Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda voor de Raad Algemene Zaken dd. 15 juli 2020 en het verslag van de videoconferentie van de leden van de Raad Algemene Zaken van 16 juni 2020 (Kamerstuk 21501-02-2179)

Binnen de vaste commissie voor Europese Zaken bestond bij een aantal fracties de behoefte
om aan de Minister van Buitenlandse Zaken enkele vragen en opmerkingen voor te leggen
met betrekking tot de geannoteerde agenda voor de Raad Algemene Zaken dd 15 juli 2020
en het verslag van de videoconferentie van de leden van de Raad Algemene Zaken van
16 juni 2020 (Kamerstuk 21 501-02, nr. 2179).

De voorzitter van de vaste commissie, Veldman

De adjunct-griffier van de vaste commissie, Buisman

Algemeen

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de
Raad Algemene Zaken op 15 juli 2020 en hebben daarover enkele vragen.

De leden van de PVV-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de
Raad Algemene Zaken op 15 juli 2020 en hebben daarover enkele vragen.

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda van de
informele videoconferentie van de leden van de Raad Algemene Zaken van 15 juli 2020.
Deze leden hebben enkele vragen over de voorbereiding Europese Raad van 17 en 18 juli
inzake het Meerjarig Financieel Kader en de herstelstrategie, de Conferentie over
de Toekomst van Europa en de Brexit.

De leden van de SP-fractie hebben de geannoteerde agenda voor de Raad Algemene Zaken
van 15 juli kritisch gelezen. Deze leden hebben nog een aantal vragen hierover.

Presentatie prioriteiten voorzitterschap Duitsland

De leden van de SP-fractie hebben de eerste plannen omtrent het Duitse voorzitterschap
van de Raad van de Europese Unie met interesse gelezen. Deze leden constateren dat
Duitsland het druk gaat krijgen met het bereiken van een akkoord met het Verenigd
Koninkrijk en de onderhandelingen omtrent het Herstelfonds en het Meerjarig Financieel
Kader. Duitsland heeft daarnaast ook ambities aangegeven los van deze agendapunten.
De leden van de SP-fractie vragen het kabinet wat het verwacht omtrent het realiseren
van de ambities los van de hierboven genoemde agendapunten? Welke ambities hebben
wat het kabinet betreft prioriteit? Kan het kabinet toelichten wat er besproken is
op dit punt met de voorzitter van de Europese Raad Charles Michel toen hij op bezoek
was in het Catshuis en kan ook aangegeven worden wat de agenda is voor het bezoek
van de Minister-President in Berlijn?

De leden van de SP-fractie constateren dat ook transparantie een van de prioriteiten
wordt onder het Duitse EU-voorzitterschap. Hier zijn deze leden enthousiast over omdat
onder het voorzitterschap van Kroatië dit onderwerp behoorlijk heeft stilgestaan.
Dit terwijl er onder het Finse voorzitterschap wel stappen werden ondernomen. De leden
van de SP-fractie vragen het kabinet wat de verwachtingen zijn voor dit onderwerp
onder het Duitse voorzitterschap? Gaat Duitsland voort op de ingeslagen weg van Finland?
Welke concrete voorstellen worden verwacht? Is dit ook geen perfect moment om het
non-paper op transparantie meer op de voorgrond te plaatsen, zo vragen de leden van
de SP-fractie? Wat gaat de rol van het Nederlandse kabinet zijn op dit onderwerp?
Is het kabinet in het kader van transparantie bereid om de onwenselijkheid van sponsoring
van het tijdelijk EU-voorzitterschap onder de aandacht te brengen, zo vragen deze
leden?

Voorbereiding Europese Raad van 17 en 18 juli 2020 – MFK & Herstelstrategie

Volgens de leden van de VVD-fractie heeft het kabinet terecht kritiek dat een aantal
voorstellen in het Meerjarig Financieel Kader niet gericht zijn op innovatie of vergroening,
en dus niet helpen om kwetsbare landen of regio’s weerbaarder te maken tegen een volgende
crisis. Dit roept de vraag op of het Herstelfonds niet te groot is als er kennelijk
niet genoeg innovatieve bestedingen te vinden zijn. Hoe kijkt het kabinet hier tegen
aan, zo vragen de leden van de VVD-fractie?

Zo gaat er extra geld naar landbouwbeleid waarbij dan ook nog eens de eis wordt losgelaten
dat een deel moet gaan naar klimaat, zo constateren de leden van de VVD-fractie. Ook
mogen landen structuurfondsen inzetten voor toerisme en cultuur. Het kabinet wil dat
het vooral naar innovatie en klimaat gaat om ook echt economische structuur te versterken.
Verdere investering in toerisme zal de kwetsbaarheid van regio’s ook nog eens vergroten,
als ze nu al eenzijdig afhankelijk zijn van die sector, zoals het geval is bij Griekenland
of Kroatië. Hoe kijkt het kabinet tegen dergelijke eenzijdige investeringen in economieën
van lidstaten, zo vragen de leden van de VVD-fractie?

Net als bij eerdere plannen van de Europese Commissie rond noodhulp en ontwikkelingssamenwerking
post-corona, is er bij geld voor naburige regio’s weer sprake van oude verdeelsleutels
in plaats van een analyse over welk land nu het meest getroffen is of waar de belangen
van de Europese Unie het meest op het spel komen te staan, zo stellen de leden van
de VVD-fractie. Wat is het standpunt van het kabinet met betrekking tot het toepassen
van deze oude verdeelsleutels, zo vragen deze leden?

Voorstel zes uit de appreciatie van de sectorale Meerjarig Financieel Kader (MFK)-voorstellen
(Voorstel voor een verordening van het Europees parlement en de Raad tot wijziging
van Verordening (EU) nr. 2015/1017 wat betreft de invoering van een instrument voor
solvabiliteitssteun) gaat over solvabiliteitssteun voor bedrijven in landen waar de
overheid zelf te weinig kapitaalkrachtig is, om te voorkomen dat in de kern gezonde
bedrijven omvallen. Hoe valt dit samen met de screening van Foreign Direct Investment, en de wens bepaalde sectoren/bedrijven uit handen te houden van investeerders uit
bijvoorbeeld China, zo vragen de leden van de VVD-fractie? Kan het instrument ook
worden gebruikt als een bedrijf wel toegang heeft tot kapitaal via de markt, maar
alleen uit een ongewenst land?

Het is goed dat er (voorstel een uit de appreciatie van de sectorale Meerjarig Financieel
Kader (MFK)-voorstellen) geld naar innovatie, sleuteltechnologieën (voorstel zeven
uit de appreciatie van de sectorale Meerjarig Financieel Kader (MFK)-voorstellen)
en kritische gezondheidsvoorzieningen en infrastructuur gaat, zolang er gewaakt wordt
voor een juiste balans met de vrije markt. Hoe wordt deze balans gewaarborgd, zo vragen
de leden van de VVD-fractie?

Het kabinet kaart terecht meerdere malen (pagina 26 uit de appreciatie van de sectorale
Meerjarig Financieel Kader (MFK)-voorstellen bijvoorbeeld) de zorg aan dat de Europese
Investeringsbank (EIB) veel taken krijgt waarbij het mandaat wellicht niet altijd
kostendekkend is. Hoe voorkomt het kabinet dat de Europese Investeringsbank met zoveel
taken (tegen een lage vergoeding) wordt opgezadeld dat het straks in de problemen
komt, zo vragen de leden van de VVD-fractie?

De leden van de PVV-fractie vragen het kabinet wanneer het nieuwe onderhandelingsdocument
inzake het Meerjarig Financieel Kader zal verschijnen? Kan het kabinet bij de appreciatie
aangeven wat de wijzigingen zijn ten opzichte van de vorige versie en wat deze wijzigingen
concreet betekenen voor de Nederlandse afdracht en de Nederlandse inzet?

De leden van de PVV-fractie vragen het kabinet wat er afgelopen maandag door premier
Rutte is besproken met de voorzitter van de Europese Raad Charles Michel? Heeft de
heer Michel als voorzitter al een voorstel op tafel gelegd, zo vragen deze leden?
Zo ja, welk voorstel en wat vindt het kabinet ervan? Zo nee, verwacht het kabinet
nog een voorstel voorafgaande aan de Top op 17 en 18 juli?

Is het kabinet van plan om tijdens de Raad Algemene Zaken op 15 juli alvast aan te
geven dat Nederland niet akkoord zal gaan met een verhoging van het Meerjarig Financieel
Kader 2021–2027, de oprichting van een Europees herstelfonds en de invoering van Europese
belastingen, zo vragen de leden van de PVV-fractie? De Europese Commissie wil ook
voor dit jaar de begroting nog verhogen, is al duidelijk wat dit zal betekenen voor
de Nederlandse afdracht, zo vragen deze leden?

De leden van de D66-fractie zijn verheugd dat, na een moeizaam begin in deze discussie,
het kabinet inmiddels van mening is dat het baanbrekende Europese Herstelfonds er
moet komen. De leden van de D66-fractie constateren dat het kabinet de noodzaak erkent
van een groot herstelpakket, ook in het Nederlands belang. Tevens heeft het kabinet
geen bezwaar tegen het innovatieve mechanisme waarmee de Europese Commissie aan dit
geld komt; namelijk het lenen van geld op de kapitaalmarkt. Ook lazen de leden van
de D66-fractie al in de kabinetsappreciatie van het fonds dat het kabinet een positievere
houding heeft ten opzichte van Europese belastingen. De premier bevestigde onlangs
in het debat over de vorige Europese Top dat hij nieuwe eigen middelen op het gebied
van plastic afval en de ETS-opbrengst «aantrekkelijk» vindt en steunt. Ook focust
het kabinet op de juiste moderne prioriteiten en hervormingen, zo vinden de leden
van de D66-fractie. Deze leden zijn verheugd dat het kabinet op deze punten opschuift,
richting de kern van het broodnodige Europese herstel, zoals voorgesteld door de Duitse
Bondskanselier Merkel en de Franse president Macron.

De leden van de D66-fractie wachten de negotiating box en de kabinetsreactie daarop af die deze week verwacht wordt, en waarin een nieuwe
stand van zaken van de onderhandelingen duidelijk zal worden. Wel hebben deze leden
nog enkele vragen. Kan het kabinet het standpunt over de verdeling van «grants» en «loans» in het Herstelfonds nader toelichten? Kan het kabinet hierbij betrekken wat de Minister-President
over dit onderwerp zei tijdens zijn persconferentie van 3 juli? Klopt het dat op dit
moment, zoals geuit tijdens de persconferentie van de Minister-President op vrijdag
3 juli, de twee principiële doelen voor een akkoord zijn: het behouden van de korting
en de hervormingsvoorwaarden bij subsidies, zo vragen de leden van de D66-fractie?
Klopt het aldus dat de focus op leningen ten koste van subsidies geen principiële
randvoorwaarde is van het kabinet? Kan het kabinet toelichten waarom modernisering
van Europese investeringen (zoals in de geannoteerde agenda beschreven: dat de benodigde
structurele hervormingen ook bijdragen aan duurzame versterking van het groeivermogen
en aan vergroening en digitalisering) geen onderdeel is van deze twee voorwaarden,
zo vragen deze leden?

Verder begrijpen de leden van de D66-fractie de zorgen van het kabinet over de allocatie
of verdeling van het fonds. Het geld moet gaan naar de plek waar het het meest nodig
is op dit moment. Hoe apprecieert het kabinet de voorstellen van Raadsvoorzitter Charles
Michel die de ronde doen waarbij 70% van de verdeling van het geld gaat op basis van
bevolkingsomvang, BBP en oudere werkloosheidscijfers, en 30% op basis van nieuwe cijfers?
In hoeverre spelen de cijfers die de Europese Commissie op 7 juli 2020 presenteerde
met betrekking tot economische groei van 2020 en 2021 in de Unie, een rol bij de verdeling,
zo vragen de leden van de D66-fractie? Ook horen deze leden graag hoe het kabinet
het compromisvoorstel waardeert dat volgens Politico vorige week woensdag in COREPER
besproken is,1 waaruit blijkt dat het Meerjarig Financieel Kader omlaag zal gaan, ten kosten van
moderne prioriteiten? Tot slot, is het kabinet bereid zich in te zetten zo snel mogelijk
een akkoord te bereiken, zo vragen de leden van de D66-fractie?

De leden van de SP-fractie constateren dat er een belangrijke voorbereidende rol in
dit debat is weggelegd omtrent de onderhandelingen rondom het Meerjarig Financieel
Kader en het Herstelfonds. De leden van de SP-fractie vragen het kabinet of de posities
van Nederland ten opzichte van het non-paper van Nederland, Denemarken, Zweden en
Oostenrijk nog zijn veranderd? Denkt het kabinet dat het economisch gezien echt verstandiger
is om leningen te verstrekken in plaats van giften? Denkt het kabinet dat het terugbetalen
van deze leningen realistisch gaat zijn gezien de financiële positie van een aantal
Europese landen, zo vragen deze leden? Wat vindt het kabinet van de recente uitlatingen
van de Griekse Premier Misotakis waarin hij aangeeft dat extra conditionaliteiten
wat betreft Griekenland onbespreekbaar zijn voor het Herstelfonds, zo vragen de leden
van de SP-fractie? Wat is de precieze positie van het kabinet ten opzichte van het
nieuwe Europese begrotingsvoorstel? Is deze veranderd ten opzichte van het pre-Coronatijdperk?
Wat vindt het kabinet van de intensivering van sommige uitgaven zoals bijvoorbeeld
in het Just Transition Fund, defensie en de interne markt? Van welke voorstellen voor financiering middels eigen
middelen is het kabinet wel voorstander en van welke niet, zo vragen de leden van
de SP-fractie? Wat verwacht het kabinet van de haalbaarheid van rechtsstaatconditionaliteiten
linken aan het nieuwe Meerjarig Financieel Kader? Is er volgens het kabinet de aflopen
weken sprake geweest van meer helderheid over en rechtvaardiging van de door de Europese
Commissie voorgestelde uitgaven, zo vragen deze leden?

Conferentie over de Toekomst van Europa

De leden van de PVV-fractie vragen het kabinet hoeveel de tweejarige Conferentie over
de Toekomst van Europa zal gaan kosten? Deze leden vragen voorts wie deze kosten gaat
betalen?

De leden van de D66-fractie lezen in de geannoteerde agenda dat het Nederlandse kabinet
een voorstel zal doen over het betrekken van nationale parlementen bij de Conferentie
over de Toekomst van Europa. Wanneer gaat het kabinet dit doen en op welke wijze?
Hoe wordt de Tweede Kamer hierbij betrokken, zo vragen de leden van de D66-fractie?

De leden van de SP-fractie lezen in de geannoteerde agenda dat er ook een kleine rol
is weggelegd voor de Conferentie over de Toekomst van Europa bij deze Raad Algemene
Zaken maar dat de inhoud nog onbekend is. Wat verwacht het kabinet van de precieze
inhoud van deze bespreking? Wat is momenteel de planning omtrent de Conferentie over
de Toekomst van Europa, zo vragen deze leden? Wat is de verwachting van het kabinet
van de uiteindelijke uitkomst van deze Conferentie? Wat is voor het kabinet het precieze
doel van deze Conferentie, zo vragen de leden van de SP-fractie?

Brexit

De leden van de D66-fractie vragen het kabinet om een appreciatie van de status van
de onderhandelingen rondom de Brexit. Deze leden vernamen dat de afgelopen onderhandelingsronde
eerder is afgebroken. Kan het kabinet toelichten waarom dit het geval was? Wat is
de stand van zaken? De leden van de D66-fractie vragen het kabinet wanneer de Kamer
een brief over de Brexit-voorbereidingen in Nederland ontvangt?

EU-subsidie voor journalisten en media

De leden van de VVD-fractie hebben eerder gevraagd of het kabinet kan nagaan welke
Nederlandse journalisten en media financiële ondersteuning krijgen van de Europese
Commissie. Als antwoord heeft het kabinet in de beantwoording Kamervragen over Raad
Algemene Zaken 24 maart 2020 verwezen naar een website. De leden van de VVD-fractie
konden op deze website de gevraagde informatie niet vinden. Daarom stellen ze de vraag
nog een keer: Welke Nederlandse journalisten en media krijgen volgens het kabinet
financiële ondersteuning van de Europese Commissie? Graag geen verwijzing meer, maar
een klip en klaar antwoord op de vraag inclusief de bedragen, zo vragen de leden van
de VVD-fractie.

Albanië en Noord-Macedonië

De leden van de VVD-fractie vragen het kabinet naar de stand van zaken ten aanzien
van het onderhandelingsraamwerk met Noord-Macedonië en Albanië?

Verkiezingscampagne Kroatië

De leden van de SP-fractie constateren dat er terecht behoorlijk veel commotie is
ontstaan omtrent een campagnefilmpje van de Kroatische HDZ-partij waarin Von Der Leyen
als voorzitter van de Europese Commissie steun lijkt te verlenen aan de partij. Wat
vindt het kabinet van deze ontstane ophef omtrent deze campagnefilm en de inschattingsfout
van Commissievoorzitter Von der Leyen? Hoe heeft deze grote fout kunnen plaatsvinden?
Is het kabinet bereid om de Commissievoorzitter aan te spreken op de politiek neutrale
rol die zij dient te vervullen namens de Europese Commissie, zo vragen de leden van
de SP-fractie?