Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Paternotte, Diertens en Kröger over niet-essentiële reizen naar risicogebieden tijdens de coronacrisis

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 2 juli 2020).

Vraag 1

Kunt u uiteenzetten voor welke landen op het moment van beantwoording een inreisverbod
geldt en waarop de keuze om hiervoor een inreisverbod te blijven hanteren is gebaseerd?

Antwoord 1

Zoals toegelicht in de brief aan uw Kamer1 geldt op dit moment een inreisverbod voor niet-essentiële reizen vanuit alle derde
landen naar alle EU- en Schengenlanden en het VK2, behalve voor die landen waarvoor dit verbod per 1 juli jl. is opgeheven. Het inreisverbod
voor niet-essentiële reizen is opgeheven voor: Algerije, Australië, Canada, Georgië,
Japan, Montenegro, Marokko, Nieuw Zeeland, Rwanda, Servië, Zuid-Korea, Thailand, Tunesië,
Uruguay en China. Voor China geldt specifiek een reciprociteitsvereiste. Dit betekent
dat het inreisverbod voor China enkel wordt opgeheven op het moment dat EU burgers
weer in China worden toegelaten. Het verbod voor niet-essentiële reizen is in Europees
verband tot stand gekomen om de volksgezondheid in Europa te beschermen. Gezondheidsoverwegingen
stonden ook centraal bij het verlengen van deze maatregelen. Deze lijst is primair
gebaseerd op een risico-inschatting gemaakt op basis van zo objectief mogelijke criteria
over de gezondheidssituatie in die landen en de daar geldende maatregelen. Nederland
heeft ook gekeken naar mogelijke gevolgen van opname van een land voor de gezondheidssituatie
in Nederland. Gezondheidsorganisaties zoals het ECDC, WHO en RIVM leveren de benodigde
informatie.

Vraag 2

Klopt het dat het in de praktijk mogelijk is voor Nederlanders om van en naar deze
landen te reizen voor niet-essentiële doeleinden zoals vakanties, ondanks het feit
dat een dringend advies geldt om hier alleen naartoe te reizen als dit een essentiële
reis betreft?

Antwoord 2

Ondanks dat er vooralsnog een oranje reisadvies geldt voor de landen buiten Europa
hebben sommige landen hun grenzen geopend voor Nederlanders. Hierdoor is het in de
praktijk mogelijk om vanuit Nederland naar deze landen te reizen. Daarnaast zijn Nederlanders
en andere EU-burgers uitgezonderd van de reisbeperkingen naar het Schengengebied,
dus mensen die naar dergelijke gebieden reizen worden altijd weer in Nederland toegelaten.

Zoals recent toegelicht in de Staat van het Consulaire zijn de reisadviezen van BZ
gebaseerd op het principe van de eigen verantwoordelijkheid. Deze adviezen geven een
beschrijving van de veiligheidsrisico’s voor Nederlanders die naar een bepaald buitenland
reizen. Bij elk reisadvies wordt de veiligheidssituatie met vier kleurcodes in een
kaart weergegeven. Bij de kleurcode «oranje» wordt de Nederlander aangeraden slechts
noodzakelijke reizen te maken naar een land. Op dit moment geldt deze kleurcode voor
alle landen buiten Europa. De reiziger dient dan zelf de afweging te maken of een
reis noodzakelijk is, ook met het oog op het feit dat afreizen naar een «oranje» gevolgen
kan hebben voor de dekking van een verzekering. Vakantiereizen worden door Buitenlandse
Zaken als niet-noodzakelijk aangemerkt. Wanneer Nederlanders terugkeren uit een land
waarvoor het EU-inreisverbod geldt, en dus het reisadvies kleurcode oranje heeft,
geldt bij terugkeer in Nederland het dringende advies om 14 dagen in thuisquarantaine
te gaan. Hetzelfde advies geldt op dit moment ook voor Nederlanders en andere EU-burgers
die uit het Verenigd Koninkrijk of Zweden komen.

Vraag 3

Kunt u uiteenzetten waarom het wel mogelijk is om van en naar deze landen op vakantie
te gaan als Nederlander, maar het niet mogelijk is om als inwoner van deze landen
naar Nederland te komen? Waar zit volgens u het verschil?

Antwoord 3

Zoals in het antwoord op vraag 1 toegelicht is het Europese en Nederlandse toelatingsbeleid
tot stand gekomen op basis van een zo objectief mogelijke appreciatie van de gezondheidssituatie
in een gegeven derde land. Alle landen buiten EU/Schengen hebben momenteel nog de
kleurcode oranje wat betekent dat niet noodzakelijke reizen waaronder vakantiereizen
worden ontraden. Nederland legt geen uitreisverbod op aan haar onderdanen en geeft
mensen de mogelijkheid te beslissen of een reis al dan niet noodzakelijk is. Het is
aan de besluitvorming van derde landen of zij Nederlanders toestaan in te reizen,
ondanks dat hun eigen onderdanen niet kunnen reizen naar het EU/Schengen gebied. Voor
de in vraag 1 genoemde 15 landen is het inreisverbod per 1 juli opgeheven.

Daarnaast is het voor Nederlanders en andere EU-burgers altijd mogelijk het EU/Schengengebied
in te reizen. Voor Nederlanders die terugkeren uit een land waarvan het reisadvies
de kleurcode oranje heeft, geldt bij terugkeer in Nederland wel een dringend advies
tot 14 dagen thuisquarantaine. Tenslotte geldt, zoals aangegeven in de brief van de
Minister van Infrastructuur en Waterstaat en de Minister van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport d.d. 12 juni (IENW/BSK-2020/111285), voor passagiers van alle inkomende en
uitgaande vluchten dat zij een verklaring in dienen te vullen met vragen over gezondheidsklachten
die passen bij COVID-19.

Vraag 4

Klopt het dat op dit moment naar Turkije alleen al 70 rechtstreekse vluchten per week
gaan? Kunt u uiteenzetten hoe aannemelijk u het acht dat de reizen van alle passagiers
van deze vluchten, maar ook andere vluchten die nu al gaan of gepland staan naar een
risicogebied met een oranje reisadvies, voor essentiële doeleinden zijn?

Antwoord 4

Het aantal vluchten naar Turkije varieert per dag en ook per week. Vorige week gingen
er vanuit Schiphol in totaal 35 vluchten naar Turkije. Over de motivaties van de reizigers
op deze vluchten kan ik geen uitspraken doen, maar het is niet uit te sluiten dat
daar toeristische reizigers onder zijn.

Vraag 5

Kunt u toelichten op welke wijze op dit moment vast te stellen is of een reis wel
of niet voor essentiële doeleinden wordt gemaakt?

Antwoord 5

De Nederlandse consulaire bijstand gaat uit van een eigen verantwoordelijkheid van
Nederlandse reizigers. Dit uitgangspunt is herhaaldelijk met uw Kamer besproken in
de debatten naar aanleiding van de jaarlijkse «Staat van het Consulaire». Dit geldt
onverkort ook in de huidige situatie. Het reisadvies is een advies aan de Nederlandse
reiziger over de veiligheidsrisico’s in een bepaald land. Het is daarbij aan de reiziger
om te bepalen of een reis noodzakelijk is. Vakantiereizen worden door Buitenlandse
Zaken als niet-noodzakelijk aangemerkt.

Voor reizigers die naar Nederland reizen vanuit landen waarvoor het inreisverbod geldt,
zijn er meerdere uitzonderingscategorieën. Als een persoon onder een van de uitzonderingcategorieën
valt dan zal betrokken persoon dit desgevraagd moeten aantonen door het overleggen
van bewijstukken zoals bijvoorbeeld een overlijdensakte, als het gaat om een bezoek
vanwege een begrafenis, of, als het gaat om zeevarenden, dan zal een zeemansboekje
overlegd moeten worden. Een allereerste check of deze personen naar Nederland mogen
reizen zal door de luchtvaartmaatschappijen uitgevoerd worden. De grensbewakingsautoriteiten
in Nederland zullen in het grenscontroleproces conform de Europese regelgeving vragen
naar doel duur en middelen voor het verblijf en dan kan ook gevraagd worden om het
doel te onderbouwen met het overleggen van de nodige bescheiden. Als de essentiële
reis niet aangetoond kan worden dan zal de toegang tot Nederland geweigerd worden.

Vraag 6

Bent u het eens met de vragenstellers dat een advies om alleen naar risicogebieden
te reizen als de reis essentieel is, niet voldoende is om te verzekeren dat dit in
de praktijk ook zo gebeurt?

Antwoord 6

Zoals eerder uiteengezet is de afweging of een reis noodzakelijk is aan de reiziger
zelf. Het reisadvies heeft niet tot doel om reizen te verbieden. De afweging van de
reiziger om af te reizen naar landen met een «oranje» reisadvies valt onder diens
eigen verantwoordelijkheid. De reiziger zal zich vooraf goed moeten voorbereiden en
diens verzekering moeten checken aangezien het afreizen naar landen met een «oranje»
reisadvies gevolgen voor dekking van eventuele kosten kan hebben.

Vraag 7

Bent u bekend met de eerdere aanpak van België om tot 15 juni jl. voor alle reizen
naar België verplicht te stellen dat niet alleen identiteitspapieren werden getoond,
maar ook werd aangetoond in een verklaring dat een reis ook echt essentieel was? Kunt
u uiteenzetten of dit Belgische beleid blijft gelden voor landen die niet zijn geïncludeerd
op de EU-lijst van veilige bestemmingen buiten Europa?

Antwoord 7

Ik ben bekend met het feit dat België reizigers voor wie een uitzondering wordt gemaakt
op het inreisverbod omdat zij een essentiële reis maken vraagt om documenten waarmee
kan worden aangetoond dat hun inreis essentieel is, zoals bijvoorbeeld een verklaring
van de werkgever. Dit vereiste geldt, zover bekend, nog altijd voor reizigers uit
landen waarvoor het inreisverbod niet is opgeheven.

Vraag 8

Kunt u aangeven hoe andere landen, zoals Frankrijk, Duitsland of Noorwegen omgaan
met de vraag of een reis noodzakelijk was en of de reiziger aan een groot besmettingsrisico
wordt/was blootgesteld? Hoe worden daar vertrekkende of arriverende reizigers gecontroleerd?
Wordt hier bij aankomst om een gezondheidsverklaring of reden voor de reis gevraagd?

Antwoord 8

Voor zover bij het kabinet bekend geldt zowel in Duitsland als Noorwegen dat iedere
persoon voor wie het inreisverbod geldt bij inreis moet kunnen aantonen in een uitzonderingscategorie
te vallen. In gevallen waar geen documentatie beschikbaar is om dit aan te tonen wordt
een afweging gemaakt op basis van de waarschijnlijkheid van de verklaring van de betreffende
persoon. In Noorwegen wordt geen gezondheidsverklaring gevraagd aan reizigers. Voor
zover bekend is dat in Duitsland ook niet het geval. Wel kan net als in Nederland
toegang worden geweigerd als de persoon in kwestie gezondheidsklachten heeft. Voor
zover bekend is het in Frankrijk verplicht voor personen die onder het inreisverbod
vallen om een verklaring in te vullen en die te kunnen tonen waarin de reiziger bevestigt
de reis voor essentiële doeleinden te maken en geen verschijnselen te hebben die bij
Covid-19 passen.

Vraag 9

Hoe beoordeelt u deze aanpak in het kunnen verzekeren dat een reisadvies ook daadwerkelijk
wordt opgevolgd? In hoeverre acht u het wenselijk dat een dergelijke aanpak ook in
Nederland wordt toegepast om te verzekeren dat er daadwerkelijk alleen essentiële
reizen naar risicogebieden met een oranje reisadvies gaan?

Antwoord 9

Voor zover bekend geldt de in vraag 8 genoemde aanpak van andere landen alleen voor
inreis van niet- EU/Schengen onderdanen. Het reisadvies is bedoeld voor de uitreizende
Nederlandse onderdanen om hen te informeren over de veiligheidsrisico’s in een bepaald
land. Een garantie dat het reisadvies wordt opgevolgd is er niet; dit is ook niet
afdwingbaar.

Vraag 10

Op welke manier wordt het dringende advies om in thuisquarantaine te gaan na terugkomst
van een risicogebied met een oranje reisadvies, gehandhaafd? Indien hier niet op gehandhaafd
wordt, welke andere maatregelen worden genomen om het verspreidingsrisico bij terugkomst
te beperken?

Antwoord 10

Thuisquarantaine na bezoek aan een risicogebied is inderdaad een dringend advies en
is in die zin niet handhaafbaar. Hier wordt een beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid
van mensen Het is onverantwoord om te reizen naar regio’s waar een negatief reisadvies
(kleurcode rood) of alleen noodzakelijke reizen (kleurcode oranje) geldt. Reisadviezen
zijn niet bindend. Het blijft de verantwoordelijkheid van mensen zelf en van de reisorganisatie
om een reis wel of niet te laten doorgaan. Het wél reizen naar deze regio’s kan grote
gevolgen hebben voor mensen doordat eventuele medische kosten en andere schade mogelijk
niet gedekt zijn door de reis- en zorgverzekering, bovendien zullen gestrande reizigers
niet actief gerepatrieerd worden. Daarnaast zijn we in gesprek met de luchtvaartsector
om hier een grotere verantwoordelijkheid in te nemen en roepen we via communicatiemiddelen
mensen en bedrijven op zich aan de thuisquarantaine te houden.

Vraag 11

Gezien het belang voor de volksgezondheid, kunt u deze vragen elk afzonderlijk beantwoorden
voor het VSO Luchtvaart van 2 juli a.s?

Antwoord 11

Ja.