Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid De Roon over illegale wapenleveranties Iran en het instellen van sancties

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 26 augustus 2020).

Vraag 1

Bent u bekend met de mededeling van uw Amerikaanse collega Pompeo dat de VS en partners
een illegaal wapentransport van Iran naar de Houthi’s in Jemen hebben onderschept
op 28 juni jl.?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is Nederland door de VS ingelicht over dit illegale wapentransport en het feit dat
de gevonden wapens van Iraanse makelij zijn?

Antwoord 2

Nederland is hierover niet apart door de VS geïnformeerd.

Vraag 3, 4

Waarom laat Nederland met zich sollen door vast te houden aan de dialoog met Iran
terwijl Iran zich schuldig blijft maken aan illegale wapenleveranties en terrorismefinanciering?2

Gaat u eindelijk de VS volgen en voor een harde aanpak kiezen van het islamitische
regime in Teheran? Zo nee, wat heeft het pappen en nathouden van de ayatollahs u tot
dusverre gebracht op voornoemde punten?

Antwoord 3, 4

Ik acht het van groot belang dat Iran en Nederland met elkaar in gesprek zijn en blijven.
Zoals bekend is Nederland kritisch op Iran waar noodzakelijk, en zoeken we de samenwerking
op waar mogelijk. Alleen door met elkaar te praten kunnen we de zorgen die we hebben
ten aanzien van het optreden van Iran adresseren. Tijdens mijn bezoek aan Teheran
in februari 2020 heb ik onder meer de Nederlandse zorgen over de Iraanse rol in de
regio en over het ballistisch rakettenprogramma aan de Minister van Buitenlandse Zaken
van Iran overgebracht.

Vraag 5

Bent u bereid per direct (en zo nodig onafhankelijk van uw Europese partners) sancties
in te stellen tegen Iran vanwege de (vele) illegale wapenleveranties naar Jemen, waarvan
we nu weer een voorbeeld zien?

Antwoord 5

Nederland ziet geen meerwaarde in het instellen van unilaterale sancties. Het instellen
van sancties in breder verband, zoals de EU en de VN, is effectiever om gestelde doelen
te bereiken. Nederland maakt zich in deze verbanden sterk voor naleving van bestaande
EU- en VN-sanctieregimes. Het kabinet deelt uw zorgen over berichten van illegale
wapenleveranties naar Jemen omdat dit bijdraagt aan de voortduring van het conflict.
De VN heeft in enkele rapporten geconstateerd dat in Jemen aangetroffen wapens gelijkenissen
vertonen met wapens uit Iran en dat in eerdere Amerikaanse onderscheppingen wapens
van Iraanse origine zijn aangetroffen. Zorgen hierover zijn aan de orde gesteld door
Europese bondgenoten in de VN Veiligheidsraad op 30 juni 20203.

Vraag 6

Wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat het VN-wapenembargo voor Iran – dat op 18 oktober
2020 verloopt – verlengd wordt? Hoe wordt de druk op China en Rusland opgevoerd om
met verlenging in te stemmen?

Antwoord 6

Nederland deelt de zorgen van de VS over het aflopen van het wapenembargo tegen Iran.
Wij steunen de aanpak om in breed verband, dus ook met China en Rusland, te zoeken
naar een oplossing, waarbij restricties op wapenleveranties van en naar Iran in stand
blijven en tevens het nucleaire akkoord kan voort blijven bestaan. De prioriteit van
Nederland en onze Europese bondgenoten gaat evenwel uit naar het behoud van het nucleaire
akkoord en het voorkomen van een Iraans kernwapen. Het kabinet maakt zich grote zorgen
over de Iraanse overschrijdingen van het nucleaire akkoord. Het kabinet ondersteunt
de inspanningen van onder meer Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk om
een diplomatieke oplossing te vinden, waardoor Iran zich weer aan de bepalingen uit
het akkoord houdt.

Vraag 7

Bent u bereid om Iran met keiharde sancties te treffen als het VN-wapenembargo niet
verlengd wordt, om zo goed als het kan te verhinderen dat Iran nieuwe wapens en wapentechnologie
aanschaft en verspreidt onder zijn terreurvrienden?

Antwoord 7

Ondanks het aflopen van het VN-wapenembargo blijft het autonome EU-wapenembargo tegen
Iran onverminderd van kracht tot 2023. Bovendien is de reikwijdte van het autonome
wapenembargo van de EU breder dan dat van de VN; het omvat ook een verbod op het leveren
van relevante onderdelen en technologie. Andere EU- en VN-sancties tegen Iran in het
kader van het nucleaire akkoord blijven vooralsnog van kracht. Daarnaast zijn er EU-sancties
tegen Iran van kracht vanwege de mensenrechtensituatie in Iran en staan enkele Iraanse
overheidsfunctionarissen op de EU-terrorismelijst.