Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kuiken en Van den Hul over het bericht dat Leeuwarden stopt met inkoop van specialistische hulp voor vrouwen in opvang voor 43 gemeenten

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 10 juni
2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 2427.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Vrouwenopvang: Leeuwarden wil geen risico’s
meer»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat organisaties zoals Fier bijzonder goed werk doen voor vrouwen
die complexe trauma’s hebben opgelopen?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de hoog-complexe zorg die Fier biedt niet binnen een week elders
kan worden geboden? Zo ja, bent u het eens dat het belangrijk is dat de zorg geboden
door Fier in stand moet worden gehouden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Het is van belang dat specialistische zorg beschikbaar is en geboden kan worden aan
de mensen die dat nodig hebben. De verantwoordelijkheid voor het organiseren van het
benodigde aanbod en de toegankelijkheid van deze specialistische zorg ligt op basis
van de Wmo2015 bij gemeenten. Het is daarmee aan gemeenten om eisen te stellen aan
de kwaliteit van deze voorziening en – op basis van deze eisen – te beslissen bij
welke organisatie zij deze zorg beleggen.

Voor de inkoop van dergelijke specialistische vrouwenopvang hebben de 35 centrumgemeenten
Vrouwenopvang afspraken gemaakt over gezamenlijke inkoop. De gemeenten Leeuwarden
en Tilburg hebben in dat kader, mede namens de andere centrumgemeenten, contracten
afgesloten met instellingen die deze specialistische zorg kunnen bieden. Nu de gemeente
Leeuwarden heeft aangegeven de huidige rol van landelijk inkoper van deze specialistische
vrouwenopvang na afloop van het contract met Fier niet langer te willen vervullen,
zijn Leeuwarden, de VNG en de andere centrumgemeenten in goed overleg met elkaar over
tijdige overdracht van deze rol. Het huidige contract tussen de gemeente Leeuwarden
en Fier loopt tot en met 31 december 2020. De huidige zorg kan en hoeft dus niet binnen
een week elders te worden geboden.

Vraag 4

Heeft u contact gehad met de regio naar aanleiding van het nieuws dat Leeuwarden niet
langer deze zorg landelijk zal inkopen? Zo nee, bent u van plan dit te doen?

Antwoord 4

Ja, ik heb contact gehad met de regio naar aanleiding van het nieuws. Daarbij heb
ik ook overleg met de VNG over deze situatie.

Vraag 5

Is het naar uw mening een positieve ontwikkeling dat de landelijk inkoop van specialistische
zorg voor kwetsbare mensen – zoals u eerder voor heeft gepleit – stokt doordat de
financiële positie van een gemeente dermate penibel wordt?

Antwoord 5

Ik vind het positief dat gemeenten het gezamenlijk mogelijk maken dat specialistische
zorg voor kwetsbare mensen beschikbaar is. De financiering van deze zorg vindt plaats
via een uitname uit de Decentrale Uitkering Vrouwenopvang (DUVO). Door deze constructie
dragen alle centrumgemeenten Vrouwenopvang bij aan de kosten en zijn de kosten dus
niet specifiek voor de gemeente Leeuwarden. De gemeente Leeuwarden ontvangt aanvullend
een vergoeding voor interne administratieve lasten. De financiële positie van een
individuele gemeente heeft dan ook geen invloed op de landelijke inkoop van specialistische
zorg. Wanneer een gemeente reden ziet om een dergelijke landelijke taak niet langer
uit te voeren dan kan die gemeente de taak afronden en in goed overleg overdragen.

Vraag 6

Bent u van mening dat de overgang van zorginkoop zal verlopen zonder dat cliënten
hier onder lijden? Kunt u bevestigen dat de zorginkoop ook pas vanaf 2021 wordt afgestoten
door de gemeente Leeuwarden?

Antwoord 6

Het contract dat de gemeente Leeuwarden heeft met Fier voor deze specialistische zorg
eindigt 31 december 2020. De gemeente Leeuwarden heeft aangegeven de zorginkoop te
blijven uitvoeren tot 1 januari 2021 en er alles aan te doen om de overdracht naar
een andere inkopende partij zorgvuldig uit te voeren. De VNG geeft aan samen met gemeenten
en Fier te werken aan een oplossing voor de ontstane situatie en dat continuïteit
van zorg onderdeel van deze oplossing is.

Vraag 7

Vindt u het zorgwekkend dat een regio dergelijke zorginkoop niet langer voor zijn
rekening kan nemen vanwege financiële problemen? Denkt u dat dit een teken is van
een onhoudbaar systeem? Zo nee, welke met welke verergerende situatie heeft Leeuwarden
te maken dat dit geen teken aan de wand is voor andere regio’s?

Antwoord 7

De reden dat de gemeente Leeuwarden de hier relevante specialistische zorginkoop niet
langer voor zijn rekening neemt, is omdat de direct betrokken organisaties niet tot
overeenstemming zijn gekomen over hoe deze inkoop te organiseren. De reden is niet
primair gelegen in financiële problemen van de gemeente Leeuwarden. Ik ga er van uit
dat de VNG en de centrumgemeenten zorgdragen voor tijdige overdracht van de landelijke
inkopersrol en voor een zorgvuldige aanbestedingsprocedure met oog voor continuïteit
van zorg. Ik zie een dergelijke overdracht niet als een teken van een onhoudbaar systeem.

Vraag 8

Welke stappen gaat u zetten om te verzekeren dat Fier de zorg aan haar cliënten kan
blijven garanderen en kwetsbare mensen niet de dupe worden?

Antwoord 8

Op het moment dat bekend werd dat de gemeente Leeuwarden niet langer wil fungeren
als landelijk zorginkoper voor deze vorm van opvang, heeft de VNG mij hiervan op de
hoogte gebracht. De VNG heeft aangegeven zich in te zetten samen met de centrumgemeenten
tot een oplossing te komen. Ik volg de ontwikkelingen nauwgezet en zie op dit moment
geen aanleiding voor het nemen van stappen vanuit het Rijk.