vorm te geven. Voorwaarde voor subsidiering is
cofinanciering door het bedrijfsleven.

Ook het Pax Christi College participeert in een van de regio’s waarvoor subsidie beschikbaar
is gesteld en verbindt zich zodoende aan het blijvend vormgeven van sterk technisch
onderwijs. Om aan de subsidievoorwaarden te kunnen blijven voldoen zal er dus sprake
moeten zijn van toegankelijk technisch vmbo in de regio en samenwerking met – en cofinanciering
door -het lokale bedrijfsleven.

Vraag 4

Klopt het dat er juist recent geïnvesteerd is in infrastructuur voor de techniekprofielen?

Antwoord 4

Zie hiervoor ook mijn antwoord op vraag 3. Investeringen in concrete infrastructuur
voor technisch vmbo kunnen onderdeel uitmaken van regionale plannen indien hier regionaal
behoefte aan is.

Vraag 5

Kunt u aangeven, rekening houdend met andere vmbo’s in de regio, op welke wijze er
een «witte vlek» ontstaat wanneer in Druten de techniekprofielen niet meer worden
aangeboden? Wat is voor jongeren in Druten, Beuningen, West Maas en Waal en Wijchen
dan de dichtstbijzijnde vmbo met een «hard» techniekprofiel?

Antwoord 5

Het Mondial College in Nijmegen biedt de profielen PIE en BWI aan. Deze school bevindt
zich in dezelfde regio voor sterk techniekonderwijs als het Pax Christi College. Ten
westen van deze regio ligt Het Linge College in Tiel, ook deze school biedt het profiel
PIE aan. Als de plannen van het Pax Christi doorgang zouden vinden, blijft het hiermee
mogelijk- voor leerlingen die dit wensen – om, in aanvulling op een meer technisch
ingericht D&P-profiel in Druten, ook hard technisch vmbo te blijven volgen binnen
de eigen regio.

Vraag 6

Bent u bekend met de zorgen van de ondernemers in de regio? Wat is er nodig om de
techniekprofielen wél in stand te houden bij het Pax Christi College en hoe kunt u
daarbij helpen?

Antwoord 6

Ik ben bekend met deze zorgen. In de eerste plaats wil ik aangeven dat het geven van
onderwijs vrij is. In beginsel betekent dit, dat voor het vmbo een bevoegd gezag zelf
kan kiezen welke profielen het aanbiedt. Dit gaat in afstemming met het Regionaal
Plan Onderwijsvoorzieningen (RPO) en op basis van de vereisten die de Wet op het Voortgezet
Onderwijs (WVO) daaraan verbindt. Een keuze voor het wel of niet aanbieden van de
«harde» techniekprofielen op het Pax Christi College is daarom ook een lokale en regionale
afweging.

Ik heb begrepen dat – alhoewel het plan voor de wijzigingen reeds door de MR van het
Pax Christi College is goedgekeurd – regionaal nog overleg gevoerd wordt tussen bevoegd
gezag, gemeente en het bedrijfsleven over de uitvoering en verschillende scenario’s.
Voor de zomervakantie zijn hierover nog geen concrete afspraken gemaakt. Het overleg
zal na de zomer worden voortgezet.

Dat gezegd hebbende – de bestuurder van het Pax Christi College geeft aan dat de plannen
voor het terugbrengen van het aantal vmbo-profielen zijn ingeven door de effecten
van demografische krimp. Met name in de gemeente West Maas en Waal is de krimp in
het voortgezet onderwijs sterk. Om scholen bij het zoeken naar oplossingen voor de
gevolgen van leerlingendaling te ondersteunen heb ik een accountteam leerlingendaling.
Ik zal mijn accountteam vragen zich actief in te zetten voor extra ondersteuning in
deze regio. Op deze wijze kan verder onderzocht worden welke mogelijkheden er bestaan
om een gevarieerd onderwijsaanbod in stand te houden.

Vraag 7

Bent u bekend met de uitspraak van uw ambtsvoorganger die heeft gezegd dat hij het
eens was dat ieder kind op fietsafstand (van een uur) vmbo-techniek moet kunnen kiezen?
Ten tijde van die uitspraak (2016) was dat een probleem in o.a. de regio’s Leeuwarden,
de gehele provincie Drenthe, Deventer, een deel van de Betuwe, Utrecht, Haarlem, Zeeland
en de kop van Noord-Holland. Is de situatie sindsdien verbeterd?

Antwoord 7

Als met deze uitspraak wordt verwezen naar het Algemeen Overleg van de vaste commissie
voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over «Herkenbaar vmbo met sterk vakmanschap»
van 9 juni 2016, dan ben ik hiermee bekend. Mijn voorganger Staatssecretaris Dekker
heeft hierin op vragen van het lid Bruins aangegeven mee te kunnen gaan met de uitspraak
van dhr. Bruins dat «als een kind niet op de fiets binnen een uur naar zijn opleiding kan, de opleiding
er in die regio niet meer is.»3

In hetzelfde overleg heeft de voormalig Staatssecretaris aangegeven dat er in het
kader van krimp keuzes gemaakt zullen moeten worden om het onderwijsaanbod doelmatig
te verdelen in een regio. Hij gaf daarbij aan dat niet elke school een klein beetje
kan aanbieden. Ik ben het hiermee eens.

Juist hierom zijn sinds 2019 in de regio’s voor Sterk Techniekonderwijs de scholen
samen met het bedrijfsleven aan de slag gegaan om een toekomstbestendig technisch
onderwijs binnen elke regio te verankeren. Dat gaat niet over één nacht ijs. In 2021
zal de voortgang van de plannen tussentijds worden geëvalueerd. De uitkomsten hiervan
zal ik delen met uw Kamer.

Vraag 8

Bent u bereid een «omgekeerde macrodoelmatigheidstoets» te ontwikkelen, die gebruikt
kan worden bij het voornemen van een school tot het stoppen met aanbieden van een
(technisch) profiel?

Antwoord 8

Hierover heb ik uw kamer eerder bericht. Naar aanleiding van de Motie Rog c.s in het
VAO Krimp in het onderwijs in juli 2018 heb ik de Commissie Dijkgraaf verzocht de
ontwikkeling van een omgekeerde doelmatigheidstoets voor het onderwijs bij haar advies
over de aanpak van de leerlingendaling in het voortgezet onderwijs te betrekken.4 Met mijn brief van 5 maart 2019 is het rapport van Commissie Dijkgraaf aan uw Kamer
aangeboden.5

In het adviesrapport adviseert de Commissie Dijkgraaf een krimptoets te ontwikkelen,
die, op aangeven van de Inspectie, aan een schoolbestuur zou kunnen worden opgelegd.
In het voorstel van de commissie vormt een dergelijke toets voor besturen die met
krimp te maken hebben, een extra verantwoording die zou kunnen worden ingezet zodra
zij, na constatering van de Inspectie, te weinig actie ondernemen en de continuïteit
van het onderwijs mogelijk in het geding komt.

In mijn laatste voortgangsbrief over de uitwerking van de adviezen van de Commissie
Dijkgraaf van 19 mei jl. ben ik nader ingegaan op de voorstellen van de commissie.6 Hierbij heb ik u gemeld na te zullen gaan of een meer stevige verankering van de
bredere maatschappelijke verantwoordelijkheid bij schoolbesturen – waar het instellen
van een omgekeerde macrodoelmatigheidstoets onder geschaard kan worden – mogelijk
en wenselijk is. Dit vergt een zorgvuldige afweging, waarvoor tijd nodig is. Hierover
zal ik uw Kamer informeren in mijn volgende voortgangsbrief over leerlingendaling
en de voortgang rond de aanbevelingen van de commissie Dijkgraaf.