Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Dam en Toorenburg over het bericht dat in de Haagse wijk Valkenbos-Regentes een dodelijke steekpartij heeft plaatsgevonden

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 8 juni 2020)
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 2746.

Vraag 1

Bent u bekend met de dodelijke steekpartij die in de nacht van 17 op 18 april 2020
in de Haagse wijk Valkenbos-Regentes heeft plaatsgevonden?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u zich voorstellen dat gelet op:

– eerdere geweldsdelicten waaronder een dodelijke steekpartij in januari 2019,

– de zorgelijke ontwikkeling op het vlak van ondermijning, zoals onder andere beschreven
in de Groene Amsterdammer2,

– het uitblijven van enige zichtbare actie sinds het bezoek van (waarnemend) burgemeester
Remkes en het werkbezoek dat u zelf aan deze straat bracht in december 2019,

– de overconcentratie aan coffeeshops, namelijk zeven coffeeshops op zeer beperkte afstand
van elkaar, in combinatie met de toeloop van en overlast door klanten van die coffeeshops,

– het grote aantal vage horecabedrijven, shishalounges, leegstaande panden en illegale
bewoning,

de bewoners in de wijk helemaal klaar zijn met de huidige aanpak van drugsoverlast,
criminaliteit en overlast?

Antwoord 2

De dodelijke steekpartij is vreselijk voor de naasten van het slachtoffer, maar ook
confronterend voor de bewoners van de Haagse wijk. Ik ben op 12 maart 2020 op werkbezoek
geweest in de Weimarstraat en heb gesproken met bewoners. Ik kan mij voorstellen dat
zij zich zorgen maken over drugsoverlast en geweldsincidenten in hun buurt. Op vrijdag
24 april jl. stuurde ik u een brief over het brede offensief tegen georganiseerde
ondermijnende criminaliteit. In de komende jaren wordt 150 miljoen euro structureel
uitgetrokken voor deze aanpak. Het geld wordt onder meer besteed aan het opzetten
van een Multidisciplinair Interventieteam, dat de grote criminele netwerken gaat aanpakken.
Daarnaast komt incidenteel geld beschikbaar voor de lokale en regionale aanpak. De
middelen zijn aanvullend op de 110 miljoen euro die in de najaarsnota incidenteel
beschikbaar kwam voor de aanpak van de criminele industrie. Met deze gelden moeten
drugsoverlast, criminaliteit en overlast worden teruggedrongen.

Vraag 3

Bent u bekend met de brieven die Stichting MafuganovaValkenbosch, WijWeimar en andere
vertegenwoordigers van bewoners en bedrijven hebben gezonden aan burgemeester Remkes,
soms in afschrift aan u? Kunt u aangeven – al dan niet na navraag bij de burgemeester
– hoe op deze brieven gereageerd gaat worden?

Antwoord 3

Ja, ik ben bekend met de brieven die aan mij in afschrift zijn verzonden en ik heb
navraag gedaan bij de gemeente Den Haag over de brieven die aan burgemeester Remkes
zijn verzonden. Aangegeven is dat op 26 maart 2020 door Stichting MafuganovaValkenbosch,
WijWeimar en de BIZ Weimarstraat gezamenlijk een brief geschreven is aan burgemeester
Remkes met het dringende verzoek tot verlenging van de inzet van de transformatiemanager3. Hierop is door de stadsdeeldirecteur Segbroek, namens de burgemeester, aan de partijen
schriftelijk aangegeven dat de gemeente voornemens is om de opdracht van de transformatiemanager
te verlengen. Tevens is aan mij aangegeven dat eind april Stichting MafuganovaValkenbosch
en WijWeimar een brief aan burgemeester Remkes hebben gericht over de aanpak Weimarstraat.
Ik kan u aangeven dat mij is verteld dat het college van Den Haag hier spoedig op
zal antwoorden.

Vraag 4

Kunt u aangeven welke controle- en opsporingsactiviteiten het afgelopen jaar van de
zijde van de politie en het openbaar ministerie zijn verricht ten aanzien van drugscriminaliteit
in de Weimarstraat, tussen de Valkenboskade en de Beeklaan? Met welke frequentie en
door welke instantie(s) worden de coffeeshops in dit gedeelte van Den Haag gecontroleerd
op de AHOJG-criteria? Wat heeft dit opgeleverd?

Antwoord 4

De gemeente Den Haag en de politie hebben aan mij aangegeven dat alle coffeeshops
in Den Haag meerdere keer per jaar worden gecontroleerd door de politie op de AHOJG-criteria.
Dit gebeurt in samenwerking met de gemeente. Deze controles hebben uitgewezen dat
de AHOJG-criteria niet werden overtreden. De politie heeft het afgelopen jaar verschillende
controle- en opsporingsactiviteiten uitgevoerd in de Weimarstraat en omgeving. Tevens
heeft de politie een verkeerscontrole georganiseerd in de Weimarstraat waaruit informatie
is voortgekomen die de input heeft gevormd voor verdere (opsporings)onderzoeken. Ook
heeft eind 2019 een Integrale Handhavingsactie in het gebied Regentesse-Valkenboskwartier,
waar de Weimarstraat onder valt, plaats gevonden. De politie, Brandweer, HTM, Haagse
Pandbrigade, Stedin, NVWA, Parkeren, Handhavingsteam, gemeentelijke Belastingzaken
en de Rijksbelastingdienst hebben het gebied gezamenlijk aan controles onderworpen.

Vraag 5

Wat vindt u ervan dat nagenoeg alle coffeeshops in de Weimarstraat in de onmiddellijke
nabijheid van een schoolgebouw staan, waar bij afwisseling basisscholen gebruik van
maken, op dit moment basisschool de Toermalijn?

Antwoord 5

In de Aanwijzing Opiumwet van het Openbaar Ministerie zijn de landelijke gedoogvoorwaarden
voor coffeeshops vastgelegd. Er is voor gekozen dat een minimale afstand tussen coffeeshops
en scholen niet één van deze landelijke gedoogvoorwaarden is, omdat bij het verkleinen
van de zichtbaarheid van coffeeshops voor scholieren lokaal maatwerk past.4 Gemeenten kunnen naast de criteria uit de Aanwijzing Opiumwet van het Openbaar Ministerie
in het lokale coffeeshopbeleid zelf additionele criteria toevoegen, zoals een afstandscriterium,
zodat een gemeente zelf kan beoordelen wat lokaal het beste werkt. De gemeente Den
Haag heeft aangegeven dat in Den Haag al geruime tijd geldt dat coffeeshops niet zichtbaar
mogen zijn vanaf de voordeur van basisscholen. Voor scholen van het Voortgezet Onderwijs
en Middelbaar Beroepsonderwijs geldt dat coffeeshops op een minimale afstand van 250
meter moeten liggen. De coffeeshops in de Weimarstraat voldoen hieraan, aldus de gemeente.
De coffeeshops zijn niet zichtbaar vanaf de voordeur van basisschool de Toermalijn,
die op deze locatie op de Weimarstraat een tijdelijke vestiging kent.

Vraag 6

Deelt u de opvatting dat in dit deel van de stad Den Haag sprake is van overconcentratie
aan coffeeshops? Deelt u de mening dat deze overconcentratie ten koste gaat van de
leefbaarheid en de openbare orde in dit gedeelte van de stad Den Haag?

Antwoord 6

De gemeente Den Haag heeft mij gewezen op de commissiebrief van juni 20195 waarin het Haagse college een uiteenzetting heeft gegeven van het huidige coffeeshopbeleid
en hoe dit uitwerkt in de praktijk. Het college geeft daarin aan formeel twee overconcentratiegebieden
van coffeeshops te kennen, waaronder ook het gebied in de Weimarstraat valt. In deze
brief is stilgestaan bij de overconcentratiegebieden en het daaraan verbonden verplaatsingsbeleid.
Daarin is bepaald dat coffeeshops vanuit de overconcentratiegebieden verplaatst mogen
worden naar een coffeeshoplocatie buiten dat gebied die vrijvalt, bijvoorbeeld na
intrekking van de exploitatievergunning in verband met de Wet BIBOB, of naar een andere
passende locatie. Het college van Den Haag heeft in haar coalitieakkoord «Samen voor
de stad: coalitieakkoord 2019–2022» tevens aangegeven de overlast afkomstig door overconcentratie
van coffeeshops aan te willen pakken door verplaatsing te vergemakkelijken.

Vraag 7

Bent u bereid te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om aan de AHOJG-criteria een
nieuw criterium toe te voegen, namelijk een Concentratiecriterium, inhoudende dat
coffeeshops een bepaalde afstand ten opzichte van elkaar dienen te hebben?

Antwoord 7

Nee, ik zie geen meerwaarde in het toevoegen van een extra landelijk criterium om
de volgende redenen. Ten eerste ben ik van mening dat het juist belangrijk is dat
er lokaal maatwerk mogelijk is ten aanzien van de vestiging van coffeeshops. Er is
niet op voorhand in een regel te voorzien die eisen stelt aan de vestigingsmogelijkheden
van coffeeshops die in elke gemeente op dezelfde wijze uitpakt. Gemeenten zijn daarom
vrij om het lokale coffeeshopbeleid zelf in te vullen, mits zij zich houden aan de
landelijke kaders die staan opgenomen in de Aanwijzing Opiumwet. Zo hebben in 2018
27,5% van de coffeeshopgemeenten een vestigingscriterium in het beleid opgenomen,
waarbij er minimale onderlinge afstand tussen coffeeshops moet zijn.6 Het is dus niet noodzakelijk dat dit ook een landelijk criterium wordt. Ten tweede
biedt het overlastcriterium de mogelijkheid dat bij overlast veroorzaakt door coffeeshops
het Openbaar Ministerie de coffeeshophouder strafrechtelijk kan vervolgen en de burgemeester
handhavend kan optreden. Ik zie om bovenstaande redenen dus geen meerwaarde in een
extra landelijk criterium.

Vraag 8

Welke actie mogen de bewoners en de fatsoenlijke ondernemers op korte termijn verwachten
van handhavers, politie en justitie om de openbare orde, de nachtelijke rust en veiligheidsgevoelens
terug te brengen in de straat?

Antwoord 8

Ik vind het belangrijk dat elke burger op de overheid moet kunnen rekenen om veilig
te kunnen wonen in zijn of haar eigen wijk. De politie is belast met het handhaven
van de openbare orde en veiligheid. Dat betekent dat er een rol is voor de politie
bij het voorkomen en het aanpakken van onveilige situaties zoals die als gevolg van
drugsoverlast kunnen ontstaan. De politie en de gemeente Den Haag hebben mij geïnformeerd
dat de Weimarstraat de laatste jaren vanuit handhavingsoogpunt veel aandacht heeft
gekregen en dit zal behouden. Dat betekent dat handhaving en politie optreden tegen
openbare orde- en leefbaarheids problematiek als mede strafbare gedragingen. Malafide
ondernemingen worden daarnaast in samenspraak met ketenpartners aangepakt. In de Weimarstraat
is in maart 2019 een tijdelijke openbare orde camera geplaatst. Ik heb begrepen dat
omwonenden en ondernemers over het algemeen positief gestemd over de aanwezigheid
van deze openbare orde camera zijn. De gemeente Den Haag heeft laten weten dat er
recent (mei) een evaluatie van het toezicht van de openbare orde camera heeft plaatsgevonden.
Uitkomst is dat de openbare orde camera op de Weimarstraat is verlengd voor in ieder
geval de duur van één jaar. De politie en het handhavingsteam van de gemeente Den
Haag opereren al lange tijd vanuit dezelfde locatie en zij hebben mij geïnformeerd
dat

dit zorgt voor een efficiënte én effectieve samenwerking in het stadsdeel Segbroek
waar de Weimarstraat onderdeel van uit maakt. De burgemeester heeft de Weimarstraat
als pilotgebied benoemd om, in het kader van de aanpak ondermijning, aan de slag te
gaan. De burgemeester heeft aangegeven in de Weimarstraat te willen starten met een
nieuw APV instrument dat op 6 februari 2020 door de Haagse gemeenteraad is vastgesteld.

Teneinde een gezond ondernemingsklimaat te stimuleren is in de APV een artikel opgenomen
dat de burgemeester de mogelijkheid geeft om waar nodig met een aanwijzing een vergunningplicht
te introduceren voor bedrijfsmatige activiteiten in voor publiek toegankelijke gebouwen,
een branche of gebied. Ook start er in juni een gebiedsmanager voor onder andere de
Weimarstraat.