Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Ploumen, Karabulut en Van Ojik over het bericht dat voormalige IS-strijders mogelijk zullen worden overgebracht naar een (te bouwen) instelling in de Ninevé vlakte

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 31 maart 2020).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat voormalig IS-strijders mogelijk zullen worden
overgebracht naar een (te bouwen) instelling in de vlakte van Ninevé?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3 en 4

Heeft u contact gehad met uw Iraakse ambtsgenoot en/of de Koerdische autoriteiten
over deze overplaatsing? Zo nee, waarom niet?

Kunt u zich voorstellen dat voor de inwoners van deze regio, die vooral bestaan uit
Assyriërs en andere minderheden, de overplaatsing van IS-strijders naar de (te bouwen)
instelling een onderwerp van zorg is? Zo nee, waarom niet? Zo ja, en indien u hier
nog geen contact over heeft gehad met uw Iraakse ambtsgenoot en/of de Koerdische autoriteiten,
is dit aanleiding voor u deze zorgen over te brengen? Zo nee, waarom niet?

Heeft u deze ontwikkeling besproken met uw Europese collega’s? Zo nee, waarom niet?
Zo ja, zijn de Europese collega’s zich bewust van het effect van de overplaatsing
van de voormalige IS-strijders naar dit gebied?

Antwoord 2, 3 en 4

De in het artikel aangehaalde overplaatsing naar Irak betreft alleen mensen met de
Iraakse nationaliteit. Een besluit van Irak om Iraakse staatsburgers vanuit opvangkamp
Al-Hol over te plaatsen naar Irak betreft in de eerste plaats een verantwoordelijkheid
van de Iraakse regering. Daaronder valt ook de zorgvuldige uitvoering van dit proces,
de uiteindelijke berechting voor begane misdaden en re-integratie van onschuldigen,
inclusief het grote aantal kinderen dat zich onder de Iraakse staatsburgers in Al-Hol
bevindt. Het is uiteraard van belang dat terugkeer niet gepaard gaat met hernieuwde
spanningen binnen en tussen gemeenschappen, of dat mensen geconfronteerd worden met
trauma’s uit de ISIS-periode.

Nederland blijft met Irak, zowel bilateraal als in internationaal en EU-verband, en
met humanitaire partners in gesprek over het lot van Iraakse IS-strijders en hun families
en over berechting van IS-strijders in bredere zin. Het standpunt van het kabinet
is dat er geen straffeloosheid mag zijn voor misdaden begaan door IS en dat voor de
berechting van IS-strijders zoveel mogelijk een oplossing in de regio gevonden moet
worden.

Vraag 5

Voelt u met uw Europese collega’s een bepaalde verantwoordelijkheid richting de inwoners
in de vlakte van Ninevé, nu een deel van de voormalige IS-strijders (ongeveer 12.000
van de 30.000) in het Al-Hol-kamp dat overgeplaatst zal worden uit het buitenland
afkomstig is, waaronder Europa? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke manier geeft
u invulling aan deze verantwoordelijkheid?

Antwoord 5

Zoals gezegd maakt het artikel gewag van een overplaatsing van Iraakse staatsburgers.
Een officieel besluit tot overplaatsing lijkt nog niet genomen. Het is tevens onbekend
om hoeveel mensen de overplaatsing zou gaan. Zoals ook hierboven gemeld blijft Nederland,
samen met diplomatieke en humanitaire partners, in gesprek met Irak over overplaatsingen
en de gevolgen daarvan.

Vraag 6

Welke rol speelt het voor u dat veel Iraakse christenen door de islamitische terreurorganisatie
IS uit onder meer de vlakte van Ninevé zijn verdreven, daardoor in ballingschap leefden,
en degenen die hebben gekozen voor terugkeer naar hun dorpen en steden in de vlakte
van Ninevé nu (mogeljk) geconfronteerd worden met de voormalige IS-strijders, hun
vrouwen en kinderen?

Antwoord 6

Het is van belang dat diegenen die verantwoordelijk zijn voor misdaden tijdens de
ISIS-bezetting daarvoor berecht worden. Irak heeft aangegeven hiervoor de verantwoordelijkheid
te zullen nemen. Daarnaast is het ook van belang dat een oplossing gevonden wordt
voor de toekomst van de mensen die terugkeren en geen misdaden hebben begaan. Dit
moet gebeuren op een manier die geen onnodige trauma’s oproept bij bestaande gemeenschappen.